پیر شدن و به قولی پا به سن گذاشتن در نظر بسیاری از افراد پیامد ناگواری است و شاید برای بسیاری دیگر حتی به یک کابوس مبدل شده باشد، اما نکتهای که وجود دارد این است که این مقطع از زندگی انسان برای همه پیش میآید و خواه ناخواه باید با آن روبرو شویم، اما چطور میتوانیم این تقابل را شیرین و لذت بخش نماییم؟
پیری یک روند انکارناپذیر است که گریبان هر فردی را می گیرد، اما سرعت آن در افراد متفاوت است. نتایج یک تحقیق بینالمللی نشان میدهد که سرعت پیر شدن افراد با یکدیگر تفاوت بسیار زیادی دارد و روند پیری در سنین متفاوت و با سرعت متفاوت آغاز میشود. این محققان حدود هزار نفر را که همگی در یک سال (۷۳–۱۹۷۲) در نیوزیلند متولد شده بودند از بدو تولد زیر نظر گرفته و سپس میزان پیری آنها را در سنین ۲۶، ۳۲ و ۳۸ سالگی ارزیابی کردند. این ارزیابی، شامل بررسی ۱۸ عامل مربوط به بیماریهای مزمن ناشی از افزایش سن بود که شاخصهایی همچون کارکرد دستگاه تنفس، قلبی و عروقی، کلیوی، کبدی، سیستم ایمنی، سلامت دندان و لثه و میزان تخریب DNA را در برمی گرفت. در این تحقیق همچنین کاهش فعالیت جسمی و ذهنی و تصور این افراد از جوانی یا پیری خودشان نیز در نظر گرفته شد.
در زمانی که محققان ارزیابیهای مربوط به سن زیستی این افراد را انجام میدادند، سن زیستی برخی از آنها حتی یک سال هم بیشتر نشد، اما برخی تا سه سال پیرتر شدند. پروفسور تری مافیت از پژوهشگران این تحقیق گفت: هر جنبه زندگی که از سن تقویمی استفاده کنیم، به خطا میرود و اگر دربارهٔ سن زیستی بیشتر بدانیم، عدالت و برابری بیشتر رعایت خواهد شد.
گروهی از محققان مرکز ملی تحقیقان سرطان اسپانیا اقدام به انتشار یک مقاله کرده اند که طول عمر را در پستانداران در یک سطح مولکولی به اندازه تلومرها به عنوان پایانه فیزیکی کروموزمهای خطی که دربرگیرنده کدهای تکراری dna هستند، نسبت داده اند.
ماریا بلاسکو رئیس این گروه تحقیقاتی اظهار کرد: ما سرعت پیر شدن را بررسی میکنیم چرا که پیر شدن ارگانیسمها عامل ریسک اصلی برای بسیاری از انواع بیمارها از جمله سرطان است. موشهایی که تلومرهایشان سریعتر کوتاه شود به طور متوسط ۳۰ درصد کوتاهتر عمل میکنند و زودتر پیر شده و سرطان میگیرند. این امر به ما نشانهای درباره سرعت پیرشدن میدهد.
رابرت مرشاند ۱۰۰ ساله که ۵۱ کیلوگرم وزن دارد، در زمان جوانی خود مشت زن بوده و ۳۰۰ دور پیست دوچرخه سواری را درشهر لیون در مرکز فرانسه در عرض ۴ ساعت و ۱۷ دقیقه و ۱۷ ثانیه طی کرده است که برای سن وی یک رکورد رسمی محسوب میشود.
وی میگوید: این کار را برای قهرمان بودن انجام نمیدهم. میخواهم ثابت کنم که با داشتن بیش از صد سال، هنوز میتوان دوچرخه سواری کرد.
سرزنده بودن مرشاند توجه دانشمندان موسسه ملی تحقیقاتی اینسرم را به خود جلب کرده است. آنها هر سه ماه یک بار او را تحت آزمایشهای مختلف قرار میدهند تا راز طول عمر و سلامتی وی را کشف کنند.
