حیدر عظمایی درباره بالا بردن هوش و تمرکز با طب سنتی اظهار کرد: حافظه فعالیتهای ذهنی و روانی مغز را انجام میدهد و به ما این امکان را میدهد تا حالات خود مانند دانشها، تمایلات، خواستهها، دریافتهای حسی، قضاوتها، اندیشهها، دردها، لذتها و احساسات را حفظ و آنها را به هنگام نیاز در ذهنمان بازیابی کنیم.
البته با توجه به بالا بودن مواد مغذی گردو و کاهش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا، بانوان باردار می توانند روزی یک عدد گردو میل کنند، زیرا خوردن این خشکبار مقوی سبب تقویت عمومی بدن مادر شده، ذهن جنین را تقویت می کند و همچنین باعث می شود تا پس از زایمان زیبایی پوست شکم خود را حفظ کنند.
گردو دارای طبع بسیار گرم و خشک است و با ویژگی دیر هضم بودن برای افراد با معده گرم مناسب نیست. این خشکبارباعث سردرد و جوش دهان می شود و برای کسانی که سرفه می کنند بسیار مضر است. زیاده روی در مصرف گرمی جات باعث بروز سوء مزاج گرم در مادر و نهایتا بروز بیش فعالی نوزاد می شود. همانندی مغز گردو با مغز انسان گویای خواص آن برای تقویت ذهن است.مصرف مواد خوراکی مانند عسل و گردو برای افزایش قدرت بدنی و کاهش بیماریها بسیار مؤثر است، اما این را بدانید که مصرف بیش از حد گیاهان دارویی، مواد مغذی و خوراکیها سلامت انسان را مختل میکند. فواید دیگر گردو مانند جلوگیری از سرطان سینه و پروستات، محافظت از پوست بارداری، گردو و مواد معدنی، مبارزه با یبوست ، تقویت مو، کاهش وزن، تقویت قوای جنسی، کمک به بیماران دیابتی، تقویت عملکرد مغز است.
در یک دوره ای دارچین حتی بیشتر از طلا ارزش داشت ؛ این ادویه، یکی از قدیمی ترین ادویه های شناخته شده است در واقع این ادویه محبوب پر از مزایا برای سلامتی است که شما را متعجب خواهد کرد. دارچین، این ادویه خوش طعم دارای خواص و فواید بسیاری میباشد، مخلوطی از دارچین عسل درمان بسیاری از بیماری ها میباشد، همچنین از دارچین میتوانید برای کاهش وزن استفاده کنید اما این تنها مورد از فواید و خواص دارچین نیست .
میوه با پوست یا بدون پوست؟
افراد
بهتر است روزانه مصرف میوه خود را بالا ببرند، زیرا میوهها و سبزیجات از
سالمترین مواد غذایی محسوب میشوند. اما یکی از دغدغههایی که اکثر افراد
با آن درگیر هستند این است که نمیدانند قبل از خوردن میوه و سبزیجات باید
پوست آنها را بگیرند یا آنها را با پوست مصرف کنند. کشاورزان معمولا برای
جلوگیری از آفت زدگی محصولات خود از سموم شیمیایی استفاده میکنند. به
همین دلیل برای پیشگیری از بسیاری از بیماریها لازم است پوست میوهها و
سبزیجات قبل از مصرف جدا شود، اما از طرفی ممکن است با پوست گرفتن مواد
مغذی آن هم از دست برود. پوست میوه و سبزیجات سرشار از مواد مغذی است، اما
مقدار مواد مغذی موجود در پوست آنها متفاوت است. میوه و سبزیجاتی که پوست
آنها جدا نشده نسبت به آنهایی که بدون پوست هستند دارای ویتامین، مواد
معدنی و سایر ترکیبات گیاهی مفید بیشتری هستند.
پوست صیفی جات هم حاوی فیبر و آنتی اکسیدانهای قابل توجهی است؛ بنابراین مصرف میوه و پوست صیفی جات با پوست با توجه به ارزش تغذیهای بالای که دارند برای سلامتی بدن افراد بهتر هستند. پوست میوه و صیفی جات باعث سیری طولانی مدت خواهند شد. مطالعات نشان داده فیبر با ایجاد کشیدگی در معده سرعت خالی شدن آن را کاهش داده یا بر سرعت ترشح هورمونهای سیری اثر میگذارند که هر دو عامل باعث سیری طولانی مدت در فرد خواهند شد.
میوههایی که نمیتوان با پوست خورد، شامل آووکادو، مرکبات،گریپ فروت، لیمو، لیمو شیرازی، پرتقال، موز، لیچی یا سرخالو، آناناس، پاپایا، سیر، کدو زمستانی سفت، طالبی، پیاز هستند. برخی میوهها مانند سیب، زردآلو، مارچوبه، انواع توت ها، هویج، مرکبات پخته یا رنده شده، گیلاس، خیار، بادمجان، انگور، کیوی، قارچ، زردک وحشی، هلو، گلابی، نخود فرنگی، فلفل، آلو، سیب زمینی، کدوپخته با پوست قابل خوردن هستند.
خواص گریپ فروت
گریت
فروت از خانواده مرکبات است، که با پیوند پرتقال و دارابی به دست میآید.
گریت فروت مانند لیمو ترش سرشاز از ویتامین C است. در فصل پاییز و زمستان
میتوان از خواص دارویی گریپ فروت بسیار بهره برد، زیرا میتواند مانع بروز
سرماخوردگی و بیماریهای آلرژی زا شود. گریپ فروت دارای مواد مغذی مختلفی
از جمله پتاسیم و لیکوپن، کلسیم، قند و فسفر است.
این نوع میوه دارای فیبر زیاد و کالری کم بوده و حاوی بیوفلاونویدها و سایر مواد شیمیایی است که از بیماریهای جدی مانند سرطان، بیماریهای قلبی و تومور پیشگیری خواهد کرد. گریپ فروت میتواند متابولیسم بدن را افزایش دهد و سطوح انسولین را کاهش داده و از بدن انسان در برابر خستگی، تب، مالاریا، دیابت، یبوست، سوء هاضمه، مشکلات ادراری و اسیدیته بیش از حد محافظت کند.
گریپ فروت به عنوان یک ضد عفونی کننده طبیعی برای زخمهای خارجی عمل میکند و خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش میدهد. بهترین زمان خوردن گریپ فروت صبح است، چون کم کالری بوده و در طول روز گرسنگی و تشنگی را رفع میکند. گریپ فروت به عنوان یک چربی سوز و مهار کننده اشتهای بسیار قوی شناخته شده است.
سوختگی زبان
بسیاری
از افراد با خوردن غذا یا نوشیدنیهای خیلی داغ مانند چای، قهوه و دمنوش
ممکن است دچار سوختگی زبان شوند. اگر سوختن زبان شدید باشد، میتواند باعث
تغییر در حس چشایی شده و درد، قرمزی، تورم و حتی عفونت را ایجاد کند. توجه
داشته باشید که سوختگی زبان را نباید با بیماری BMS یا سندروم دهان سوخته
یا سوزان که در آن فرد احساس میکند که دهانش آتش گرفته، اشتباه گرفت.
هنگام سوختگی زبان افراد سعی کنند با دهان نفس بکشند. اولین کاری که پس از سوختن زبان میتوانند انجام دهند این است که محتویات دهان را خارج کرده، زبان را بیرون بیاورند و از طریق دهان نفس بکشند تا به خنکتر شدن زبان کمک کنند. آب سرد بنوشند.
زمانی که سوختگی زبان درمان نشده توصیه میشود که از مواد غذایی سرد و خنک مانند میوه ها، ماست و بستنی استفاده کنید تا زبان شما تاول نزند و درد آن کاهش یابد. زبان را با آب نمک بشویید. جوش شیرین و دمنوش بابونه به عنوان دهانشویه استفاده کنید. گفته میشود که دمنوش بابونه دارای خواص ضد التهابی است و درد و التهاب ناشی از سوختگی زبان را بهبود میبخشد.
مصرف چربیهای ترانس مضرات زیادی برای سلامتی بدن خواهد داشت. چربیهای ترانس نوعی چربی اشباع نشده هستند که به دو فرم طبیعی و مصنوعی یافت میشوند. چربیهای ترانس طبیعی یا حیوانی در داخل گوشت و لبنیات حیوانات نشخوار کننده مانند گاو، گوسفند و بز وجود دارند که هنگام هضم علف توسط باکتریها در معده این حیوانات به صورت طبیعی تولید میشوند و معمولا ۲ تا ۶ درصد چربی موجود در لبنیات و ۳ تا ۹ درصد چربی موجود در گوشت گاو و گوسفند را تشکیل میدهند.
با این وجود افرادی که در مصرف گوشت و لبنیات این حیوانات زیاده روی نمیکنند لازم نیست نگران این مسئله باشند، زیرا مصرف متوسط این چربیها مضر به نظر نمیرسند. چربیهای ترانس مصنوعی ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهند. نتایج برخی مطالعات نشان میدهد که سطح کلسترول بد خون در افرادی که به جای مصرف چربیهای سالم و کربوهیدراتها از چربیهای ترانس مصنوعی استفاده میکنند افزایش مییابد، اما کلسترول خوب آنها تغییری نمیکند، در حالی که مصرف بسیاری از چربیهای دیگر معمولا هر دو کلسترول خوب و بد خون را افزایش میدهند.
