کوهنوردی از دامنه تا ایستگاه سلامت
کوهنوردی یکی از ورزشهایی است که علاوه بر اینکه ورزش
بسیار خوبی برای حفظ سلامتی است، اثرهای روانی بیشماری نیز روی مغز دارد.
اگر بخواهید کوهنوردی خوب و سالمی داشته باشید، باید به نکتههایی دقت کنید
تا علاوه بر لذت بردن از ورزش، سلامت به خانه بازگردید.
وبسایت
همشهری شش و هفت - سها دادمند: با هر قدمی که برمیدارید، یه قدم به
سلامت، اعتماد به نفس و قدرت و تمرکز بیشتر، نزدیکتر میشوید. هر قدمی که
برمیدارید به شما یادآوری میکند که باید برای طی کردن مسیر، محکم قدم
برداشت تا به قله نزدیک و نزدیکتر شوید.
کوهنوردی
یکی از ورزشهایی است که علاوه بر اینکه ورزش بسیار خوبی برای حفظ سلامتی
است، اثرهای روانی بیشماری نیز روی مغز دارد. اگر بخواهید کوهنوردی خوب و
سالمی داشته باشید، باید به نکتههایی دقت کنید تا علاوه بر لذت بردن از
ورزش، سلامت به خانه بازگردید. کفشها را پا کنید تا با هم از دامنه به قله
برسیم. اما پیش از اینکه با هم همراه شویم دو نکته را یادمان باشد. اول
اینکه کوهنوردی همیشه به معنی فتح قله نیست.
همین
که از کوههای کم شیب و خوش آب و هوای تهران مثل درکه و دربند و دارآباد
بالا بروید، کافی است. دوم اینکه کوهنوردی در زمستان هم حال و هوای خودش را
دارد. هوای خنک و ملایم این فصل لذت کوهنوردی را دو چندان میکند. پس از
سرمای هوا یا شیب تند احتمالی کوه نترسید و برای کوهنوردی جمعه صبح آماده
شوید.
خیره به خورشید
حتما
برایتان اتفاق افتاده وقتی در سایه پیادهروی میکنید، حس کنید سردتان
شده و دلتان میخواهد گرمای خورشید را لمس کنید. بنابراین مسیرتان را
تغییر دادهاید و زیر نور گرمابخش خورشید، پیادهرویتان را ادامه
دادهاید. در موقع کوهنوردی، حرکت زیر نور آفتاب، بسیار مهم است. به این
دلیل که گرمای خورشید باعث جذب ویتامین D بیشتر میشود. علاوه براین با
تابش نور خورشید به بدن، عضلهها گرم شده و همین به جلوگیری از خستگی و
کوهنوردی بهتر کمک میکند. حین کوهنوردی باید در ایستگاههای مناسب بایستید
و خستگی در کنید. در این شرایط بهتر است در نقطهای که آفتاب به شما
میتابد، پشت به نور آفتاب بنشینید تا آفتاب عضلات پشت، گردن و کمر را گرم
کند. وقتی به ایستگاه نهایی رسیدید، باز هم آفتاب را فراموش نکنید و در
شرایطی اتراق کنید که آفتاب تا نزدیک غروب، همراه شما باشد.
آب و غذای خوب بخورید
درست
مثل وقتی که ماشینتان بنزین خوب و کافی دریافت نکرده یا آب و روغنش
اصطلاحا قاطی کند! نمیتواند خوب حرکت کند؛ ما هم وقتی غذا و آب مناسب
نخوریم، نمیتوانیم قدم از قدم برداریم. در کولهتان غذای مناسب حداقل برای
یک روز بردارید. آب، نوشیدنی بسیار مهمی است که باید همراهتان ببرید
اما باید در ایستگاهها هم حواستان به نوع غذا یا نوشیدنی که میخورید،
باشد. مصرف غذاهای پروتئینی و با شیرینی طبیعی بسیار مفید است. بهترین
نوشیدنی آب است اما بهتر است آبمیوه طبیعی مانند آب پرتقال، مخلوط آب چند
میوه و ... را نیز هنگام استراحت میل کنید. حتما سعی کنید در فواصل مناسب
آب بنوشید تا بدن دچار کم آبی، بالارفتن فشار خون در اثر بالا رفتن غلظت
خون نشود.
