برای دریافت شماره شبا هر بانک، روی لینک بانک مورد نظر خود کلیک کنید
|
تعداد سالمندان و بازنشستگان در جهان به ویژه در کشورهای پیشرفته روز به روز در حال افزایش است. این مسأله هرچند امیدوارکننده است اما به هر حال سالمندی و افزایش جمعیت سالمندان پدیدهای است که نادیده گرفتن آن میتواند در آینده جوامع را با مشکلات بسیاری مواجه سازد.
اگرچه در ایران نسبت گروههای سنی جوان به کل جمعیت کشور درصد بیشتری را نشان داده و کشور ما را از نظر ساختار جمعیتی در شمار کشورهای جوان قرار میدهد، با این حال 7/27 درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل میدهند، جمعیتی که با توجه به کاهش میزان زاد و ولد و پیشرفت امکانات پزشکی و بهداشتی، در آینده افزایش بیشتری خواهد یافت و باعث خواهد شد امید به زندگی نیز که اکنون میانگین آن برای مردان 68/3 و زنان 69/7 سال است، افزایش یابد.
امید به زندگی، متوسط سالهایی است که یک فرد میتواند انتظار زندگی داشته باشد و بسته به جامعهای که در آن زندگی میکند و بسته به سطح علم، تمدن و فرهنگ آن جامعه متغیر است. امید به زندگی در مقاطع متفاوتی تعریف میشود. به طور مثال، امید به زندگی در بدو تولد و یا امید به زندگی در سن 65 سالگی. اگر شما بتوانید آماری از امید به زندگی افراد را طی سالهای گذشته و امروزه به دست آورده و با هم مقایسه کنید، متوجه بهبود قابلتوجهی در اعداد و آمار امید به زندگی خواهید شد. این امر به دلیل پیشرفت علم و تمدن و همچنین سطح فرهنگ مردم است.
براساس دادههای مرکز آمار ایران، در سال 1375 امید به زندگی در بدو تولد برای زنان 67/7 سال و برای مردان 65/9 سال بوده است.
عامل بسیار مهم بعدی، امید به زندگی بدون عجز و ناتوانی است و ارزش این امید به زندگی بسیار از حالت قبلی بیشتر است. همه میدانیم افزایش طول عمر در صورتی که با معلولیت، ناتوانی و عجز همراه باشد و سبب درد و رنج خود فرد و اطرافیان او شود، از ارزش زیادی برخوردار نیست.
با توجه به آن که در بیشتر کشورهای پیشرفته جهان، مسأله تأمین مالی بازنشستگان و سالمندان بیش از مسائل دیگر مشکلاتی را برای نظام تأمین اجتماعی این کشورها فراهم ساخته، مسئولان کشورهای مزبور را بر آن داشته تا با افزایش سن بازنشستگی و تأمین بودجه بیشتر برای نظام تأمین اجتماعی از طریق افزایش مالیاتها، تاحدی نگرانیهای مربوط به سالهای آتی را رفع کنند، اما در ایران مسأله سالمندان و تأمین رفاه و آسایش آنان با کشورهای پیشرفته تفاوت ماهوی دارد و به گفته کارشناسان رفاه و تأمین اجتماعی و استادان بهزیستی دانشگاههای کشورمان، نبود یک سیاست اجتماعی فراگیر در مورد سالمندان، کمبود بودجه و اعتبارات لازم، کمبود منابع انسانی، ناآشنایی مسئولان ذیربط با مسایل مربوط به سالخوردگی جمعیت و کمبود تجهیزات و امکانات کافی، مشکلاتی است که نظام تأمین اجتماعی کشورمان با آن روبرو است، اما آنچه برای بازنشستگان در اولویت قرار دارد، دور کردن هر نوع دغدغه خاطر و نگرانی است، دغدغه و نگرانی از این طرز تفکر که بازنشسته دیگر نمیتواند فرد مفیدی برای جامعه و حتی خانواده خود باشد.
بسیار دیده شده بازنشستگان بالای 60 و 70 سال با نشاطتر و سالمتر از افراد میانسال 40 تا 50 ساله و حتی در برخی موارد جوانان هستند. بازنشستگان باید بپذیرند که هنوز از توان لازم برای انجام کارهایی که در دوران فعالیت عهدهدار بودهاند، برخوردارند و شور و نشاط کافی برای ورزش و تفریحات مناسب سن و سالشان دارند.