نتایج برخی مطالعات حیوانی حاکی از آن است که مصرف زیاد چربیهای ترانس میتواند به عملکرد انسولین و گلوکز در بدن آسیب رسانده و به افزایش مقاومت به انسولین، چربیهای شکمی و قند خون منجر شود.
برای کاهش مصرف چربیهای ترانس توصیه میشود برچسب محصولات را با دقت بخوانید و از مصرف غذاهای حاوی هر گونه مواد هیدروژنه جزئی خودداری کنید. بنابراین بهترین کاری که میتوانید انجام دهید این است که میزان مصرف غذاهای فرآوری شده در رژیم غذایی خود را کاهش دهید.
از نظر متخصصان تغذیه صبحانه وعده بسیار مهمی در میان وعدههای غذایی روزانه به حساب میآید.
اغلب متخصصان و کارشناسان علوم غذایی اتفاق نظر دارند که صبحانه از مهمترین وعدههای غذایی است که در صورت حذف یا بیکیفیت بودن ترکیبات آن میتواند بر سلامت افراد، اثرات نامطلوب بگذارد.
در این باره با مسعود فیروزکوهی، کارشناس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان به گفتوگو نشستیم تا به پاسخ پرسشهایمان برسیم.
دلیل گرسنگی پس از صرف صبحانه چیست؟
تعداد زیادی از افراد، پس از صرف صبحانه دچار گرسنگی زودهنگام میشوند و اشتها و ولع بیشتری به خوردن ناهار پیدا میکنند، اما همین افراد با حذف وعده صبحانه دیرتر گرسنه میشوند و گاه تا هنگام عصر، اشتهایی به خوردن ندارند. فیروزکوهی میگوید، مصرف زیاد مواد شیرین در این وعده مثل انواع مربا، قند، شکر، چای شیرین و نان فاقد سبوس بعد از حدود نیم ساعت به دلیل ترشح انسولین و کاهش قند خون در مصرفکننده حالت گرسنگی ایجاد میکند.
به این دلیل توصیه میشود، در این وعده بیشتر از مواد پروتئینی و فیبری استفاده شود و همراه با مواد شیرین، یک ماده پروتئینی نظیر شیر، تخم مرغ و پنیر مصرف شود. همچنین استفاده از نان سبوسدار یا جو در این وعده با ایجاد سیری طولانیمدت فرد را کمتر دچار ریزهخواری میکند.
حذف صبحانه و لاغری
آیا میتوان با حذف صبحانه و کمک به کاهش اشتها از این رویه برای کاهش اضافه وزن و لاغری
استفاده کرد؟ این روش توصیه نمیشود، چون به این ترتیب احتمال این که بدن
دچار گرسنگی سلولی شود وجود دارد. از طرف دیگر، وقتی دریافت غذا کم شود،
بدن به صورت خودکار احساس بحران در دریافت غذا میکند و متابولیسم یا همان سوخت و ساز را به حداقل میرساند و در نتیجه، کالری مازاد برای کمک به کاهش وزن سوخته نمیشود، در صورتی که صرف بموقع صبحانه، سبب افزایش سوخت و ساز بدن میشود.
دلایل مهم خوردن صبحانه
صبحانه باعث افزایش انرژی
بدن برای شروع کار روزانه و ایجاد آرامش در ابتدای روز و بهبود خلق و خوی
فرد میشود. کسانی که صبحانه میخورند، کمتر دچار یبوست و دیابت و پرفشاری
خون میشوند. این افراد حافظه کوتاه مدت و تمرکز و هوشیاری بهتر و بیشتر
نسبت به کسانی دارند که صبحانه نمیخورند. خوردن صبحانه بخصوص برای
دانشآموزان و دانشجویان به سبب کمک به فعالیت ذهنی و تامین سوخت لازم مغز بسیار توصیه میشود.
گنجاندن غذاهای غنی در وعده صبحانه
صبحانه خوب و با کیفیت چه صبحانهای است و چه مواد مغذیای را میتوان در
وعده صبحانه گنجاند تا آن را غنی کند؟ صبحانه غنی و مقوی، صبحانهای است که
به اندازه کافی پروتئین و فیبر در آن گنجانده شده باشد. تخم مرغ، پنیر و
شیر از ترکیبات حاوی پروتئین هستند که لزوما باید در سفره صبحانه گنجانده
شوند. شیر به عنوان پایه و ترکیب اصلی در وعده صبحانه با ارزش غذایی و پروتئین بالا بخصوص برای کودکان، نوجوانان و حتی سالمندان
ضروری است. همچنین تخممرغ در درجه دوم، تامینکننده پروتئین و مواد مغذی
بدن است و افراد سالم میتوانند، روزانه یک عدد تخم مرغ میل کنند، اما در
موارد بیماریهای خاص باید در مصرف آن محدودیت ایجاد شود. همچنین مصرف پنیر
همراه با مغز گردو که مقوی و حاوی بیشترین میزان امگا ۳ است، صبحانه
مقبولی است. پودرجوانه گندم، کنجد و فلفل
سیاه برای اضافه کردن روی تخممرغ و پنیر توصیه میشود. از سایر غذاهایی
که میتواند وعده صبحانه را غنی کند، میتوان به فرنی و شیربرنج اشاره کرد
که بخصوص برای کودکان یا سالمندانی که مشکلات دندانی دارند، مفید است. همچنین حلیم کم چربی، عدسی کم نمک و خوراک لوبیا از جمله خوراکهای مناسب و مغذی است که در وعده صبحانه میتواند گنجانده شود.
جایگزین شیرینیهای سفره صبحانه
توت خشک، خرمای خشک زاهدی، کشمش یا مویز از جایگزینهای با ارزش قند صبحانه
و شیره میوهها و عسلهای طبیعی کم گلوکز مناسبتر و مغذیتر از شکرند.
مربا و مواد شیرین بجز عسل طبیعی بهتر است محدودتر و فقط بعضی روزها همراه
یک ماده پروتئینی مانند شیر یا پنیر مصرف شود.
کره و سرشیر بخوریم یا نه؟
برای تنوع در وعده صبحانه یکی دو روز در هفته میتوان از کره، سرشیر، خامه و
پنیر خامهای استفاده کرد. این گروه جزو چربیها محسوب میشوند، نه
لبنیات. در افراد بالغ و بیماران بهتر است محدود و در کنار مواد پروتئینی
مصرف شوند. برای کودکان، نوجوانان و حتی جوانان فعال مصرف آن آزادتر است،
اما نباید زیادهروی کنند.
نان صبحانه نباید باگت و ساندویچی باشد
برای وارد کردن فیبر در وعده صبحانه که کمک زیادی به مهار اشتها و جلوگیری
از افزایش ناگهانی قند خون میکند، باید روزانه از نان سبوسدار یا نان جو
استفاده شود و با توجه به این که میزان سبوسگیری از آردهای سنتی ما رو به
افزایش است، میتوان از نانهای سبوسدار و مغزدار و کنجددار صنعتی
کارخانهای که تایید شده و تحت نظر مسئولان فنی تولید میشوند، استفاده
کرد. اغلب نانهای فانتزی و ساندویچی فاقد سبوس هستند.
میزان نان مصرفی بسته به جثه فرد، فعالیت، نوع صبحانه و برخی موارد دیگر متفاوت است، اما بهتر است یک تا سه واحد نان سبوسدار یا نان جو ۵۰ درصد (متشکل از ۵۰ درصد آرد گندم و ۵۰ درصد آرد جو) استفاده شود که شامل یک کف دست یا ۳۰ گرم نان است که میتواند تا سه کف دست یا ۹۰ گرم افزایش یابد که البته در مورد نان لواش هر واحد آن برشهایی به اندازه چهار کف دست میشود.
نیمرو و املت چطور؟
در افراد سالم، مصرف نیمروی کم روغن در وعده صبحانه به عنوان تنوع مشکلی
ندارد. ایمنترین روش طبخ تخم مرغ، آب پز کردن آن است. در بیماران دیابتی و
مبتلایان چربی و فشار خون
و کبد چرب و امثال آن بهتر است از تخم مرغ آب پز استفاده و گاهی زرده آن
را خارج و تنها به خوردن سفیده اکتفا کنند. استفاده از املت کم روغن در
وعده صبحانه اگر با گوجه فرنگی
تازه تهیه شود، برای افراد سالم از نیمرو غنیتر است. همچنین مصرف خیار و
گوجه خرد شده در کنار نان و پنیر و گردو میتواند صبحانه مقبول و مناسبی
باشد. مصرف سیب و انگور و آبمیوه بخصوص آب پرتقال برای این وعده عالی است.
در وعده صبحانه زیادهروی نکنید
این که میگویند در وعده صبحانه به هر میزان که اشتها دارید بخورید، چون
تنها وعدهای است که سبب افزایش وزن نمیشود، صحت ندارد. صحیح است که
صبحانه مهمترین وعده غذایی است، اما در هیچ وعدهای نباید زیاده روی کرد،
زیرا باعث چاقی و اضافه وزن
میشود و بیماریهای مرتبط با اضافه وزن را به دنبال دارد. وعده صبحانه
بهتر است همراه با خوردن میان وعده بین صبحانه و ناهار کامل شود.