سبک بخورید
درست
است که باید در مسیر حرکت نیاز بدن به موادغذایی را تامین کنید اما یکی از
اصول مهمی که باید رعایت کنید، مساله سبک خوردن است. سعی کنید غذا و
نوشیدنی مصرفی شما، سبک، کند هضم اما مقوی باشد، برای مثال تخممرغ، عسل،
توت، کره و مربا و... صبحانه خوبی برای کوهنوردی هستند.
آهسته و پیوسته بروید
درست
است که کوهنوردی راهی برای کاهش و کنترل وزن، عضلهسازی و در یک کلام ورزش
است، اما برای آن که رفیق نیمهراه خودتان نباشید، باید مسیر را آهسته و
پیوسته بروید. سرعت حرکتتان را متناسب انتخاب کنید. کند یا تند شدن حرکت
در مسیر را رعایت و با کم و زیاد کردن سرعتتان در مسیر، علاوه بر رفع
خستگی، سعی کنید روند حرکتتان را تنظیم کنید. برای مثال به ازای نیم ساعت
تا 45 دقیقه کوهنوردی پیوسته، 10 دقیقه روند حرکت را کند کرده یا حرکتتان
را متوقف کنید و کمی استراحت کنید.
وسایل ایمنی را همراه ببرید
منظور،
وسایل داخل کوله کوهنوردی نیست؛ منظور حفظ ایمنی و سلامت خودتان پیش از
شروع کوهنوردی است. کرم ضد آفتاب بزنید. کرم را همراه ببرید تا در مسیر آن
را تجدید کنید. اگر گردن و دستهایتان نیز در معرض نور آفتاب قرار دارد،
به آنها هم کرم ضد آفتاب بزنید. کلاه هم از دیگر وسایل مورد نیاز برای
کوهنوری است. بهتر است کلاه نقابدار باشد تا پوست را از تابش مستقیم آفتاب
محافظت کند. از عینک آفتابی استفاده کنید. در کوهنوردی زمستانه، حتما از
شالگردن و دستکش استفاده کنید تا ضمن گرم شدن، پوست از آسیب ناشی از سوز
سرما درامان مانده و دچار خشکی و ترک نشود.
تمرکز کنید
کوهنوردی
هم لذتبخش است و هم خطرناک. بنابراین باید حین کوهنوردی حواستان را شش
دانگ جمع کنید تا دچار سانحه نشوید. به همین دلیل یکی از دلایل تاثیر مثبت
کوهنوردی، افزایش تمرکز است. با هر قدمی که برمیدارید، سعی کنید به مسیر
حرکت، شیوه قدم برداشتن و نحوه حرکتتان دقت کنید. اگر حین راه رفتن قوز
میکنید، اگر به سمت راست یا چپ متمایل میشوید، کوهنوردی ورزش مناسبی برای
اصلاح این مشکلات است. سعی کنید به خودتان، راه رفتن و ساختار بدنتان دقت
کنید.
همراه شوید
بعضی
افراد تنهایی را به همراهی با گروه ترجیح میدهند. به این دلیل که در
تنهایی احساس آرامش بیشتری دارند. درواقع تنهایی و ورزش باعث بازیافت مجدد
انرژی از دست رفته آنها در طول هفته میشود. بنابراین این افراد باید تنها
برنامه بگذارند، اما اگر اهل حضور در جمع هستید، کوهنوردی همراه با گروهی
که از بودنشان احساس خوبی دارید، میتواند انرژی مضاعفی به شما بدهد.
بنابراین روز تعطیل را با کوهنوردی دستهجمعی دوستداشتنیتر کنید.
به گروه اضافه کنید
اگر
برای کوهنوردی گروه ویژه خودتان را دارید، خیلی عالی است، اما عالیتر این
است که در ایستگاهها با گروههای دیگر هم آشنا شوید. به این ترتیب هم جمع
شما گستردهتر شده و هم اینکه میتوانید از تجربههای کوهنوردی دیگران هم
استفاده کنید. علاوه براینکه این ارتباط، نوعی تشکیل اجتماع کوچک جدید است
که به سلامت روانتان نیز کمک خواهد کرد.
هوا را بسنجید
حواستان
به اطراف باشد. درست است که کوهنوردی حتی در هوای ابری و بارانی هم لذت
خودش را دارد، اما باید به تغییرات جوی حساس باشید. بنابراین اگر دیدید هوا
متغیر است، عزمتان را برای بازگشت جزم کنید و فتح قله را فراموش کنید.
راه عاقلانهتر این است که پیش از شروع برنامه کوهنوردی، از طریق اینترنت،
وضعیت آب و هوایی شهر را حداقل تا 10 ساعت بعد بررسی کنید تا با خیال راحت
به کوه رفته یا در صورت نامناسب بودن وضعیت هوا، برنامه را کنسل کنید.