وجود تلومر به عنوان سپر حفاظتی برای محافظت از ژنوم سلول یوکاریوتی اهمیت حیاتی دارد و کاهش زیاد طول تلومر منجر به از بین رفتن توانایی عملکرد این ساختار در انجام وظایف خود شده و درنهایت سلول را به سوی نابودی میبرد.
این اتفاق در بدن موجودات زنده (in vivo) نیز رخ میدهد و تحقیقات ارتباط طول عمر موجودات زنده پرسلولی و کاهش طول تلومر را نشان میدهند. به عنوان مثال در یک بررسی بر روی موش صحرایی مشاهده شد که کاهش طول عمر تلومر در بافتهای سوماتیک این جانور در جنس نر بیشتر (سریعتر) از جنس ماده است و این مطلب با طول عمر آنها که در مادهها بیش از نرها است مطابقت دارد.
همین مسئله باعث شد که بحثهایی در رابطه با افزایش مدت عمر بشر و حتی جاودانگی بشر مطرح شود و دانشمندان در تلاش هستند که ابتدا اینکار را با ساختن حیوانات آزمایشگاهی مثلا موشهایی با عمرهای طولانیتر از حد معمول به مرحله عمل برسانند.
سن و سال هیچ اهمیتی ندارد و چیزی نیست جز یک عدد! خیلی موارد در زندگی ما هستند که نمیتوانیم کنترلی روی آن داشته باشیم مثل زمان، خانواده و شرایط فیزیکیای که با آن متولد میشویم. در این میان اهمیت سن ما مثل اهمیت رنگ چشمها یا نام پدر و مادر ما است. چه فرقی میکند که با چشمهای آبی، مشکی یا قهوهای متولد شویم؟ مهم این است که بتوانیم با آن چشمها ببینیم. چه اهمیت دارد که نام پدر و مادر ما چه باشد؟ مهم این است که آنها چه جور آدمهایی باشند. سن هم این گونه ساده و بی اهمیت است. مهم نیست ۲۰ ساله باشید یا ۴۰ ساله یا ۸۰ ساله. سن و سال، شخصیت شما را تعیین نمیکند و خیلی چیزهای مهم دیگری وجود دارد که شما را شکل میدهد؛ مثل رفتار تان، تلاش تان، هدفهای شما و تمام آن چیزهایی که در کنترل شما است؛ مثل طرز فکر و عملکردتان.
شک نکنید که با تمام تیرگیهای موجود در زندگی، خصوصا در شرایط سخت، نقاط روشنی هم وجود دارد. نقاطی که باید توان دیدن آنها را داشته باشید. میپرسید مثلا؟ جواب میدهم مثل طلوع آفتاب، آخرین باری که طلوع آفتاب را دیدید چه زمانی بود؟ آخرین باری که به نور روی درختها نگاه کردید چه زمانی بود؟ آخرین باری که ماه و ستارهها را دیدید چه زمانی بود؟ اهل طبیعت نیستید؟ از آنها لذت نمیبرید؟! ایرادی ندارد. آخرین فیلمی که دیدید، چه بود؟ آخرین کتابی که از خواندن آن لذت بردید؟ زندگی با همین کارهای ساده میتواند زیباتر شود. با کارهایی، چون یک مهمانی دوستانه. شاید احساس پیری شما ناشی از تنهایی تان باشد. شاید تنها مانده اید فکر میکنید من ۵۲ ساله شدم، اما اگر در جمع دوستان تان بروید، از حس تنهایی و افسردگی سن و سال بیرون بیایید و به خودتان بخندید که درگیر اعداد و رقمها شده اید. خودتان را محبوس تنهایی تان نکنید. دیوار تنهایی را با دوستان تان بشکنید، دوستانی که روزهای زیادی است از آنها بی خبر هستید. اگر دسترسی به آنها مشکل است لباس بپوشید و راهی مغازه سرکوچه شوید و برای خودتان یک خوردنی که مربوط به روزهای کودکی تان است را بخرید. نمیدانید این کار در حد معجزه میتواند به شما کمک کند و حس خوبی را به شما بازگرداند.