سالمند به چه شخصی گفته میشود؟ دوران سالمندی به سنین بالای 60 سال اطلاق میگردد، گرچه تغییرات سالمندی ممکن است از سالها قبل آغاز شود. اما آنچه مهم نگرش ما به سالمندی است. سالمندی، یک بیماری نیست بلکه یک پدیده طبیعی میباشد که از لقاح شروع میشود و با مرگ پایان مییابد. از سالمندی نمیتوان پیشگیری کرد اما حفظ سلامت در سنین سالمندی به عادات و شیوه زندگی افراد در طول زندگی بستگی کامل دارد. تغییرات سالمندی تحت تأثیر حوادث زندگی، بیماریهای ژنتیک و عوامل اجتماعی، اقتصادی و روش زندگی قرار دارد، بنابراین سن فیزیولوژیک، منعکسکننده وضعیت سلامت است. فاکتورهای شیوه زندگی که به نظر میرسد سن فیزیولوژیک را تحت تأثیر قرار میدهند عبارت است از: کفایت و نظم خواب، مصرف متعادل غذا و تغذیه صحیح، سیگار، ورزش و فعالیت بدنی و وزن بدن. بنابراین بهبود شیوه زندگی میتواند تضمین کننده سلامت افراد در سالمندی باشد.
در سالمندی چه تغییراتی در ترکیب و فیزیولوژی بدن حاصل میشود؟
طی
دوره سالمندی، فرایندهای کاتابولیکی (فرایندهایی که باعث دگرگونی و تجزیه
بافتها میشود) بیشتر از میزان آنابولیک (فرایندهای که باعث سنتز و ساخت
بافتها میشود) است. در نتیجه کارایی سلولی کاهش مییابد و منجر به آسیب
عملکرد اعضای مختلف میشود.
از نظر ترکیب بدنی، 2 تا 3 درصد توده
بدون چربی بدن در هر دهه از زندگی از دست میرود. کاهش توده ماهیچهای
اسکلتی، قدرت ماهیچهها را کم میکند. تغییرات در راه رفتن و تعادل، عملکرد
فیزیکی بدن را تحت تأثیر قرار میدهد و عوامل خطر بیماریهایی مزمن افزایش
مییابد. افزایش توده چربی بدن به موازات کاهش توده عضلانی، میزان
متابولیسم را کاهش میدهد. میزان متابولیسم پایه (سوخت و ساز پایه) تقریباً
15 تا 20 درصد در طول زندگی کاهش مییابد و این تغییرات منجر به کاهش نیاز
به انرژی در سالمندان میشود و در نتیجه کاهش فعالیت آنها، زمینه برای
چاقی مساعد میگردد.
انرژی مورد نیاز به دلیل فعالیت کم، کاهش توده
عضلانی و افزایش بافت چربی تغییر میکند. اهمیت ورزش و فعالیت بدنی در طول
زندگی توسط انجمن قلب آمریکا، کالج طب ورزشی آمریکا و سایر سازمانهای
بهداشتی به اثبات رسیده است. فعالیت بدنی منظم علاوه بر تأمین سلامت بدن،
میزان شیوع بیماریها و همچنین میزان مرگومیر را در سالمندان کاهش میدهد.
در حال حاضر بسیاری از سالمندان کشورمان به صورت منظم ورزش، نمیکنند. در
این افراد فعالیت بدنی با افزایش سن کاهش مییابد.
با شروع دوره
سالمندی احساس طعم، بویایی، بینایی و لامسه کاهش مییابد. معمولاً کاهش حس
چشایی و بویایی در سالمندان شایعتر است. این کاهش میتواند ناشی از عوامل
مختلف مثل کاهش تعداد پرزهای چشایی و عصب بویایی، بیماریهای شخصی مثل
آلزایمر، داروها، مداخلات جراحی و عوامل محیطی باشد. افت این حواس فقط باعث
کاهش اشتها یا لذت نبردن از غذا نمیشود بلکه عوامل خطری برای مسمومیت
غذایی یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک است. تحریک احساس بویایی و
چشایی منجر به تغییرات متابولیکی مثل ترشح بزاق، اسید معده، ترشح پانکراس و
افزایش سطح انسولین پلاسما میشود. بنابراین کاهش این حواس به فرایند
متابولیکی آسیب میرساند. کاهش شنوایی و بینایی و توانایی هم در سالمندان
شایع است و میتواند باعث کاهش اشتها و توانایی تشخیص غذا و دریافت غذا
شود.
در مجموع سالمندی با تغییر در سلامت دندانها، عملکرد دستگاه
گوارش، سیستم قلبی و عروقی، کلیهها، اعصاب، سیستم ایمنی و ... همراه است.
چرا تغذیه در دوران سالمندی اهمیت دارد؟
توجه
به تغذیه در این دوران به دلیل تغییر نیازهای تغذیه اهمیت دارد. رعایت
اصول تغذیه صحیح در سنین میانسالی و سالمندی سبب میشود فرد سالهای عمر
خود را با سلامت و نشاط و راحتی بیشتری طی نماید و کمتر در معرض بیماریهای
شایع همچون فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت و پوکی استخوان قرار
بگیرد. عادات غذایی مطلوب و تغذیه صحیح در پیشگیری از این بیماریها مؤثر
است، در نتیجه سالمندانی که اصول تغذیه صحیح را رعایت میکنند کمتر در معرض
خطر ابتلا به انواع بیماریها قرار میگیرند و این خود منجر به بهبود
کیفیت زندگی آنان خواهد شد.
در تغذیه اصولگرا باشیدیکی از مهمترین
شاخصهایی که به عنوان معیار تندرستی و بهداشت در جامعه مطرح است، متوسط
طول عمر یا امید به زندگی میباشد، به این معنی که هر چه جامعه از نظر
بهداشتی و سلامت در وضعیت مطلوبتری باشد امید به زندگی نیز بیشتر است. در
این راستا تغذیه هم به عنوان یکی از شاخصهای اصلی و مهم مطرح میشود.
تحقیقات نشان دادهاند افرادی که عمر بیشتری دارند، یکسری اصول تغذیهای را رعایت میکنند به عنوان مثال:
» اصول تغذیه صحیح شامل تعادل، کفایت، تنوع، کنترل انرژی و کالری دریافتی را رعایت مینمایند.
» روزانه مقادیر مناسبی آب و مایعات مینوشند.
» نوسانات وزنشان کمتر است و همواره وزن مطلوبی دارند.
» در هر وعده شام غذای متعادلی مصرف میکنند (نه کمتر، نه بیشتر(
» هر روز به طور مرتب صبحانه میخورند.
» میوه و سبزی به مقدار مناسب و به صورت متنوع در برنامه غذایی روزانه آنها وجود دارد.
» چربی و مواد غذایی چرب کمتر مصرف میکنند (مثل گوشت قرمز، کلهپاچه، جگر، خامه، کره، بستنی، سوسیس، کالباس و
» گوشت سفید را حداقل 1 بار در هفته مصرف مینمایند.
» از مصرف نمک و مواد غذایی شور خودداری میکنند.
» روزانه
مقادیر مناسبی فیبر و مواد گیاهی (سبوس، غلات و دانهها، سبزیجات،
میوهها) در برنامه غذایی خود میگنجانند، که میتواند باعث کاهش خطر دیابت
و بیماریهای قلبی- عروقی و سرطانها شود.
دشمنان تغذیهای سالمندان:
بیماری: هر
نوع بیماری حاد و مزمن که شرایط تغذیهای سالمندان را تغییر دهد (روش
خوردن)، آنها را در معرض خطر سلامت تغذیهای قرار میدهد. بیماریهای مزمن
و از دست دادن حافظه بر وضعیت تغذیهای اثر میگذارد مثلاً افسردگی (در هر
8 سالمند یک مبتلا به افسردگی دیده میشود) تغییر وسیعی در اشتها، هضم و
تعادل انرژی و وزن ایجاد میکند.
ضعف در خوردن: خوردن
کم یا زیاد در سلامت تأثیر میگذارد، خوردن غذاهای مشابه در هر روز و عدم
مصرف میوه و سبزی و لبنیات منجر به شرایط تغذیهای ناسالم میشود. بسیاری
از سالمندان و بزرگسالان به مقدار کم میوه و سبزی استفاده میکنند.
از دست دادن دندان و مشکلات دندان و دهان: از دست دادن دندان، دندان مصنوعی یا زخمهای دهان در سالمندان، خوردن را با مشکل روبهرو میکند.
مشکلات اقتصادی: بسیاری
از سالمندان درآمد بسیار کمی دارند یا اصلاً درآمد ندارند، درآمد کم باعث
میشود که در خرید و تهیه مواد غذایی لازم و مطلوب دچار مشکل شوند.