پیشگیری و درمان با طب ورزشی
پنجههای
پاهایتان را به جلو متوجه کنید و با گامهای بلندی در حدی که برای شما
راحت باشد و به شما فشار نیاورد، پیاده روی کنید. پیادهرویتان را با پنج
دقیقه سرد کردن و چند حرکت کششی ملایم تمام کنید.
در
طول پیادهروی یک بطری آب همراه داشته باشید تا مانع کمآبی بدن شود. ۱۵
دقیقه پیش از شروع پیادهروی نیم لیتر آب بنوشید و نیم لیتر دیگر آب نیز پس
از سرد کردن خودتان بنوشید.
یک شخص عادی روزانه بین ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰
گام پیادهروی میکند. گرچه این مسافت ممکن است زیاد به نظر برسد، شاید
بخواهید با ترتیب دادن یک برنامه ورزشی پیادهروی به میزان آن بیفزایید.
پیادهروی
سریع میزان مصرف اکسیژن را افزایش میدهد، قلب شما برای پمپ کردن خون
بیشتر تقویت میکند، گردش خون را بهبود میبخشد و فشار خون را کاهش میدهد.
پیادهروی همچنین روند پیشرفت آرتروز را کند میکند، سرعت از دست رفتن
توده استخوانی را در پوکی استخوان کاهش میدهد و عضلات را تقویت میکند.
اگر
در حال بهبودی از جراحی یا جراحت اخیر هستید، باید پیش از شروع یک برنامه
پیادهروی با دکترتان مشورت کنید. ممکن است بتوانید فشار ملایم پیادهروی
را تحمل کنید، بدون اینکه آسیبدیدگیتان بدتر شود. پیادهروی به بسیاری از
افراد کمک کرده است که از درد آرتروز و کمردرد رهایی یابند. پیادهروی
استرس را کاهش میدهد، به شما کمک میکند چشم انداز مثبتی از زندگی پیدا
کنید و میتواند باعث شود احساس جوانتر بودن کنید.
میتوانید به
تنهایی یا با دوستانتان تقریباً در هر جایی و هر زمانی که برایتان راحت
است، پیادهروی کنید. تنها ابزاری که به آن نیاز دارید، یک جفت کفش است
باید راحت و پشتیبان پا باشد و باعث ایجاد تاول یا پینه پا نشود.
کفشهایی
را انتخاب کنید که از قوس پا حمایت کنند و پاشنه پا را اندکی بالا ببرند.
در کفشهای پیادهروی باید مواد سفتی پاشنه پا را احاطه کنند تا مانع از لق
زدن پاشنه پا حین راه رفتن شوند. پنجه کفش نیز باید فضای کافی برای پا
داشته باشد و در عین حال بیش از حد دراز نباشد.
هنگامی که برنامه
ورزشیتان را شروع میکنید با پیادهروی آهسته برای ۵ دقیقه خودتان را گرم
کنید، بعد سرعت پیادهرویتان را بالا ببرید تا سرعت ضریان قلبتان افزایش
یابد و تنفسهای عمیقتر انجام دهید. بعد حدود ۱۵ دقیقه پیادهروی سریع
انجام دهید. در حالیکه پیادهروی میکنید، دستهایتان را تاب دهید. هنگام
راه رفتن شکمتان را تو دهید، پشتتان را صاف کنید و سرتان را بالا
نگهدارید.
پنجههای پاهایتان را به جلو متوجه کنید و با گامهای
بلندی در حدی که برای شما راحت باشد و به شما فشار نیاورد، پیاده روی کنید.
پیادهرویتان را با پنج دقیقه سرد کردن و چند حرکت کششی ملایم تمام کنید.
در مرحله بعد باید این برنامه پیادهروی به صورتی کاری معمول
درآورید. این برنامه را ۳ تا ۴ روز در هفته با روزهای استراحت در میان آنها
شروع کنید. پس از ۲ هفته ۵ دقیقه به بخش پیادهروی سریع بیفزایید. این
افزایش ۵ دقیقهای را برای هر ۲ هفته ادامه دهید تا زمانی که به تدریج قدرت
و تحمل بدنیتان افزایش یابد.
یک شیوه دیگر برای رسیدن به آمادگی
بدنی با برنامه پیادهروی این است که از چوبهای پیادهروی استفاده کنید.