بازنشستگان همچنین باید بپذیرند سالمندی مرحلهای اجتنابناپذیر است که انسان با پشتسر گذاشتن چند دهه از عمر خود به آن پای میگذارد و در این مرحله به طور طبیعی با تغییرات و تحولات جسمی و حتی روحی روبهرو میشود، اما مهم آن است عواملی را که باعث ضعف بیش از حد جسمی و مخل آسایش روحی ما میشوند، بهتر بشناسیم و دشواریها را از سر راهمان برداریم.
پژوهشگران صاحبنظر در حوزه مسایل سالمندی، اتفاق نظر دارند سالمندانی که از سلامت جسم و روح برخوردارند، افرادی هستند که با اتکا به قابلیتهای فردی میتوانند با محیط پیرامون خود ارتباط داشته، سازگار باشند و از زندگی لذت ببرند. کارشناسان سازمان بهداشت جهانی نیز در تعریف سلامت جسم و روح میگویند: تنها بیمار نبودن و احساس ناتوانی نکردن نشان دهنده سلامت فرد نیست بلکه سلامت یعنی تندرستی کامل جسمی، روحی و اجتماعی.
دانشمندان زیستشناس و فیزیولوژیست امروزه براین باورند که ضعف قوای ادراکی، بیش از این که به سن و سال افراد و به طور کلی به مسأله پا به سن گذاشتن مربوط شود، به کارکرد مغز و اعصاب افراد ارتباط دارد.
به عبارت دیگر هر اندازه که فرد سالمند و بازنشسته، خود را از دایره فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی کنار کشد و به رفتن پارک، دیدار دوستان و روزمرگیهایی از این نوع بسنده کند ـ که البته اینها همه در جای خود مناسب و خوب است ـ ضعف و سستی به تدریج بر او غلبه کرده، سرانجام او را به پریشانی فکری و مشکلات روحی ـ روانی مبتلا میکند.
به هر حال رعایت این نکات به معنای رفع تمام نیازهایی که فرد سالمند و بازنشسته دارد نیست بلکه هدف این است که بازنشستگان تا آنجا که ممکن است محدودیتهای ساختگی و غیرطبیعی را که برای خود ساخته یا دیگران برای آنها ایجاد کردهاند از میان بردارند و چنان چه احساس کنند که میتوانند همچنان به کار و فعالیت ـ هرچند نه در سطح گذشته و دوران جوانی و میانسالی ـ مبادرت ورزند، درنگ نکنند و این را در نظر داشته باشند که به زعم کارشناسان و روانشناسان حوزه سالمندی، تداوم کار و فعالیت بازنشستگان، امید به زندگی بیشتر را در آنان بارور میسازد. با توجه به این ضرورتهاست که سازمان ملل مقرر کرده تبعیض سنی برای تصدی مشاغل در تمام کشورهای عضو از بین برود و در جامعه برای اشتغال تمام سنین برنامهریزی شود.
لازم به ذکر است که شور و عشق برای تداوم فعالیت بازنشستگان نیاز به روح و جسمی سالم دارد، بنابراین نباید از انجام معاینات دورهای (چک آپ) و آزمایشهای لازم برای پیشگیری از بیماریهای گوناگون و تأمین سلامت خود، غفلت ورزند.
در بسیاری از کشورهای جهان سالمندان با دوران بازنشستگی خود به خوبی کنار آمده و به فعالیت مطابق با توان و ذوق خود ادامه میدهند.
هرچند در کشور ما امکانات لازم برای دسترسی گسترده بازنشستگان به فعالیتهایی که بتواند امید به زندگی سالم را برای آنان فراهم سازد و نیازهای اقتصادیشان را تا حد امکان تأمین کند وجود ندارد، با این حال نباید از نظر دور داشت که بازنشستگان نیز در این روند نقشی مهم به عهده دارند و نباید مواجهه با برخی موانع، آنان را از هدف اصلی باز دارد. بدیهی است در این میان، دولت و مراجع مسئول نیز باید نقش مهمتری ایفا کنند.
ما نیازمند برنامهریزی همه جانبه برای جمعیت سالمندی هستیم که در چند دهه آینده بر تعداد آنها به شدت افزوده خواهد شد. پیشگیری و آموزش صحیح متضمن سلامت و شادابی و بالا رفتن امید به زندگی بدون عجز و ناتوانی در آنها خواهد شد.
2- ورزش از چاقی که عامل اصلی چند نوع سرطان است، جلوگیری می کند.
3- ساده ترین و ارزان ترین ورزش، پیاده روی است.
4- ورزش در کنار تغذیه سالم بهترین شیوه درمان برای کاهش وزن است.
5- ورزش مناسب باید حداق ۱۵ الی ۳۰ دقیقه و ۳ بار در هفته باشد و تعداد ضربان قلب و تنفس را افزایش دهد.