تا زمانی که شما سالم هستید و مشکل خاصی ندارید، میتوانید تمام کارهایی را که در سالهای قبل انجام میداده اید و برای شما جالب بوده را انجام دهید. حتی کارهایی را که دوست داشتید، انجام بدهید، اما موقعیت آن را پیدا نکردید مثل استفاده از کامپیوتر. نگران نباشید، نترسید قرار نیست هوش فوق العادهای داشته باشید، برای کار با کامپیوتر یا یادگیری یک زبان تازه... کافی است آرزوهای تان را بخواهید و تلاش کنید به آنها برسید.
ویتامینهای لازم را به بدن تان برسانید و غذای سالم بخورید. در خانه یا ورزشگاه برنامهای برای فعالیت بدنی تان بریزید. در تنهایی تان موسیقی ملایمی گوش کنید.
گذشته مهم است، اما نه به اندازه امروز و زمان حال. مدام به آن چیزی که در گذشته اتفاق افتاده فکر نکنید، برای امروز زندگی کنید. تنها چیزی که نمیتوان تغییر داد گذشته است. با بازگشتن به گذشته چه کاری را از پیش میبرید جز از دست دادن زمان حال؟ آینده هم که هنوز نیامده و در راه است، بنابراین تنها من و شما امروز را داریم. پس بیایید از امروز لذت ببریم. بگذارید گذشته بگذرد و برای آینده برنامه ریزی کنید.
حل جدول، چیدن پازل، یادگیری زبان، جور کردن یک سرگرمی همیشه ممکن نیست، اما راههایی هستند برای ورزش دادن مغز. گشت و گذار در وب سایتها و کسب اطلاعات جدید میتواند مغز شما را تکان بدهد، در حالی که اگر هر روزتان مثل دیروز بگذرد ناگهان به خودتان میآیید و میبینید شما مغزی دارید که ۲۰ سالی است به روز نشده. شما با این مغز کهنه نمیتوانید همپای آدمهای امروز باشید. آدمهای به روز که تفاوت سنی با شما ندارند، اما به دلیل اطلاعاتی که دارند با شما فاصله گرفته اند، همین فاصله است که موجب میشود احساس پیری و کهنگی به شما دست بدهد.
لازم نیست ریز به ریز جزییات اخبار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را بدانید، اما با مروری کلی بر اخبار میتوانید موضوعاتی برای صحبت کردن با دیگران پیدا کنید.
به روز بودن در زمینه سلامت، مد، کامپیوتر، سیاست و اقتصاد جالب است. شما میتوانید خبرهای جدید درباره روشهای جدید پزشکی را به اعضای خانواده و همسایه تان منتقل کنید و همیشه حرفی تازه برای گفتن داشته باشید، حرفهایی که شما را در یادشان ثبت میکند و آنها همیشه شما را با خبرهای تازه به یاد میآورند.
شما آدمی به روز و تازه هستید و هیچ وقت پیر نمیشوید.
روزنامهها معمولا فهرستی از برنامههایی که قرار است در روزهای آینده برگزار شود را دارند. مثل برنامه سینماها، تئاتر، سالنهای موسیقی و حتی برنامههای رایگان مربوط به شهرداری مثل نمایشگاه گل و گیاه. یکی از این برنامهها میتواند برای شما لذت بخش باشد و وقتی شما از زندگی لذت ببرید دیگر به فکر سن و سال تان و حساب روز و ماه و سال نمیافتید.