کاهش ارتباط اجتماعی: یکسوم
سالمندان تنها زندگی میکنند، همین تنهایی بر روی اشتها و نحوه دریافت و
حتی تهیه غذا اثر میگذارد. در کنار دیگران بودن باعث دلگرمی و تغذیه خوب
میشود.
داروهای متعدد: بسیاری
از سالمندان به دلیل مشکلات جسمی و بیماریهای مختلف باید دارو دریافت
کنند. تقریباً بیش از نیمی از سالمندان در روز از داروهای متعدد استفاده
میکنند. بسیاری از داروها عوارض زیادی از جمله کاهش یا افزایش اشتها،
تغبیر حس چشایی، یبوست، ضعف، اسهال و تهوع دارند. مصرف دوز بالای
ویتامینها و املاحها هم مشابه داروها میتواند مشکلاتی ایجاد کنند.
سالمندان حتماً باید در مورد داروهایی که دریافت میکنند با پزشکشان مشورت
کنند (بدون مشورت پزشک هیچ دارویی مصرف نکنند)
کاهش وزن یا اضافه وزن غیر ارادی: در صورت اضافه وزن یا کاهش وزن غیر ارادی حتماً با پزشک و مشاور تغذیه مشورت کنند.
سالمندان بالای 80 سال:» با افزایش سن ، خطر سستی، ضعف و فرسودگی و مشکلات جسمی افزایش مییابد.
» سالمندان باید به طور مرتب سلامت و وضعیت تغذیه خود را کنترل نمایند.
» در دوره
سالمندی باید توجه کرد که از یک طرف توده عضلانی کاهش مییابد و از طرف
دیگر فعالیت بدنی کمتر میشود، در نتیجه نیاز به کالری کاهش مییابد.
» جذب ویتامین A توسط سلولهای بدن کاهش مییابد.
» سیستم ایمنی بدن ضعیف میشود و استعداد ابتلا به انواع عفونتها افزایش مییابد.
» ساخت ویتامین D توسط پوست کاهش مییابد.
» کارایی بدن برای مصرف بهینه و مناسب ویتامین B6 کاهش مییابد.
» در یکسوم افراد بالای 70 سال به علت کاهش ترشح اسید معده، جذب ویتامین B12، اسید فولیک، املاح کلسیم، آهن و روی کاهش مییابد.
برخی از عوامل خطر که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در بروز مشکلات تغذیهای افراد مسن مؤثرند:
» افسردگی، ضعف حافظه و سایر مشکلات روانی
» اختلالات عصبی
» فقر و کمی درآمد
» مصرف داروهای متعدد
» زندگی در خانه سالمندان
» فوت همسر
» تنهایی و انزوای اجتماعی
» اشکال در بلع
» مشکل در تهیه و طبخ غذا
» مشکلات مربوط به دهان، دندان و لثهها
» ابتلا به بیماریهای همچون دیابت، نارسایی قلبی، نارسایی تنفسی، سرطان، یبوست مزمن و ...
» مصرف کمتر از سه وعده غذا در روز
» بیاشتهایی
» ناتوانی در خوردن غذا بدون کمک دیگران
» تغییر ذائقه و حس بویایی
» ابتلا به بیماریهایی که سبب کاهش اشتها و کاهش جذب یا افزایش نیاز بدن میشود.
» نداشتن آگاهی در مورد تغذیه صحیح
» کاهش قدرت و عملکرد بدن و ضعف جسمانی
اصول برنامهریزی غذاییاصول
برنامهریزی تغذیهای برای دوران سالمندی مشابه برنامه تغذیهای سایر
بزرگسالان است، اما برخی تفاوتهای اصولی وجود دارد که به علت شرایط خاص
این دوران باید مورد توجه قرار گیرد. برنامه غذایی دوران سالمندی شامل طیف
متنوعی از مواد غذایی است به گونهای که بتواند حدود 30 درصد کالری را از
چربیها، 15 درصد از پروتئینها و 55 درصد را از کربوهیدراتها (عمدتاً
کربوهیدراتهای مرکب مثل غلات با سبوس، سبزیها، حبوبات) تأمین کند. به
علاوه توصیه میشود چربیهای غیر اشباع ترجیحاً از منابع گیاهی تأمین شود و
مصرف کلسترول کمتر از 300 میلیگرم در روز باشد.
مهمترین راهنمایی در
مورد تغذیه، تهیه غذاهای ساده و کمحجم است که تمامی نیازهای فرد به مواد
مغذی را تأمین کند و در عین حال متناسب با فرهنگ فرد باشد. بدین منظور مصرف
متعادل و روزانه مواد غذایی شامل همه گروههای غذایی توصیه میشود.آشنایی
با گروههای غذایی موجب میشود زمانی که مصرف یکی از منابع عمده مغذی مانند
شیر به عنوان منبع غنی کلسیم محدود شود، مواد غذایی دیگر که تأمینکننده
آن ماده مغذی است جایگزین گردد یا برای مثال در صورتی که یکی از انواع مواد
غذایی توصیهشده از هر گروه غذایی در برنامه غذایی روزانه انرژی لازم را
به طور کامل تأمین نکند، میتوان با افزودن غذاهایی از گروههای دیگری
انرژی لازم را تأمین کرد.مصرف مواد غذایی کمچرب، کمکلسترول (مانند شیر و
لبنیات کمچرب)، کاهش مصرف روغن، کره و خامه، کاهش مصرف غذاهای کمنمک،
افزایش مصرف غذاهای پرفیبر و رعایت تنوع غذایی در برنامهغذایی سالمندان
تأکید میشود.
توصیههای مهم تغذیهای برای سالمندان:
» در
افراد مسن مصرف روزانه 8 لیوان مایعات ترجیحاً آب برای پیشگیری از بروز
یبوست و کمآبی بدن توصیه میشود، زیرا افراد مسن علیرغم نیاز واقعی به
مایعات کمتر احساس تشنگی میکنند و به همین دلیل بیشتر مستعد کمآبی بدن و
ابتلا به یبوست هستند.نیاز غذایی افراد مسن به انرژی کمتر از سایر گروههای
سنی است زیرا افراد مسن فعالیت بدنی کمتری دارند و در نتیجه نیاز کمتری به
غذا برای ثابت نگهداشتن وزنشان دارند.
» برای
محدود کردن دریافت انرژی، توصیه میشود مصرف غذاهای کمحجم و غنی از مواد
مغذی را بیشتر کنند و مصرف مواد شیرین و چربیها را نیز کاهش دهند.
» از
آنجابی که در سالمندان نیاز به انرژی کاهش مییابد، پروتئین مورد نیاز
بدن باید از منابع کمکالری و با کیفیت بالا (از لحاظ پروتئین) مانند
گوشتهای کمچربی، مرغ، ماهی، تخممرغ، فرآوردههای لبنی بدون چربی یا
کمچربی تأمین شود.
» مصرف
چربیها باید در رژیم غذایی سالمندان محدود شود. با افزایش سن مقدار توده
چربی بدن سالمندان افزایش مییابد و در نتیجه احتمال چاقی و خطر ابتلا به
بیماریهایی نظیر فشار خون بالا، دیابت و بیماریهای قلبی- عروقی افزایش
مییابد. بنابراین کاهش مصرف چربی میتواند به پیشگیری از چاقی، عقب
انداختن بروز سرطان، سختی دیواره عروق و سایر بیماریهای مزمن کمک کند.
برای کاهش مصرف چربی علاوه بر توصیههای تغذیهای در بخش گروههای غذایی به موارد زیر توجه شود:
» مصرف ماهی
به علت داشتن چربی مفید امگا 3، سبب کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی
میشود. توصیه میشود حداقل دوبار در هفته ماهی مصرف شود و برای بهبود طعم
ماهی میتوان سبزیهای معطر و آبلیمو به آن اضافه کرد.
» مصرف زرده
تخممرغ محدود شود، زیرا حاوی مقادیر زیادی کلسترول است. یک عدد زرده
تخممرغ حاوی حدود 210 میلیگرم کلسترول است. بهتر است بیشتر از 4 الی 5
تخممرغ در هفته چه به تنهایی و چه داخل کوکو و سایر غذاها مصرف نشود و
چنانچه سطح چربی خون بالا است یا فرد مبتلا به فشار خون بالا یا چاقی
میباشد حداکثر 3 عدد تخممرغ در هفته مصرف نماید.
» سبزیها
و میوهها حاوی مقدار زیادی فیبر و ویتامینهای آنتیاکسیدان و مقدار کمی
چربی و فاقد کلسترول هستند و از بروز بیماریهای قلبی پیشگیری میکنند.
» در سالاد
به جای سسهای چرب، از کمی روغن زیتون با آبلیمو یا سرکه و سبزیهای معطر
استفاده شود. همچنین میتوان ماست را جایگزین سس مایونز در سالاد کرد.
» مصرف غذاهای
سرخکرده کاهش یابد و ترجیحاً غذا به صورت آبپز، بخارپز، کبابشده یا
تنوری تهیه شود. در صورت لزوم، از روغن مایع مخصوص سرخ کردنی به جای
روغنهای جامد و مایع معمولی استفاده شود.
» به جای روغنهای جامد، کره، مارگارین و چربیهای حیوانی از روغنهای مایع مثل روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن ذرت استفاده شود.