6- هر روز ۱۴۴۰ دقیقه است، ۳۰ دقیقه آن را برای فعالیت بدنی اختصاص دهید.
7- از نشستن های طولانی، به خصوص در محل کار و یا در حین تماشای تلویزیون خودداری کنیم.
8- زمان مشخصی را به انجام ورزش اختصاص دهیم (صبح ها، بعدازظهرها یا شب ها).
9- فاصله
غذا خوردن تا شروع تمرینات ورزشی، بهتر است کمتر از 3 ساعت نباشد تا هضم و
جذب مواد غذایی به خوبی انجام گرفته و خون به مقدار کافی در دسترس ماهیچه
ها باشد.
10- از آشامیدن نوشیدنی های خیلی سرد، نیم ساعت قبل از تمرین و یک ربع بعد از آن، باید خودداری نمود.
11- ورزش
و تمرینات را متناسب با فصل انجام دهیم. اگر در فصل گرما هستیم، تمرینات و
حرکات را سبک، ملایم و با فاصله انجام دهیم و اگر در فصل سرما هستیم،
حرکات و تمرینات را پی در پی و به تندی انجام دهیم.
به گفته مدیر گروه تحقیقات تغذیهای انستیتو تغذیه، فیبر در گروه میوهها این خاصیت را دارد که آب را در خود حبس میکند اما برخی از میوهها با وجود اینکه بظاهر ضد عطش هستند، فیبر کمی دارند و در تامین آب مورد نیاز بدن موثر نیستند.
دکتر تیرنگ نیستانی گفت: «بسیاری از روزه داران وعده سحری را نادیده میگیرند. واقعیت این است که وعده سحری مثل یک صبحانه نسبتاً مناسب و مفصل است و تمام فوایدی که برای وعده صبحانه ذکر میشود، طبیعتاً میتواند منسوب به سحری هم باشد. مجاز بر اینکه فردی که صبحانه نمیخورد این فرصت را دارد که میان وعدهای داشته باشد ولی وقتی روزهدار سحری نمیخورد، تا زمان افطار اتفاقاتی در بدن میافتد که خیلی به نفع فرد نیست. این اتفاقات میتواند از تخریب بافت ماهیچهای تا سوخت ناقص چربیها و تولید موادی باشد که موجب بوی بد دهان و سر درد میشود و یا باعث عدم تمرکز و عصبی شدن میشود. این مشکلات برای گروههای سنی آسیب پذیر مثل بچههایی که سال اول تکلیفشان است میخواهند روزه بگیرند و افرادی که سنشان بالا است میتواند بسیار خطرناکتر باشد. میتواند عوارض کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت روی فرد داشته باشد؛ بنابراین وعده سحری باید لحاظ شود.»
وی افزود: «وعده سحری به لحاظ ترکیبی میتواند یک ناهار مختصر و یک صبحانه مفصل باشد. وعده سحری به ذائقه فرد بسیار مرتبط است که با کدام ترکیب از مواد غذایی راحتتر است و میتواند آن را راحتتر صرف کنند. در هر حالت تاکید میکنیم که روزهداران در هر وعده یک واحد میوه مصرف کنند.»
نیستانی با بر شمردن خاصیت گروه میوه در مواد غذایی گفت: «آب موجود در برخی از میوهها در طول عبور از روده بزرگ به آهستگی جذب بدن میشود و این خیلی میتواند به تحمل تشنگی که به هر حال در این ماه گریبانگیر روزهداران خواهد شد، کمک کند. روزهداران سیب را میتوانند مثل یک دسر میل کنند و بهتر است که یک لیوان آب هم بعد از خوردن سیب میل کنند. به طور کلی میوههایی فیبر بیشتری دارند که گوشتیتر باشند. در واقع این نوه میوهها در حبس آب در خود و انتقال آن به بدن موثرترند، اما برخی از میوهها با وجود اینکه آبدار هستند، در تامین آب مورد نیاز بدن موثر نیستند. مثلاً هندوانه با وجود اینکه به ظاهر ضد عطش است اما فیبر کمی دارد و حتی ممکن است به خاطر داشتن آب و قند بیشتر باعث تشنگی شود.»
وی با تاکید بر اینکه وعده افطار و شام باید از هم جدا باشد، گفت: «این درست است که زمان اذان دیر است اما روزه داران افطار و شام را با نیم ساعت فاصله میل کنند به خاطر اینکه با یک افطار سبک قند خون بالا میرود. وقتی که بخواهند شام بخورند دیگر میتوانند اندازه و ترکیب غذا را کنترل کنند.»