تمام افراد از سن 50 سالگی به بعد به دلیل تغییرات ناشی از افزایش سن در بدن شان باید بیش از گذشته در مورد تنوع موادغذایی مصرفی و انواع ریزمغذی های مورد نیاز بدنشان مطلع باشند.
در این میان مصرف برخی از املاح و مواد مغذی برای این گروه سنی بیشتر توصیه می شود که مهمترین آنها عبارتند از:
ویتامین D
در
سال های اخیر مطالعات گسترده ای برای بررسی اهمیت مصرف این ویتامین به
ویژه برای افراد مسن انجام شده اما همچنان اکثریت زنان به میزان کافی از آن
مصرف نمی کنند. نتایج یک مطالعه اخیر نشان می دهد افراد بزرگسالی که سطح
ویتامین D خونشان در پایین ترین میزان است، دو برابر بیشتر از سایر مردم در
معرض مرگ ومیر زودرس به هر دلیلی هستند. همچنین این ماده مغذی مهم در
افزایش ایمنی، بهبود عملکرد ماهیچه ها و پیشگیری از آسیب دیدگی ها نقش
دارد.
کلسیم
پس از سن 50 سالگی تراکم استخوان های بدن با سرعت بیشتری کاهش می یابد به
گونه ای که از هر سه زن یک نفر شکستگی استخوان را تجربه می کند. بررسی ها
نشان می دهد پس از یائسگی زنان سه تا پنج درصد تراکم استخوانشان را سالانه
از دست می دهند. کلسیم برای انقباض ماهیچه ای ضروری است. علاوه بر این مصرف کلسیم برای عملکرد مناسب اعصاب و حفظ تعادل اسیدی بدن ضرورت دارد.
پروبیوتیک ها
پروبیوتیک ها به افزایش سطح ایمنی بدن، بهبود عملکرد سیستم گوارشی، سلامت
پوست، کاهش کلسترول، بد خون، مبارزه با بیماری های لثه و کنترل وزن بدن کمک
می کند.
اسیدهای چرب امگا-3
این
اسیدها نیز در حفظ سلامت مغز، بهبود قدرت بینایی و سلامت مو و پوست، بهبود
گردش خون، کاهش درد ماهیچه ای، کاهش بیماری های قلبی، افسردگی و التهاب ها
تاثیر مفید دارند.
منیزیم
مصرف این ماده معدنی در حفظ انرژی بدن و احساس شادابی موثر است. منیزیم به
عملکرد طبیعی ماهیچه ها و سیستم عصبی کمک می کند و موجب می شود ضربان قلب
ریتم مناسبی داشته باشد. همچنین این ماده معدنی برای حفظ استخوان ها، سیستم
ایمنی و کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی و قلبی توصیه می شود. علاوه بر این
مصرف منیزیم در تنظیم قندخون و فشارخون نقش موثر دارد.
فیبر
موادغذایی حاوی فیبر خوراکی به ثابت نگه داشتن قندخون و کاهش واکنش
انسولین و همچنین کاهش میزان هضم و جذب موادغذایی کمک می کند و در نتیجه
باعث می شود احساس گرسنگی به تاخیر بیافتد. به گفته پزشکان مصرف رژیم غذایی
حاصل فیبر کافی، روشی مناسب برای کنترل وزن به حساب می آید. بررسی ها نشان
می دهد که به ازای هر گرم فیبر مصرفی، حدود هفت کالری در بدن سوزانده می شود.
حداقل مواد غذایی که به طور روزانه در برنامه غذایی سالمند باید گنجانده شود:
توصیه های غذایی برای سالمندان:
1 ـ رژیم غذایی سالمندان باید حـــاوی موادغذایی غنی از ویتامین ها و املاح و به ویژه کلسیم باشد.
2 ـ با
توجه به مشکل یبوست در اکثر سالمندان، مصرف کافی مایعات و مواد پرفیبر
نظیر نان کامل گندم و میوه هایی مثل گلابی رسیده، آلو و زردآلو اهمیت دارد.