تمام افراد از سن 50 سالگی به بعد به دلیل تغییرات ناشی از افزایش سن در بدن شان باید بیش از گذشته در مورد تنوع موادغذایی مصرفی و انواع ریزمغذی های مورد نیاز بدنشان مطلع باشند.
در این میان مصرف برخی از املاح و مواد مغذی برای این گروه سنی بیشتر توصیه می شود که مهمترین آنها عبارتند از:
ویتامین D
در
سال های اخیر مطالعات گسترده ای برای بررسی اهمیت مصرف این ویتامین به
ویژه برای افراد مسن انجام شده اما همچنان اکثریت زنان به میزان کافی از آن
مصرف نمی کنند. نتایج یک مطالعه اخیر نشان می دهد افراد بزرگسالی که سطح
ویتامین D خونشان در پایین ترین میزان است، دو برابر بیشتر از سایر مردم در
معرض مرگ ومیر زودرس به هر دلیلی هستند. همچنین این ماده مغذی مهم در
افزایش ایمنی، بهبود عملکرد ماهیچه ها و پیشگیری از آسیب دیدگی ها نقش
دارد.
کلسیم
پس از سن 50 سالگی تراکم استخوان های بدن با سرعت بیشتری کاهش می یابد به
گونه ای که از هر سه زن یک نفر شکستگی استخوان را تجربه می کند. بررسی ها
نشان می دهد پس از یائسگی زنان سه تا پنج درصد تراکم استخوانشان را سالانه
از دست می دهند. کلسیم برای انقباض ماهیچه ای ضروری است. علاوه بر این مصرف کلسیم برای عملکرد مناسب اعصاب و حفظ تعادل اسیدی بدن ضرورت دارد.
پروبیوتیک ها
پروبیوتیک ها به افزایش سطح ایمنی بدن، بهبود عملکرد سیستم گوارشی، سلامت
پوست، کاهش کلسترول، بد خون، مبارزه با بیماری های لثه و کنترل وزن بدن کمک
می کند.
اسیدهای چرب امگا-3
این
اسیدها نیز در حفظ سلامت مغز، بهبود قدرت بینایی و سلامت مو و پوست، بهبود
گردش خون، کاهش درد ماهیچه ای، کاهش بیماری های قلبی، افسردگی و التهاب ها
تاثیر مفید دارند.
منیزیم
مصرف این ماده معدنی در حفظ انرژی بدن و احساس شادابی موثر است. منیزیم به
عملکرد طبیعی ماهیچه ها و سیستم عصبی کمک می کند و موجب می شود ضربان قلب
ریتم مناسبی داشته باشد. همچنین این ماده معدنی برای حفظ استخوان ها، سیستم
ایمنی و کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی و قلبی توصیه می شود. علاوه بر این
مصرف منیزیم در تنظیم قندخون و فشارخون نقش موثر دارد.
فیبر
موادغذایی حاوی فیبر خوراکی به ثابت نگه داشتن قندخون و کاهش واکنش
انسولین و همچنین کاهش میزان هضم و جذب موادغذایی کمک می کند و در نتیجه
باعث می شود احساس گرسنگی به تاخیر بیافتد. به گفته پزشکان مصرف رژیم غذایی
حاصل فیبر کافی، روشی مناسب برای کنترل وزن به حساب می آید. بررسی ها نشان
می دهد که به ازای هر گرم فیبر مصرفی، حدود هفت کالری در بدن سوزانده می شود.
حداقل مواد غذایی که به طور روزانه در برنامه غذایی سالمند باید گنجانده شود:
توصیه های غذایی برای سالمندان:
1 ـ رژیم غذایی سالمندان باید حـــاوی موادغذایی غنی از ویتامین ها و املاح و به ویژه کلسیم باشد.
2 ـ با
توجه به مشکل یبوست در اکثر سالمندان، مصرف کافی مایعات و مواد پرفیبر
نظیر نان کامل گندم و میوه هایی مثل گلابی رسیده، آلو و زردآلو اهمیت دارد.
3 ـ
در سالمندانی که جویدن غذا برای آنها مشکل است، مصرف غذاهای نرم مثل انواع
پوره، گوشتهای نرم، سوپها، آشهایی که حبوبات زیاد ندارند و آب میوه توصیه
می شود.
4 ـ برخی از سالمندان ممکن است مبتلا به فشارخون باشند در این گونه مواد رژیم غذایی کم سدیم و در صورت نیاز کاه وزن پیشنهاد می شود.
5 ـ به مسئله تداخل داروها با غذا توجه شود.
6 ـ
برای جلوگیری از مشکلات عاطفی ـ احساسی سالمندان بهتر است به عادت غذایی
آنها احترام گذراده شود و هر گونه تغییری با ملایمت و ایجاد روابط دوستانه
بوجود آید.
7 ـ توجه شود که نحوه سر و غذا برای
سالمندان جالب و مورد پسند باشد. غذا به صورت رنگی و جذاب چیده شود و از
دوستان و آشنایان آنها برای غذا خوردن در کنار یکدیگر دعوت شود.
8 ـ تعداد وعده های غذا باید زیاد (حداقل روزی 5 وعده) و مقدار غذا در هر وعده کم باشد.
9 ـ چای
و قهوه غلیظ نباید مصرف شود و استفاده از آنها نیز باید پس از ساعت 6
بعدازظهر محدود شود. پس از صرف شام و شبها نباید از چای و قهوه استفاده شود
زیرا موجب بیداری فرد خواهد شد. البته در صورت کم خوابی، خوردن یک لیوان
شیر قبل از خواب توصیه می شود.
10 ـ قد، وزن ،
محدودیتهای رژیم، تمایلات فردی و موجود بودن غذا در محل باید در نظر باشد.
برای هرفرد، یک رژیم غذایی صبحانه ، نهار و شام توصیه می شود.
11 ـ از مصرف الکل و کشیدن سیگار باید اجتناب کرد.
12 ـ مصرف تخم مرغ به 3 عدد در هفته محدود شود.
13 ـ از مصرف ادویه، غذاهای چرب و سرخ شده، سس مایونز، سبزیهای نفاخ مثل کلم و گل کلم باید پرهیز نمود.
14 ـ در
تجویز رژیمهای غذایی باید موجود بودن موادغذایی در محل مورد توجه قرار
گیرد و در صورت موجود نبودن موادغذایی مورد نیاز از جانشین های آن استفاده
شود.
دکتر احمدرضا درستی متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت : برخی از افراد میزان مواد غذایی دریافتیشان بسیار بیشتر از اندازه ای هست که بدن بتواند آن را پذیرا باشد. مصرف زیاد مواد غذایی انرژی فراوانی را به بدن میرساند که مازاد این انرژی به صورت چربی در بدن ذخیره شده و خطر ابتلا به چاقی و اضافه وزن را همراه خواهد داشت.
وی در ادامه افزود: آجیل ها که به بمب انرژی معروف هستند علاوه بر دارا بودن نمک فراوان، دارای خاصیت آلوده شوندگی شدید هستند به عبارتی به راحتی می توانند به سم «آفلاتوکسین» آلوده شود. برای مثال، پسته را از زمانی که از درخت برداشت کرده تا رسیدن به کارخانه ای که در آن مراحل مختلف انجام میشود، بسیاری از اوقات در برخی از درجات ممکن است به قارچ آفلاتوکسین آلوده می شوند. بدن به تعداد کمی از مغزها نیاز دارد اما باید توجه داشت مصرف بیش از اندازه هر کدام باعث بروز زمینه چاقی و دیابت میشود.
این متخصص خاطرنشان کرد: خطر مصرف آجیل های آلوده اینگونه نیست که یک وعده آن را بخورید و زیان آن را بلافاصله مشاهده کنید. خیر. این سموم در بدن تجمیع می شوند و در دراز مدت موجب سرطان و بیماری های جدی دیگر میگردد و حتی ممکن است بعد از مدتی بدون بروز عارضه ای فرد جان خود را از دست بدهد . بنابراین حتی برای یک شب نیز از سلامت آجیل مصرفی اطمینان حاصل کنید و از مصرف زیاد آجیل نیز پرهیز کنید.
درستی در خصوص مصرف شیرینی ها هشدار داد: شکر ماده ای است که در فرایند آن، موادی شیمیایی را به آن اضافه می کنند که باعث سفیدی رنگ آن شود. روغن های اشباع شده و ترانس به دلیل ارزان قیمت بودن آن ها در تولید شیرینی استفاده می شود.
به گفته وی، شیرینی ها نیز دارای نمک نیز هستند. شیرینیجات هر سه سم معروف و سفید رنگ عبارتند از روغن جامد سفید، شکر و نمک را در خود جای داده اند و مسلما خوردن فراوان آن ها می تواند برای سلامتی تهدید جدی باشد. به افراد توصیه میشود شیرینیها تازه و فاقد مواد رنگی تزئینی استفاده کنند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: خانواده ها دقت داشته باشند مصرف متعادل میوه روزانه 3 الی 4 واحد است، حال تفاوتی بین میوه خشک، تازه و آب میوه وجود ندارد. برخی افراد می پندارند اگر آب میوه زیاد بخورند ایرادی ندارد و تنها مصرف فراوان خود میوه مضر است و یا مصرف دانه های انار مضر بوده اما آب انار اینگونه نیست. این چنین دیدگاه ها به کلی اشتباه هستند.