گرفتن چوب پیادهروی در دستها این مزیت را دارد که باعث میشود بخش بالایی
بدن بیشتر فعال شود و برای بخش پایینی بدن نیز پایداری بیشتری ایجاد شود.
در
طول پیادهروی یک بطری آب همراه داشته باشید تا مانع کمآبی بدن شود. ۱۵
دقیقه پیش از شروع پیادهروی نیم لیتر آب بنوشید و نیم لیتر دیگر آب نیز پس
از سرد کردن خودتان بنوشید. هر ۲۰ دقیقه یا بیشتر هنگام پیادهروی نیز آب
بنوشید.
مطالب مفید ورزش و سلامت و تندرستی را در این صفحه بخوانید و از ورزش لذت ببریدورزش برای شما مفید است اما وقتی که به سن میانسالی
میرسید از اهمیت بیشتری برخوردار است. تمرینات منظم میتواند باعث پیشرفت عمومی و
افزایش قدرت و استقامت شما در زندگی روزانه شود.
اگر میخواهید چاقی را از بین ببرید و فرزندانتان را در شرایط مطلوبی نگه دارید،
تمرین نسبت به رژیم غذایی مؤثرتر است. همچنین یک روش زندگی همراه با فعالیت جسمانی
و تغذیه خوب خواهد توانست شما را در برابر بیماریهای قلبی، افزایش وزن و پوکی
استخوان حمایت کند.
3 نوع تمرین برای افراد میانسال:
یک برنامه تمرینی خوب فعالیتهای هوازی برای قلب، استخوان و آمادگی عمومی را شامل
میشود. تمرین مقاومتی برای توسعه قدرت عضله و استخوان و تمرینات کششی برای کاهش
آسیبدیدگی بکار میروند.
1) تمرین هوازی:
یک تمرین هوازی نبض شما را بالا برده و در نتیجه شما قویتر نفس میکشید. راه رفتن
سریع، شنا کردن، رقص هوازی، دوچرخهسواریهای ساکن و تردمیل یا راه رفتن و دویدن در
هوای آزاد، همه نمونههایی از تمرینات مؤثر هوازی هستند. لذتبخشترین فعالیتها را
در جدول برنامه تمرینی خود قرار دهید. انجام این تمرینات برای 20 تا 60 دقیقه برای
3 تا 5 روز در هفته به سلامتی قلب و قدرت استخوان کمک خواهد کرد. اگر پیدا کردن
زمان قطعی و مناسب برای تمرین مشکل است، چندین جلسه تمرین کوتاه را در هر روز برای
رسیدن به این اهداف انجام دهید. برای کاهش وزن، تعدادی از تمرینات هوازی را هر روز
انجام دهید.
اگر شما تاکنون هیچ ورزشی انجام ندادهاید و احساس میکنید که از تناسب اندام خارج
شدهاید، در ابتدا با شدت کم تمرین کنید. تمرین را با راه رفتن به مدت 5 تا 15
دقیقه و با سرعت مناسب شروع کنید و این کار را 3 بار در هفته انجام دهید و به تدریج
مسافت و سرعت را افزایش دهید، اهدافی را که در بالا اشاره شد به خاطر داشته باشید.
2) تمرین قدرتی:
تمرین قدرتی شامل وزنههای آزاد و یا دستگاههای بدنسازی است که به منظور قوی کردن
عضلات افراد انجام میشود.
مجموعهای از فعالیتها با تأکید بر بازوها و شانهها و تنه بدن را 2 تا 3 بار در
هفته انجام دهید. برای مثال، از دنبلهای کوچک استفاده کنید و حرکتهایی مانند
پیچاندن بازو، حرکتهای پارویی عمودی و بالا بردن از پهلو را 3 سِت و با 10 بار
تکرار انجام دهید. برای افزایش قدرت ابتدا به تدریج تعداد و تکرارهای تمرین و سپس
وزن دنبل را افزایش دهید. همچنین انجام تمرینات مشابه تقویتکننده لگن، ران و ساق
پا اهمیت دارند.
اگر شما اصلاً این نوع از تمرینات را انجام ندادهاید، از پزشک خود و یک
فیزیوتراپیست و یا یک مربی راهنمایی بخواهید. به ویژه زمانی که شما دچار پوکی
استخوان و آسیب ستون فقرات هستید، میبایست از بلند کردن وزنههای سنگین خودداری
کنید و این راهنماییها بسیار با اهمیت و کمککننده هستند.