3 ـ
در سالمندانی که جویدن غذا برای آنها مشکل است، مصرف غذاهای نرم مثل انواع
پوره، گوشتهای نرم، سوپها، آشهایی که حبوبات زیاد ندارند و آب میوه توصیه
می شود.
4 ـ برخی از سالمندان ممکن است مبتلا به فشارخون باشند در این گونه مواد رژیم غذایی کم سدیم و در صورت نیاز کاه وزن پیشنهاد می شود.
5 ـ به مسئله تداخل داروها با غذا توجه شود.
6 ـ
برای جلوگیری از مشکلات عاطفی ـ احساسی سالمندان بهتر است به عادت غذایی
آنها احترام گذراده شود و هر گونه تغییری با ملایمت و ایجاد روابط دوستانه
بوجود آید.
7 ـ توجه شود که نحوه سر و غذا برای
سالمندان جالب و مورد پسند باشد. غذا به صورت رنگی و جذاب چیده شود و از
دوستان و آشنایان آنها برای غذا خوردن در کنار یکدیگر دعوت شود.
8 ـ تعداد وعده های غذا باید زیاد (حداقل روزی 5 وعده) و مقدار غذا در هر وعده کم باشد.
9 ـ چای
و قهوه غلیظ نباید مصرف شود و استفاده از آنها نیز باید پس از ساعت 6
بعدازظهر محدود شود. پس از صرف شام و شبها نباید از چای و قهوه استفاده شود
زیرا موجب بیداری فرد خواهد شد. البته در صورت کم خوابی، خوردن یک لیوان
شیر قبل از خواب توصیه می شود.
10 ـ قد، وزن ،
محدودیتهای رژیم، تمایلات فردی و موجود بودن غذا در محل باید در نظر باشد.
برای هرفرد، یک رژیم غذایی صبحانه ، نهار و شام توصیه می شود.
11 ـ از مصرف الکل و کشیدن سیگار باید اجتناب کرد.
12 ـ مصرف تخم مرغ به 3 عدد در هفته محدود شود.
13 ـ از مصرف ادویه، غذاهای چرب و سرخ شده، سس مایونز، سبزیهای نفاخ مثل کلم و گل کلم باید پرهیز نمود.
14 ـ در
تجویز رژیمهای غذایی باید موجود بودن موادغذایی در محل مورد توجه قرار
گیرد و در صورت موجود نبودن موادغذایی مورد نیاز از جانشین های آن استفاده
شود.
سالمندی سالم به این معناست که به طور مستمر خود را بازسازی کنید، باید چیزهای جدیدی که از آن لذت میبرید را پیدا کنید خود را انعطاف پذیر سازید و راه هایی برای مقابله با تغییرات بیابید. این توانایی به شما کمک خواهد کرد از اوقاتتان استفاده بهتری کنید و در شرایط سخت خود را حفظ کنید.
در دوران سالمندی احساس یاس و ناامیدی به سراغ فرد می آید.
با بالا بردن اعتماد به نفس سالمندتان، می توانید میزان امید به زندگی او را نیز بالا ببرید.