وی افزود: متأسفانه برخی از افراد دیگر بر این باورند که میوه های خشک سالم ترند و مصرف زیاد آنها مشکلی برای سلامتی بوجود نمی آورد؛ اما واقعیت این است که هنگام خشک شدن میوه به علت از بین رفتن آب آن در وزن مساوی با میوه های معمولی 5 برابر کالری بیشتری نیز وارد بدن می شود. علاوه برآن به دلیل از بین رفتن آب میوه ها به طور طبیعی سایزشان کوچک تر شده و به همین دلیل بیشتر مورد مصرف قرار می گیرد. در حالی که چنین کاری برای بیماران دیابتی و افراد سن بالا نیز مشکل ساز خواهد شد.
به گفته این متخصص تغذیه، افراد حتما دانه های انار را بخورند چرا که دانه انار بدلیل دارا بودن اسیدهای چرب در بهبود و تنظیم عملکرد سیستم متابولیسم بدن مفید است علاوه بر آن رنگ قرمز انار به علت وجود پلی فنل هاست که از آسیب سلولی جلوگیری می کنند، خواص آنتی اکسیدانی قوی و همچنین خواص ضد التهابی انار برای همه ثابت شده است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تشریح کرد: دستگاه گوارش انسان برای آن که بتواند موادغذایی را هضم کند نیاز به زمان دارد، بنابراین یک غذای گوشتی برای هضم به 5 الی 6 ساعت زمان نیازمند است. همچنین بهتر است افراد در ساعات 16 الی 17 عصرانه خود را میل کنند و در ساعت 20 شام سبکی بخورند و بگونه ای نباشد که درهنگام خواب دستگاه گوارش تحت فشار مواد غذایی قرار گیرد. یک شام سبک را با حد فاصل 4 الی 5 ساعت از عصرانه خورده شود.
درستی در پاسخ به این پرسش که آیا مصرف میوه بعد از شام مضر است به جام جم آنلاین گفت: ما متخصصان تغذیه این مطلب را قبول نداریم و به هیچ عنوان صحت علمی پشت این دیدگاه وجود ندارد. مصرف میوه قبل یا بعد از غذا به جذب آهن، روی و کلسیم و... کمک می کند. اما مصرف چای بعد غذا توصیه نمی شود چرا که جذب آهن را مختل می کند بخصوص زنان و خانم های باردار به هیچ عنوان بعد از خوردن غذا چای ننوشند و حداقل 1 ساعت بین مصرف غذا و نوشیدن چای زمان بگذارند
وی در پایان توصیه کرد: با توجه به اینکه زمستان فصل رشد هندوانه نیست و هندوانهها در انبار نگه داری شده اند لذا به افراد توصیه میشود با دقت بیشتری هندوانه را مورد استفاده قرار دهند.
چندین ماده مغذی در گردو وجود دارد که می تواند عامل بهبود خلق و خو در مردان باشد.
گردو سرشار از اسیدهای آمینه و مواد مغذی است که در اروپا به هدیهی از
طبیعت معروف است و همهی فصول به خصوص بهار و تابستان برای داشتن انرژی و
نشاط مصرف گردو را فراموش نکنیم. خوش اخلاق شدن و داشتن اخلاق خوب زندگی را
زیباتر میکند. باور کنید این یک شعار نیست حقیقت محض است. برای رسیدن با
این مهم کمی به تغذیه خود بیشتر اهمیت دهید.
محققان با ارزیابی تاثیر مصرف گردو بر وضعیت روانی افراد دریافتند گردو
عامل داشتن ذهنی شادتر است. به گفته محققان تغذیه خوب، ورزش و خواب کافی از
عوامل مهم کاهش استرس است، اما مطالعه جدید محققان دانشگاه نیومکزیکو نشان
میدهد مصرف گردو هم موجب شادابی ذهن و ایجاد خلق و خوی بهتر میشود.
پیتر پریبیس، کارشناس تغذیه، در این باره میگوید: «در گذشته، مطالعه بر
روی گردو تاثیرات مفید آن را بر روی سلامت قلبی، دیابت و چاقی نشان داده
بود. مطالعه کنونی ما متمرکز بر قدرت شناخت بوده و ما در قالب یک آزمایش
تصادفی کنترل شده، نتایج حالات روانی آن را در زنان و مردان ارزیابی
کردیم.»
خواص گردو؛
از کاهش وزن تا پاکسازی کبدمعاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران در واکنش به این خبر که میزان شیوع بیماری کبد چرب در میان تهرانی ها حدود ۳۰ درصد است و ۱۰ درصد نیز به نوع حاد این بیماری مبتلا هستند، تصریح کرد: نمی توان با قاطعیت میزان شیوع کبد چرب را در میان شهروندان تهرانی اعلام کرد، اما استفاده فراوان از فست فودها، تغذیه نادرست و ورزش نکردن از عواملی است که می توانند شرایط را برای ابتلا افراد به کبد چرب فراهم کنند.
دکتر مهران ولایی با اشاره به این که فشار خون اغلب ایرانی ها بالاست و در نتیجه کبد چرب نیز دارند، افزود: اکثر آزمایش های موجود بیماری کبد چرب را نشان نمی دهند و تنها راه انجام سونوگرافی در میان جمعیت نمونه است. با این تفاسیر نمی توان بدون استناد به آزمایش و مستندات پزشکی میزان شیوع کبد چرب را در میان افراد اعلام کرد.
وی ادامه داد: البته ممکن است دوستانی از انجمن های پزشکی مرتبط،آزمایش هایی انجام داده و به این نتیجه رسیده باشند که آمار شیوع کبد چرب در برخی شهرها و استان ها بالاست، اما دست کم من از آن ها اطلاعی ندارم.
معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص این که در چه شرایطی ممکن است بیماری کبد چرب در میان تهرانی ها شایع شود، یادآور شد: با توجه به این که برخی شهروندان تهرانی علاقه ویژه ای به مصرف فست فود دارند و از سوی دیگر مکان های زیادی برای پیاده روی و ورزش کردن به دلیل آلودگی هوا و پرواز مگس های سفید وجود ندارد، با این شرایط ممکن است احتمال شیوع کبد چرب در میان تهرانی ها افزایش پیدا کند.
ولایی با اشاره به این که با انجام اقداماتی می توان مانع از ابتلا به کبد چرب شد به مردم توصیه کرد تا حد امکان شام سبک بخورند، از مصرف غذاهای بیرون و روغن های جامد خودداری کرده و به جای آن ها از روغن های مایع نظیر روغن آفتابگردان و روغن کنجد استفاده کنند و در عین حال ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانند تا با کنترل وزن خود جسم سالمی داشته باشند.
کاهش وزن یک فرمول ساده دارد و آن این است که مقدار کالری کمتری از آنچه میسوزانید، مصرف کنید. محققان آکادمی تغذیه و رژیمغذایی بر این باروند که بعضی موادغذایی خاص از آنجا که مدت بیشتری شما را سیر نگه میدارند، گرایش بیشتر به خوردن را نیز کاهش و سوخت و ساز را افزایش میدهند.
لوبیا
این مادهغذایی، مادهای غنی از پروتئین و فیبر است و هضم آن آهسته صورت میگیرد؛ این بدان معناست که با خوردن لوبیا زمان بیشتری میتوانید سیر بمانید. لوبیا مانع از پرخوری میشود.
سوپ
سعی کنید پیش از وعدههای اصلی غذا یک فنجان سوپ بخورید. این کار مانع از پرخوری میشود. از ریختن خامه و کره داخل سوپ خودداری کنید تا میزان کالری سوپ مصرفی خود را بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کالری نگه دارید.
سبزیجات آبپز
یکی از مواد غذایی مناسب که میتوان برای کاهش وزن از آن استفاده کرد، سبزیجات آبپز است. با گنجاندن سبزیجات آبپز به رژیم غذایی، میزان کالری مصرفی کاهش مییابد. سبزیجاتی چون گلکلم و کدو سبز کالری مصرفی بدن را بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ کمتر میکنند و از این رو میتوان آنها را با خیال راحت به انواع غذاها اضافه کرد.
دانههای خوراکی
برای خوردن یک میانوعده مناسب و مقوی، دانههای خوراکی مناسبترین گزینهاند. یک مشت بادام، بادامزمینی و گردو از جمله میانوعدههای مغذی محسوب میشوند که با خوردنشان فرد به طور خودکار کمتر به سمت مصرف موادغذایی کشیده میشود.
سیب
پزشکان تغذیه توصیه میکنند که سیب را جایگزین آب سیب و سیبزمینی کنید. تأثیری که بافت میوه تازه دارد، آبمیوه و سس تهیه شده از آن میوه ندارد. میوه خام حاوی فیبر بالایی است و نیز جویدن آن سیگنالهایی را به مغز ارسال کرده و به کاهش اشتها کمک میکند.