3) تمرینات کششی:
تمرینات کششی یا انعطافپذیری باید 2 تا 3 بار در هفته انجام شوند. این تمرینات
بهتر است که بعد از تمرینات هوازی انجام شوند. تمرینات انعطافپذیری زمانی بیشترین
اثر را دارد که کشش به آهستگی صورت گیرد و به مدت 20 تا 30 ثانیه ادامه پیدا کند.
اگر شما دچار پوکی استخوان در ستون فقرات هستید باید از تمرینات کششی پشت (خم شدن
به جلو از قسمت کمر) خودداری کنید. پزشک شما یا یک فیزیوتراپیست یا یک مربی
میتواند برای شما تمرینات ویژه ای را پیشنهاد کند.
این تمرینات را به صورت بی خطر و لذت بخش انجام دهید :
در صورتی تمرین منظم میتواند مطبوع، نیروبخش و بیخطر باشد که شما نکات ساده زیر
را رعایت کنید:
ـ گرم کردن را در ابتدای هر جلسه از تمرین برای چند دقیقه با فعالیتهای سادهای
مانند راه رفتن آهسته و تمرینات کششی انجام دهید، در پایان هر تمرین انعطاف بدن شما
را حفظ خواهد کرد.
ـ تمرین را شدید اما با سرعت مناسب انجام دهید، تنفس شما میبایست نسبت به حالت
طبیعی شدیدتر و سریعتر باشد اما شما باید در این حالت قادر به صحبت کردن باشید.
ـ بیشتر مردم از اینکه بهصورت گروهی ورزش کنند لذت بیشتری میبرند و تمرین برای
آنان آسانتر بهنظر میآید دوچرخهسواری و پیادهروی از این دسته از ورزشها
هستند. این ورزشها را در برنامه تمرینی خود قرار دهید.
ـ اگر شما ترجیح میدهید که در خانه تمرین کنید وسایلی مانند دوچرخه ثابت یا تردمیل
را تهیه کنید و آنها را در یک جای مناسب قرار دهید. گوش دادن به موزیک و نگاه کردن
تلویزیون در زمان انجام تمرین آن را برای شما لذتبخشتر میکند. اگر احساس فشار در
ناحیه قفسه سینه، سرگیجه، ضعف، تهوع یا تنفس کوتاه و ناگهانی دارید، تمرین را قطع و
استراحت کنید. اگر این علایم ادامه یافتند به پزشک مراجعه کنید.
طبق یافته های یک تحقیق جدید، افراد مسن با کمی پیاده روی سریع تر یا چند گام بیشتر می توانند باعث افزایش فواید قدم زدن خود شوند.
محققان
در مطالعه خود دریافتند سرعت پیاده روی نقش مهمی بر افزایش میزان تاثیر
این فعالیت بدنی دارد. افراد مسنی که سریع تر از حدود ۵ کیلومتر در ساعت
پیاده روی می کنند ۵۰ درصد کمتر از کسانی که با سرعت آهسته تر از ۳ کیلومتر
در ساعت راه می روند، مبتلا به بیماری قلبی می شوند.
بعلاوه
کسانی که روزانه به طور میانگین هفت بلوک پیاده روی می کنند، در مقایسه با
افرادی که پنج بلوک یا کمتر راه می روند ۴۷ درصد کمتر در معرض بیماری قلبی
قرار دارند.
«لوئیزا سورس
میراندا»، دانشجوی دکترا در دانشگاه پورتو پرتقال و سرپرست تیم تحقیق، در
این باره می گوید: «یافته های ما نشان می دهد انجام فعالیت بدنی ملایم نظیر
پیاده روی در سنین بالا با کاهش خطر بروز بیماری های قلبی عروقی مرتبط
است.»
در این مطالعه، محققان به
بررسی وضعیت ۴۲۰۷ مرد و زن مسنی که از ۱۰ سال قبل در برنامه مطالعه سلامت
قلب و عروق شرکت کرده بودند، پرداختند. در هر سال میانگین سرعت پیاده روی و
مسافت آن برای هر شرکت کننده ارزیابی شده بود. بعد از آن فاکتورهای پرخطر
مرتبط با بیماری قلبی در افراد ۶۵ سال به بالا بررسی شد.
به
گفته محققان سرعت و طول مسافت پیاده روی با سلامت قلب افراد سالمند مرتبط
است. افراد مسن می توانند با کمی تغییر در شیوه پیاده روی خود و انجام
پیاده روی با سرعت کمی بیشتر از حالت عادی و یا با طی مسافتی بیشتر از حالت
معمول سلامت قلب خود را تضمین کنند.