مدیر گروه تحقیقات تغذیهای انستیتو تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: «متاسفانه در میان بسیاری از خانوادهها مرسوم است که یک دفعه شام و افطار را در یک وعده میخورند. دریافت ناگهانی حجم بالایی از کالری به ویژه به شکل مواد قندی و نشاستهای میتواند طبعات نسبتاً بدی را برای بدن داشته باشد و این بد بودن به ویژه برای افرادی که مشکلات متابولیک به شکل اختلالات وزن حالا پر وزنی یا مشکل قند خون دارند یا کبد چرب دارند، میتواند دو چندان باشد. اما اگر روزهداران یک افطاری سبک داشته باشند میتواند از پرخوری و اضافه دریافت کالری آنها جلوگیری کند.»
(فیلم)
ایسلند ؛ کشور آبفشان ها و آتشفشان ها
شیرینبیان، مفید برای بیماران گوارشی
شیرینبیان، گیاهی است دارویی که استفادههای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد.این گیاه دارای خواص مفید فراوانی برای کمک به درمان بیماریهاست، البته عوارض جانبی نیز دارد که هنگام مصرف باید به آن توجه شود. شیرینبیان بهصورت خودرو در اکثر نقاط جهان و ایران، بویژه نواحی گرم و مرطوب یافت میشود و معمولا نیاز به کشت ندارد. در بسیاری از نقاط دنیا بویژه اروپا از آن به عنوان طعمدهنده استفاده میشود.
ریشه و ساقه زیرزمینی این گیاه دارای خواص دارویی فراوانی است. مهم ترین و شناخته شده ترین استفاده شیرین بیان در پزشکی کمک به درمان بیماری های دستگاه گوارش است.
این گیاه به دلیل داشتن ماده موثره ای به نام «اسید گلیسیرینیک» در درمان زخم های گوارشی، بویژه زخم معده، اثنی عشر و نیز التهاب معده (گاستریت) موثر است.
مطالعات نشان داده است شیرین بیان دارای خواص ضدهلیکوباکترپیلوری است که این یافته نیز موید مفید بودن این گیاه برای کمک به درمان ناراحتی های گوارشی است.
مصرف حدود نصف قاشق غذاخوری شیرین بیان قبل از غذا به رفع سوءهاضمه، نفخ، ترش کردن و یبوست کمک می کند.
شیرین بیان دارای خاصیت خلط آوری است و نوشیدن دمکرده پودر ریشه شیرین بیان به درمان سرفه های مزمن، کاهش خلط، کاهش علائم سینوزیت و برونشیت کمک می کند.
ریشه این گیاه دارای خاصیت ضدمیکربی و ضدالتهابی است و باعث می شود شیرین بیان بتواند به کاهش التهاب لثه کمک کرده و در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها نیز مفید باشد.
امروزه خمیردندان ها و محلول های شست وشوی دهانی زیادی با استفاده از این گیاه تولید می شود حتی غرغره دمکرده ریشه شیرین بیان برای درمان زخم و آفت های دهانی نیز توصیه می شود. استفاده از قرص مکیدنی آن نیز برای کاهش التهاب گلو و دهان مفید است.
به دلیل خاصیت ضدویروسی این گیاه استفاده از آن در درمان تبخال و زونا نیز می تواند کمک کننده باشد.
شیرین بیان به دلیل داشتن فلاونوئیدها خاصیت ضدالتهاب و ترمیم کنندگی زخم دارد بنابراین استفاده از محلول آن به صورت موضعی می تواند به کاهش التهابات پوستی و درمان زخم ها کمک کند.
مصرف شیرین بیان می تواند در بیمارانی که از بیماری های روماتیسمی از جمله آرتریت روماتوئید یا التهاب مفصل رنج می برند نیز مفید باشد. نوشیدن دم کرده ریشه آن به دلیل خاصیت مدر در رفع سنگ های ادراری نیز موثر است.
شیرین بیان در کاهش گرفتگی و اسپاسم های عضلانی نیز کاربرد دارد. البته مصرف طولانی مدت و مقدار زیاد شیرین بیان توصیه نمی شود.
بهتر است از مصرف مداوم و طولانی تر از شش هفته شیرین بیان خودداری کرد، زیرا ممکن است باعث تحریک غدد فوق کلیه و ترشح آلدسترون و افزایش فشار خون شود.
در بیمارانی که دچار فشار خون بالا، نارسایی قلبی، آریتمی قلبی، بیماری های کلیوی، هپاتیت و سیروز کبدی هستند نیز باید شیرین بیان را با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده کرد.
بهتر است در دوران بارداری از مصرف شیرین بیان خودداری کرد. همچنین شیرین بیان با داروهای زیادکننده ادرار تداخل دارد.