تخممرغ
محققان معتقدند که مصرف پروتئین در ابتدای روز و در وعده صبحانه به افراد کمک میکند که در طول روز بیشتر احساس سیری کنند. تأثیر این پروتئین تا پایان روز باقی است.
ماست
ماست به عنوان یک ماده لبنی در رژیم غذایی یونانی یا سنتی روی کاهش اندازه دور کمر تأثیر بسزایی دارد. محققان دانشگاه هاروارد با مطالعه روی بیش از ۱۲۰ هزار نفر دریافتند که مصرف ماست ارتباط نزدیکی با کاهش وزن دارد.
گریپ فروت
بررسیها حاکی از آن است که مصرف گریپ فروت بویژه در بیماران مبتلا به دیابت باعث کاهش وزن میشود. به گفته محققان، با خوردن گریپ فروت در فاصله نیمساعت پیش از وعده غذایی، طی ۱۲ هفته حدود یک و نیم کیلوگرم وزن بدن کاهش مییابد. نوشیدن آب گریپفروت هم نتایج مشابهی به دنبال دارد اما نقش آب گریپفروت در سوزاندن چربیها به اثبات نرسیده و تنها به افراد کمک میکند که ساعتهای بیشتری احساس سیری کنند.
هیچ چیزی بهتر از یک روش درمانی طبیعی برای رفع ناراحتی یا بیماری های جزئی نیست. افزون بر گزینه ای طبیعی بودن، شما می توانید به طور معمول آن را در خانه و با استفاده از محصولاتی که در اختیار دارید، تهیه کنید. به عنوان مثال، ترکیب سیر و عسل یکی از بهترین نمونه ها در این زمینه محسوب می شود. به نقل از "استپ تو هلث"، سیر و عسل را می توانید با یکدیگر ترکیب کرده تا درمانی شگفت انگیز برای ارتقا سلامت شما شکل بگیرد. از این ترکیب می توان برای مبارزه با سرماخوردگی و آنفلوآنزا، سمزدایی بدن، تقویت سیستم ایمنی و بسیاری موارد دیگر استفاده کرد.
ویژگی های سیر
در ابتدا، قصد داریم به برخی از فواید سیر اشاره کنیم. به طور علمی ثابت شده است که سیر به پیشگیری یا کنترل موارد زیر کمک می کند:
آترواسکلروز (تصلب شرایین)
حمله قلبی
بیماری قلبی
سطوح کلسترول
سطوح فشار خون
اگر در تلاش برای کنترل نشانه های دیابت، مشکلات پروستات و پوکی استخوان هستید نیز سیر به عنوان محصولی مفید می تواند مد نظر قرار بگیرد.
تا زمانی که به طور منظم آن را مصرف کنید، سیر یک گزینه قوی برای سمزدایی بدن است که به از بین بردن سموم و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.
سیر سرشار از ویتامین B6، منگنز، سلنیم و فیبر است.
ویژگی های عسل
عسل محصولی سرشار از آنتی اکسیدان ها، آنزیم ها، مواد معدنی (آهن، روی، پتاسیم، کلسیم، فسفر، منیزیم، و سلنیم)، و همچنین ویتامین ها (B6، تیامین، ریبوفلاوین، و نیاسین) است.
عسل ماده ای فوق العاده برای تسهیل گوارش است.
در صورتی که جایگزین قند و شکر شود، عسل به حفظ وزن ایده آل کمک می کند.
محتوای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در عسل به ایجاد تعادل در سطوح کلسترول کمک می کنند.
عسل منبعی فوق العاده برای کسب انرژی است.
چگونگی تهیه درمان طبیعی سیر و عسل
مواد تشکیل دهنده:
یک خوشه سیر (10 یا 12 حبه)
یک فنجان عسل (335 گرم)
ظروف و لوازم مورد نیاز:
قاشق چوبی
یک ظرف شیشه ای دردار (به عنوان مثال، یک شیشه مربا)
روش تهیه:
ابتدا، پوست حبه های سیر را جدا کنید.
سپس، آنها را داخل ظرف شیشه ای بریزید.
عسل را درون ظرف شیشه ای ریخته و از قاشق چوبی برای از بین بردن حباب هایی که ممکن است شکل بگیرند، استفاده کنید.
این ترکیب را در کابینت یا یک مکان تاریک دیگر در دمای اتاق برای یک هفته نگهداری کنید.
پس از گذشت این مدت زمان، ترکیب دارویی شما آماده مصرف است.
توصیه ها
برای بهرهمندی از بیشترین فواید سیر، همواره آن را به صورت خام مصرف کنید.
در غیر این صورت، شما برخی از ویژگی های سیر را از دست خواهید داد.
بهتر است این ترکیب را هر روز با معده خالی مصرف کنید. این کار به پیشگیری و بهبودی نشانه های سرماخوردگی یا آنفلوآنزا کمک خواهد کرد.
در صورت امکان، نیم اینچ (1.2 سانتیمتر) از فضای بالای ظرف شیشه ای را خالی بگذارید.
اگر در ظرف شیشه ای را به خوبی ببندید، این ترکیب می تواند برای دو سال نیز سالم باقی بماند. این ترکیبی بادوام، راحت برای تهیه و موثر است.
بهرهمندی از کلیه هایی سالم برای سلامت کلی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کلیه ها نه تنها مواد زائد را پالایش می کنند، بلکه خون انسان را نیز پالایش کرده و در تولید برخی هورمون های مهم نیز نقش دارند.
نادیده گرفتن عملکردهای کلیه امری شایع است. اما باید این نکته را به خاطر داشته باشید که بدون آنها بدن ما مسموم خواهد شد و در مدت زمانی کوتاه دیگر بخش های بدن نیز تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
بر همین اساس، پیروی از عادات خوب زندگی ضروری است. تا حد امکان از منابع سموم پرهیز کنید و با دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل مواد مغذی لازم را در اختیار بدن خود قرار دهید.
منابع فیبر، همانند آنتی اکسیدان ها و آنزیم ها، برای تشویق سمزدایی عالی هستند. این مساله زمانی که با برخی مشکلات و دشواری ها مواجه هستید، صادق است.
در ادامه با چند نمونه از بهترین مواد غذایی که برای حفظ سلامت کلیه ها باید در رژیم غذایی خود جای دهید، بیشتر آشنا می شویم.
فلفل های قرمز
فلفل های قرمز موادی ادرارآور و آنتی اکسیدانی هستند. پس از گوارش، آنها عملکرد کلیه را بهبود می بخشند. این شرایط تخلیه مایعات باقی مانده در بافت های بدن را تسریع می کند.
فلفل های قرمز منبع خوبی برای پتاسیم و سدیم هستند. تعادل این دو ماده به تثبیت فرآیندهای التهابی کمک می کند.
مواد معدنی و ویتامین های موجود در فلفل های قرمز از بازتولید سلولی و کاهش اثرات منفی رادیکال های آزاد در بافت های سالم پشتیبانی می کنند.
مصرف فلفل های قرمز به بیماران مبتلا به نارسایی و عفونت های کلیوی توصیه شده است، زیرا آنها با التهاب مبارزه می کنند. همچنین، فلفل های قرمز سطح مناسبی از الکترولیت ها را حفظ می کنند.
پیاز
پیاز یک سبزی شناخته شده به واسطه ویژگی های آنتی کسیدانی خود است و یکی دیگر از مواد غذایی کارآمد برای کمک به حفظ سلامت کلیه ها محسوب می شود.
پیاز حاوی مقدار قابل توجهی از کراتین است. این ماده آسیب سلولی را در بافت های سالم قلب و کلیه ها متوقف می کند.
آلیسین، یک ماده گوگردی موجود در پیاز، مشکلات التهابی را کاهش می دهد. همچنین، این ماده از تجمع بیش از حد سموم جلوگیری می کند.
بر همین اساس، پیاز از ویژگی های آنتی بیوتیکی برخوردار می شود. پیاز گزینه ای ایده آل برای مبارزه با عفونت های باکتریایی و ویروسی است.
بادنجان
بادنجان به واسطه محتوای بالای مواد معدنی و ویتامین های خود شناخته شده است. جدا از بهبود سلامت کلیوی، این محصول می تواند از عملکردهای سیستم قلبی عروقی شما پشتیبانی کند.
بادنجان از ویژگی های ادرارآور و سمزدایی سود می برد، که به خلاص شدن از شر مایعات اضافی و سموم برای پیشگیری از آسیب زودهنگام بافت ها کمک می کند.
ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در بادنجان با آسیب ناشی از رادیکال های آزاد مبارزه می کند. از این رو، در پیشگیری از بیماری هایی مانند نارسایی کلیوی و سرطان نقش دارد.
بادنجان سرشار از فیبر است و این ماده مغذی به تنظیم سطوح کلسترول و فرآیندهایی که در پاکسازی خون درگیر هستند، کمک می کند.
مغزهای خوراکی
مغزهای خوراکی سرشار از اسیدهای چرب مفید، اسید آمینه ها، و آنتی اکسیدان ها هستند و مواد غذایی سالمی محسوب می شوند که می توانند سلامت کلیوی شما را ارتقا دهند.
