اداره اموربازنشستگان وموظفین آموزش وپرورش استان فارس
وبلاگ اطلاع رسانی و خبریاداره اموربازنشستگان وموظفین آموزش وپرورش استان فارس
وبلاگ اطلاع رسانی و خبریقلعه های ایران
قلعه های شگفت انگیز ایرانی
به سه نقطه سرسبز از ایران می رویم تا قلعه هایی شگفت
انگیز را دیده و داستانش را بازگو کنیم. هرچند که ایران قلعه های محکم
بسیاری داشته اما در این مطلب به سراغ سازه هایی شکوهمند می رویم که طبیعت
آن ها را زیبا ساخته و برای رسیدن به آن باید سختی راه را به جان بخری. هر
چند که این روزها خرابه ای سوت و کور از آن ها به جامانده و سخت حدود
دیواره ها را می توان تشخیص داد اما روزگاری دژ محکمی بوده اند در مقابل
دشمن. قلعه هایی که درختان سرسبز، صخره های سخت و یا ابر و مه آنها را
پوشانده بود و وقتی دشمن آن ها را می دید ناامیدانه تسلم سنگ های سخت
دیواره قلعه میشد. بنابراین با ما همراه باشید تا سفری داشته باشیم به
ایران قدیم، زمانی که شمشیر و سپر، توپ و باروت، سلاح های جنگی بودند و
قلعه ها ساختمانی محکم و برگی برنده برای از پا درآوردن دشمن.
1) قلعه رودخان | فومن
در انتهایی روستای قلعه رودخان در فومن، مسیری سنگی آغاز می شود که باید
چند صد پله که به هزار نزدیک است را طی کنی تا بعد از حدود یک ساعت و نیم
با قلعه ی عظیم و شگفت انگیر رودخان با دیواره ای 1500 متری که بر تن
کوهستان خزیده و از میان مه، مرموز و نصفه و نیمه دیده می شود، روبرو می
شوی. پله ها و دیواره های آجری رنگ و خزه گرفته قلعه، این روزها و بعد از
خرابی بین 3 تا 10 متر ارتفاع دارد. اما همین بنای نصفه و نیمه کافیست تا
عظمت و شکوهی که در گذشته داشته را تجسم کنی. آن طور که تاریخ شناسان می
گویند دژ قلعه رودخان یا قلعه حسامی با مساحتی دو و نیم هکتاری و 65 برج و
بارو در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب ها به ایران ساخته شده. آن
دوران قلعه به دو بخش تقسیم می شد، بخش ارگ که محل زندگی حاکم و حرم سرای
او بود و قورخانه که بخش نظامی و محل زندگی سربازها بوده. بعد از اینکه
شکوه قلعه را ببینی تازه می فهمی که چرا در طول تاریخ، هیچ گاه دشمنی به آن
نفوذ نکرده.
2) قلعه ضحاک | هشترود
قلعه ای دیدنی در نزدیکی هشترود آذربایجان شرقی که ضحاک نام دارد و
یادآور داستان ضحاک و کاوه آهنگر است است، کاوه ای که مردم را به پشتیبانی
فریدون به جنگ با ضحاک ماردوش ترغیب کرده تا دست آخر او را در کوه دماوند
زندانی کند. هرچند که هم کارشناسان و هم مردم عادی باور دارند که به علت
نشانه هایی که از کارگاه کاوه آهنگر در نزدیکی قلعه وجود دارد، شاید این
نام ریشه ای در واقعیت دارد اما قلعه ضحاک نام هایی دیگری از جمله قیز قلعه
سی، داش قلعه سی، باروآس، رویی دژ و قلعه گویی هم داشته. اما گذشته از
داستان و افسانه ها همه بر این باورند که قلعه کاربردی نظامی داشته زیرا از
سه طرف به پرتگاه منتهی میشده و دیواره هایش کنده کاری داشته. علاوه بر
این داخل قلعه نیز آثار به جا مانده از خازن سنگ، آب انبار، آسیاب، سالن
شورا، حمام و ... وجود دارد. قلعه ضحاک با بیش از 3000 سال قدمت در ارتفاع
۲۳۰۰متری از بستر رودخانه پایین کوه قرار گرفته و از مکان‌های مهم اقوام
مانایی و مادها بوده.
3) قلعه بابک | کلیبر
به قلعه بابک در کلیبر آذربایجان شرقی می رویم که نه تنها در زملان قدرت
و شکوهمندی اش، بله این روزها هم دست نیافتنی است و بازدید آن دشوار. برای
رسیدن به این دژ عظیم که بر بلندای کوهستان ایستاه باید از مسیری سخت،
سنگلاخ و پر خطر بگذری، و خودت را به ارتفاع 2700 متر از دریا برسانی. در
روزگای که درب قلعه به روی دشمنان بسته بود، دور تا دور آن را دره ای با
عمق 400 تا 600 متر گرفته بود و تنها از یه سمت راه باریک و سختی به دژ
وجود داشت. راهی که دشمنان در گذشته در آن کشته و یا ناامید می شدند و ما
از آن وارد قلعه می شویم. قلعه در قرن سوم هجری، محل استقرار بابک خرم دین
بود، که علیه خلافت عباسی قیام کرده بود. قلعه در بعضی قسمت ها دو طبقه و
در قسمتی دیگر سه طبقه بوده، دارای برج ها دیدبانی، لوازم و ادوات جنگی،
تالار میانی، اتاق، آب انبار و ... بوده.
قلعه الموت
طول دیواره قلعه ۱۲۰ و عرض آن در نقاط مختلف بین۱۰ تا۳۵ متر و متفاوت است.
در دامنه جنوبی کوه قلعه، خندقی به طول تقریبی ۵۰ متر و ۲ متر عرض وجود دارد که برای آنکه مهاجمان نتوانند به قلعه راه پیدا کنند آن را از آب پر می‌کردند.
این قلعه در شوال ۶۵۴ هجری قمری به دستور هلاکو خان و زمان حمله به ایران به آتش کشیده شده و بعد از آن به عنوان زندان مورد استفاده بوده است.
حفاری‌هایی که در دوره قاجار برای یافتن گنج در قلعه الموت انجام شده است، سبب ویرانی قلعه شده است.
قلعه سیگیریا
قلعه ایزدخواست
پس از ورود به استان فارس از بزرگراه اصفهان-شیراز، ایزدخواست نخستین شهر بر سر راه است.
ایزد خواست نام قلعه ای است در اراضی ولایت فارس که آن را ایزدخواست گویند.
بنای قلعه در کنار دره ای است و اصل بنای آن چند طبقه است و در پایین آن خانه‌های روستا قرار دارد.
همچنین مسجدی که در این مجموعه بر اسکلت چهارطاقی ساسانی بنا شده و پایه‌های سنگی ساسانی دیوارهای آن هنوز موجود است.
از آثار قدیمی ایزد خواست،کاروانسرای ایزدخواست ،پل ایزدخواست ،سد قوسی ایزدخواست،قلعه ایزدخواست که از دوره ساسانی است،میتوان نام برد.