آیا منار جنبان در اصفهان واقعا می جنبد؟

منار جنبان اصفهان

یکی از مشهورترین آثار تاریخی ایران که شهرت جهانی آن زبانزد است، منار جنبان اصفهان است. ساختمانی قدیمی با ۲ مناره ی زیبا و عجیب که ظاهرا متحرک هستند. شاید به نظرتان عجیب باشد که دو مناره ی بلند و سنگین چگونه می توانند متحرک باشند.

منار جنبان یکی از مشهورترین و به نام ترین جاذبه های اصفهان است که شروع ساخت آن به قرن هشتم بر می گردد. همانطور که از نام آن مشخص است، این بنا دو مناره دارد که از آن دوران تا به امروز در حال جنبیدن و حرکت هستند و همچنان محکم و پا بر جا ایستاده اند. این ساختمان با سقف گنبدی شکلش که با کاشی های لاجوردی تزیین شده است، معماری منحصر بفردی دارد و بخوبی می توان آن را یک نمونه ی بارز از معماری ایرانی دانست.

این بنا دارای ۲ مناره هر کدام به ارتفاع ۱۷٫۵ متر از سطح زمین است که با تکان خوردن هر کدام از این مناره ها، مناره ی دیگر هم به لرزش در می آید. اما راز این جنبیدن ها چیست؟

جالب است بدانید که در لرزش این مناره ها، فقط مناره ها نیستند که می لرزند بلکه در واقع تمام بنا به لرزه در می آید و دلیل آن هم پدیده ای به نام تشدید است. وقتی یک مناره را تکان می دهیم، نیروی وارد شده به آن در واقع به کل سازه منتقل می شود و باعث می شود تا تمام این سازه به لرزه دربیاید.

در ساخت  این مناره ها از مصالح ساختمانی سبک استفاده شده است و علاوه بر این فاصله ی بین دو مناره با هم و ارتفاع آن ها از سطح ازمین کم است و تمام این عوامل باعث می شوند تا این مناره ها به حرکت در بیایند. وقتی به این بنا از نزدیک نگاه می کنید، شاید متوجه شدن این موضوع که کل بنا در حال لرزش است کمی عجیب باشد و به چشمتان نیاید که دلیل آن می تواند عظمت بنا باشد. اما اگر خوب دقت کنید می بینید که در جای جای این سازه نشانه هایی گذاشته شده است که با تکان خوردن مناره ها، آنها هم تکان می خورند و این موضوع به درک لرزش کلی ساختمان کمک می کند.

برای مثال، روی هر دو مناره زنگوله هایی قرار داده شده است تا موقع لرزیدن مناره ها، آن ها هم به لرزش در بیایند و راحت تر بتوان جنبش مناره ا را دید. در خود سازه سعی شده است تا از وسایلی ساده ای مثل کاسه ای پر از آب برای نشان دادن لرزش کل ساختمان به گردشگرها استفاده شده است. برای مثال در جایی از ساختمان کاسه ای آب می گذارد، بعد از لرزش مناره ها می توان به وضوح دید که آب داخل کاسه هم در حال لرزیدن است.

معماری منار جنبان اصفهان

سبک معماری این سازه را می توان سبک مغولی دانست . اصلی ترین مسئله ای که در ساخت آن شاخص است، استفاده از پدیده ی فیزیکی تشدید است که آن را جذاب کرده است. علاوه بر این بعد از سالیان و قرن های لرزش، این بنا هنوز هم مثل قبل پا برجا است و فرو نریخته است و دلیل آن هم وجود دو شیار عمیق در مناره هاست و با حرکت این مناره ها، دوشیار باعث می شوند تا ساختمان به راحتی حرکت کند و فرو نریزد. این بنا را مطمئنا می توان یکی از شاهکارهای معماری اسلامی دانست.