مصرف مغزهای خوراکی در مقادیر متوسط از بیماری های التهابی پیشگیری می کند. همچنین، آنها خطر پیری زودرس را کاهش می دهند.
مغزهای خوراکی حاوی مواد معدنی و ویتامین هایی هستند که از فرآیند پاکسازی اندامی پشتیبانی می کنند.
همچنین، آنها از التهاب و بیماری پیشگیری می کنند.
مصرف مغزهای خوراکی روشی خوب برای افزایش احساس سیری است و از این رو به کنترل هوس های غذایی کمک می کنند.
ماهی چرب
ماهی های چرب یکی از مهمترین منابع اسیدهای چرب امگا-3 هستند که می توانیم آنها را در رژیم غذایی خود جای دهیم. این چربی های مفید در کنار اسید آمینه ها و مواد معدنی، بیماری های التهابی را کاهش می دهند. آنها بازتولید سلولی در کلیه ها را نیز افزایش می دهند.
مصرف ماهی های چرب، مانند سالمون، به طور منظم به کنترل کلسترول بالا و پیشگیری از فشار خون بالا کمک می کند.
مصرف ماهی چرب عدم تعادل در نمک ها و پروتئین های موجود در ادرار را کاهش می دهد. این شرایط از شکل گیری سنگ های کلیه و انسدادها پیشگیری می کند.
هندوانه
هندوانه از محتوای بالای آب و آنتی اکسیدان ها سود می برد، که به از بین بردن مواد زائد در کلیه ها برای پیشگیری از بیماری ها کمک می کنند.
ادرارآور بودن هندوانه تخلیه مایعات اضافی باقی مانده در بافت های بدن را تحریک می کند. این شرایط به کنترل التهاب و خطر ابتلا به عفونت ها کمک می کند.
همچنین، هندوانه از کم آبی بدن جلوگیری می کند. مصرف این میوه فعالیت سلولی را تقویت می کند که مانع از عدم تعادل در سطح الکترولیت می شود.
آناناس
آناناس یک میوه گرمسیری است که می توان آن را به روش های مختلف در رژیم غذایی جای داد. این میوه یکی از بهترین گزینه ها برای محافظت و قوی نگه داشتن کلیه ها محسوب می شود.
آناناس دارای ماده فعالی به نام بروملین است. این ماده اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی را ارائه می کند که از تخریب بافت کلیه ها جلوگیری می کنند.
ویژگی ادرارآور بودن آناناس تخلیه مایعات را افزایش می دهد و به پیشگیری از عوارضی مانند فشار خون بالا و نارسایی کلیوی کمک می کند.
مصرف آناناس برای پالایش خون توصیه شده است. این میوه به پاکسازی سموم و پیشگیری از شکل گیری بیماری های شدید کمک می کند.
در حالی که متخصصان تغذیهاین موضوع را رد کرده و تاکید میکنند که این یک باور اشتباه است. پنیر یک ماده غذایی بسیار غنی از پروتئین و کلسیم است و به همین دلیل ماده غذایی با ارزشی محسوب میشود. در عین حال یک ماده خیلی خوب برای تامین لبنیات مورد نیاز بدن است.
اگر واقعا پنیر خنگ کند، پس وای به حال فرانسویها و ایتالیاییها که بیش از ۲۰۰ نوع پنیر دارند و بهطور سرانه، ۱۷ تا ۲۰ کیلو پنیر در سال مصرف میکنند!
آیا میدانید فقط در ایالت متحده آمریکا، ۲۰۰ نوع پنیر وجود دارد و بیش از دوهزار نوع پنیر مختلف در سراسر دنیا تولید میشود؟
در این میان افراد زیادی اعتقاد دارند، پنیر باعث کاهش هوش میشود، در پاسخ به این افراد باید گفت پنیر حاوی مادهای به نام تیرامین است که این ماده میتواند در صورت عبور از سد خونی مغز وارد مغز شود و کاهش عملکرد ذهنی فرد را در پی داشته باشد، هرچند در عمل باعث کاهش هوش فرد مصرفکننده نمیشود.
چراکه در بدن ما آنزیم خاصی وجود دارد که به محض تماس با پنیر آن را تجزیه میکند و در صورتی که نقصی در عملکرد این آنزیم وجود نداشته باشد و مقادیر پنیری که فرد میخورد بیش از ظرفیت خنثیسازی این آنزیم نباشد، این آنزیم براحتی میتواند از پس مقادیر معمول تیرامین برآید و مانع ورود این ماده به مغز شود.
در این میان از آنجا که آنزیم تجزیه کننده تیرامین پنیر برای انجام عمل خود به مس نیاز دارد، بنابراین اگر بتوانیم مقادیر مورد نیاز مس را در اختیارش قرار دهیم میتوانیم از کارایی بیشتر آن بهره ببریم. این کار را میتوانیم با خوردن گردو همراه پنیر انجام دهیم.
در واقع از آنجا که گردو حاوی مس است میتوانیم از این طریق، مس مورد نیاز را تامین کنیم.
مساله دیگر تعادل کلسیم و فسفر بدن است. اگر این تعادل به هم بخورد یعنی مقدار کلسیم بدن از فسفر بیشتر شود این کلسیم اضافی میتواند باعث کاهش فسفر در دسترس سلولهای مغزی شود.
این در حالی است که سلولهای مغزی به کاهش فسفر حساس هستند و این مساله میتواند باعث کاهش عملکرد سلولهای مغزی شود. این در حالی است که پنیر هر دو ماده معدنی کلسیم و فسفر را دارد ولی میزان کلسیم آن بیشتر است و در صورت مصرف بیش از اندازه آن، این تعادل به هم میخورد و مقدار کلسیم از فسفر بیشتر میشود.
گردو تا حدی هم حاوی فسفر است که با مصرف آن میتوانید به فسفر مورد نیاز خود دست پیدا کنید و این تعادل را به حالت اول باز گردانید. پس این مشکل نیز با مصرف گردو قابل حل است.
دلیل اصلی این تصور غلط کجاست؟
این ماده غذایی ازجمله لبنیاتی است که اگر صبح به عنوان صبحانه مورد استفاده قرار گیرد باعث افت فشار خون و به اصطلاح فرد دچار سردی میشود. البته این افت فشار آنقدر نیست که فرد آن را احساس کند ولی اثر خود را میگذارد.
به این ترتیب طی زمانی که این افت فشار رخ میدهد خون کمتر به سلولهای بدن ازجمله سلولهای مغزی میرسد و این باعث میشود تا چند دقیقه یا چند ساعت اول، مغز تا حدی قدرت تجزیه و تحلیل کمتری داشته باشد و فرد به نظر کمی کم هوش به نظر برسد ولی این قضیه موقت است و با برگشت فشارخون به حد طبیعی خود این مساله نیز برطرف میشود.
به این پنج دلیل، پنیر بخورید:
پنیر، یکی از اعضای اصلی خانواده لبنیات است که به خاطر ارزش بالای پروتئینیاش، میتواند جانشین مناسبی برای گوشت باشد، اما همه فایدههای پنیر، در پروتئین آن خلاصه نمیشود بلکه:
۱- پنیر، دوست خوب دندانهاست؛ چون مقدار زیادی کلسیم دارد که باعث از بین رفتن پلاکهای دندانی میشود. پس، اگر از ترس شنیدن خبرهای بدی مثل کرمخوردگی و پوسیدگی دندان، از نزدیکی مطب دندانپزشک هم رد نمیشوید، هر روز صبح، چند لقمه نان و پنیر بخورید؛ البته خوردن پنیر، جای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را نمیگیرد. پس، تنبلی هم نکنید!
۲- پنیر، از استخوانهای شما، مثل جان شیرین مراقبت میکند. پیشگیری از پوکی استخوان را باید از کودکی آغاز کرد و پنیر، به خاطر داشتن کلسیم، بهخوبی میتواند این وظیفه را برعهده بگیرد.
۳- پنیر و در کل، همه مواد غذایی که کلسیم دارند، به خانمهای باردار کمک میکنند تا زایمان راحتتری داشته و بعد از تولد نوزاد هم شیر بیشتری برای تغذیه او داشته باشند.
۴- پنیر، یکی از رازهای جوانی است؛ چون سرشار از ویتامین A و B است که پوست شما را مثل یک حبه انگور تازه، نرم، شفاف و درخشان میکند؛ البته چون پنیر میخورید، نباید انتظار داشته باشید که نور آفتاب، آلودگی هوا، روغن و غذاهای سرخکردنی و…، بر پوستتان اثرات منفی نداشته باشند.
پس، علاوه بر استفاده از پنیر، توصیههای عمومی برای حفاظت از پوست را هم جدی بگیرید.
۵- پنیر، شما را رویینتن میکند؛ البته جادوی خاصی در کار نیست. مواد مغذی موجود در پنیر، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و بهخصوص کوچکترها را در برابر ابتلا به بیماری، مقاوم میکند.
اگر بهانه یا دلیل بچهها برای نخوردن شیر، تهوع یا دردهای شکمی است، با خیال راحت، پنیر را وارد برنامه غذایی روزانهشان کنید؛ چون پنیر، لاکتوز ندارد و باعث ایجاد علایم گوارشی نمیشود.