استرداد فسیل

استرداد بیش از سه هزار قطعه فسیل ارزشمند کشور از آمریکا

مطابق اعلام مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهور، بیش از ۳۰۰۰ قطعه فسیل منحصر به فرد که متعلق ایران بوده است، از امریکا مسترد شد.

 در سالهای ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵ یک گروه مشترک از کاوشگران ایرانی و امریکایی به سرپرستی دکتر برنارد کمپبل استاد دانشگاه کالیفرنیا با اجرای عملیات اکتشافی در منطقه مراغه و مناطق اطراف دریاچه ارومیه، موفق به کشف حدود ۳ هزار قطعه فسیل منحصر به فرد مربوط به دوران سوم زمین شناسی از جمله ۸۰۲ قطعه فسیل ارزشمند مهره‌داران و یک جمجمه کامل متعلق به نمونه مشخصی از پستانداران گردیدند.

پس از کشف فسیل‌ها، تعدادی از آنها به موجب توافقی که بین موزه تاریخ طبیعی ایران با بخش دیرینه‌شناسی موزه کانتی (لس آنجلس) انجام شده بود، برای مطالعه، شناسایی و طبقه بندی در سه مرحله (مرحله اول ۱۰۴ قطعه فسیل، مرحله دوم یک کارتن حاوی تخته سنگ و در مرحله سوم ۱۵ کارتن فسیل) به موزه مذکور در ایالات متحده ارسال و مقرر گردید که پس از پایان مطالعات و نتیجه گیری در موعدهای تعیین شده بین ۶ ماه تا یک سال به ایران بازگردانده شوند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این فسیلها که از نظر حقوقی در واقع بخشی از اموال ایران بود، همچنان در ایالات متحده باقی بود و با امضای بیانیه‌های الجزایر دولت ایالات متحده متعهد شد که اموال ایران در امریکا را مسترد و منتقل نماید اما علیرغم این تعهد، امریکا اقدام مؤثری نکرد و عملاً از همکاری برای انتقال فسیل‌ها به ایران امتناع نمود و به این ترتیب از نظر حقوقی از تعهدات خود تخلف کرد. از این رو در سال ۱۳۶۱ دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور استرداد فسیل‌ها به عنوان بخشی از اموال ایران و دریافت خسارات وارده، دعوایی علیه دولت امریکا به علت نقض بیانیه‌های الجزایر در دیوان دعاوی ایران ـ ایالات متحده اقامه کرد.

سرانجام به دنبال پیگیری های حقوقی مستمر در دیوان داوری ایران ـ امریکا با تلاش و پیگیری حقوقی مرکز مذکور خصوصاً در ۲ سال اخیر، محموله حاوی بیش از ۳۰۰۰ فسیل منحصر به فرد مربوط به دوران سوم زمین-شناسی بالاخره در ۲۴ دی ماه با هزینه امریکا به آمستردام منتقل شد و پس از بازبینی مجدد بسته ها، به ایران منتقل و به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل شد.