طول عمر طولانی یک فرصت مهم برای سالمندان است |
امروزه
بسیاری از مردم انتظار دارند که از طول عمر بیشتری برخوردار باشند. داشتن
طول عمر طولانی یک فرصت مهم برای سالمندان و خانواده هایشان به شمار می آید
که میزان استفاده از این فرصت به سلامت سالمندان وابسته است. به گزارش اداره کل روابط عمومی و اموربین الملل صندوق بازنشستگی کشوری و به نقل از سازمان بهداشت جهانی، پیری جمعیت در جهان نسبت به گذشته با سرعت بیشتری اتفاق می افتد، یعنی جمعیت جهان به سرعت درحال پیرشدن است و تعداد سالمندان بالای ۶۰ سال از ۹۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ به ۲ میلیارد نفر در سال ۲۰۵۰ خواهد رسید. دولت فرانسه برای مطابقت کشور خود با تغییرات جمعیت سالمندی تقریباً به ۱۵۰ سال زمان نیاز داشت درحالی که کشورهای برزیل، چین و هندوستان برای این مطابقت بیش از ۲۰ سال زمان نیاز دارند. وجود شواهد اندک درکشورهایی با درآمد بالا، حاکی از آن است که سالمندان نسبت به خانواده هایشان از سلامتی بالاتری برخوردارند و نیاز سالمندان برای دریافت کمک از اشخاص دیگر برای انجام فعالیت عمومی نسبت به ۳۰ سال گذشته، کاهش یافته است. دردوران سالمندی، شرایط بهداشتی منجر به بیماریهای غیرواگیردار می شود. درکشورهایی با درآمد کم و متوسط، افراد مسن نسبت به سالمندان کشورهای ثروتمند از بیماری های بیشتری رنج می برند. در سراسر جهان، صرف نظر از مکان زندگی سالمندان، بزرگترین قاتلان آن ها بیماری های قلبی، سکته مغزی و بیماری مزمن ریوی هستند. درکشورهایی با درآمدکم و متوسط رو به پایین، بزرگترین دلایل این گونه بیماری ها، ناتوانی های حسی است. همچنین در این گونه کشورها بیماری های گردن و پشت درد، بیماری های مزمن ریوی، اختلالات افسردگی، دیابت، آرتروز و زوال عقل در میان سالمندان شایع است. اقدامات بهداشت عمومی، نیازمند تغییرات اساسی در زمینه سالمندی و سلامت است و دستیابی به سلامت سالمندی توسط افراد مسن دست یافتنی است. بهداشت و درمان در سنین بالا به معنای نبود بیماری تعریف نمی شود و مراقبت های بهداشتی و اجتماعی برای سالمندان می تواند هزینه های گزافی به همراه داشته باشد. اغلب سیستم های بهداشتی جهان، آمادگی لازم برای رسیدگی به نیازهای سالمندانی که از بیماری های مزمن رنج می برند را ندارند. این گونه سیستم ها باید بر توانایی سالمندان تمرکز کنند. در قرن ۲۱ تمامی کشورها نیازمند مراقبت های طولانی مدت هستند. درکشورهای درحال توسعه، پیش بینی شده است که تعداد افراد مسن که برای انجام فعالیت های روزانه خود نیازمند پشتیبانی اشخاص دیگر هستند، تا سال ۲۰۵۰، چهار برابر خواهد شد. امروزه، بسیاری از سالمندان ۸۰ سال، توانایی جسمی و روانی مشابه بسیاری از جوانان ۲۰ ساله دارند، درحالی که توانایی های جسمی و روانی افراد در سنین بسیار جوانتر، کاهش یافته است. درسنین سالمندی، دستیابی به بهداشت و درمان رضایت بخش تصادفی نیست.گرچه بسیاری از تغییرات در سلامت افراد مسن به صورت ژنتیکی است، اما اغلب آن ها در نتیجه تأثیر محیط های فیزیکی و اجتماعی است. اکثر این عوامل از دوران کودکی نشأت گرفته و تأثیر بسزایی در دوران سالمندی می گذارد که به این معنی است که ممکن است یک فرد مسن از پس زمینه مناسب به دور بوده و از بهداشت ضعیف تر و همچنین دسترسی به خدمات و مراقبت های کمتری برخوردار باشد. در جوامع امروزی، متأسفانه تبعیض سنی نسبت به تبعیض جنسی بسیار رایج تر است و تبعیض سنی (تبعیض علیه یک فرد براساس سن او) برای مردم عواقب جدی تری را به همراه دارد. تبعیض سنی می تواند اشکال مختلفی ازجمله نگرش ها، فعالیت ها و سیاست های تبعیض آمیز داشته باشد. |