سکسکه

سکسکه یک علامت است یا بیماری؟/راه‌های پیشگیری و درمان

سکسکه انقباضات تکراری و غیر ارادی عضلات دیافراگم و عضلات تنفسی بین دنده ای است که در مواردی بیماری نام می‌گیرد.

• 
  

به گفته پزشکان،‌ دیافراگم عضله اصلی تنفس، قفسه سینه را از شکم جدا می‌کند در زیر ریه‌ها قرارگرفته است و این عضو وقتی هوا را به‌سرعت به درون ریه‌ها می‌کشد و دریچه واقع‌شده در بالای حنجره با صدا بسته می‌شود؛ که علت صدای سکسکه است.

اما عصبی که دیافراگم را به مغز وصل می‌کند و کنترل و ورود هوا به معده را انجام می‌دهد و نقش عمده‌ای در سکسکه دارند.

 سکسکه همچنان به‌عنوان یکی از اسرار پزشکی باقی‌مانده است و تابه‌حال، نقش و عملکرد مفیدی برای آن شناخته‌نشده است.

آمارها نشان‌دهنده این است که در زمان عصر و در مردان به‌مراتب بیشتر از زنان دچار سکسکه می‌شوند، همچنین امکان سکسکه، حتی برای جنینی که در رحم مادر است وجود دارد و به‌طورکلی هر فردی از نوزاد گرفته تا افراد بزرگسال، آن را تجربه می‌کنند.

 در اغلب اوقات سکسکه یک مشکل خوش‌خیم و گذرا است. درصورتی‌که همین عارضه ساده، وقتی بیش از حد ادامه پیدا کند، می‌تواند آزاردهنده و ناتوان‌کننده باشد.

گفتنی است انسداد غیرارادی گلو (دهانه حنجره) هنگام عمل دم عامل تولید صدای سکسکه است.

معمولاً سکسکه به‌طور ناگهانی آغازشده و تنها چند دقیقه طول می‌کشد و البته گاهی نیز تا یک ماه ادامه خواهد یافت؛ اما هرجایی که به سکسکه مبتلا شوید و بین 4 تا 60 بار در دقیقه سکسکه خواهید داشت که معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.

تا به امروز دلایلی بر سودمند بودن این اثر واکنشی پیدا نشده است

و اگر سکسکه بیش از 48 ساعت طول بکشد، سکسکه مداوم محسوب می‌شود و نیاز به بررسی بیشتر دارد تا عامل ایجادکننده این حس دردناک پیدا شود.

سؤالی که ذهن مردم را به خود جلب کرده است که آیا سکسکه تقسیم‌بندی خاصی دارد؟

معمولاً سکسکه‌های کوتاه‌مدت به دنبال اتساع معده ایجاد می‌شود و به‌صورت خودبه‌خود بهبود می‌یابد و نیاز به توجه پزشکی ندارند.

اما برخلاف سکسکه‌های کوتاه‌مدت، سکسکه‌های بلندمدت نادرتر هستند و باعث ازکارافتادگی، ایجاد افسردگی، سینه‌پهلو، کاهش وزن و اختلال خواب در بیمار می‌شود.

اما اگر سکسکه طولانی‌مدت باشد یا به شکل مکرر رخ دهد، امکان دارد به علت موارد زیر ایجادشده باشد: خوردن یا آشامیدن غذا یا مواد تحریک‌کننده ذات‌الریه، مصرف برخی از داروها، اختلالات معده، مری، روده یا لوزالمعده حاملگی، تحریک مثانه و معده، خنده شدید یا احساسات قوی، تغییر در دمای محیط انفارکتوس، تومور مغزی، نارسایی کلیه سرطان پروستات وجود دارد؛ که عموماً خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

عواملی می‌توانند خطر سکسکه را افزایش دهند عبارت‌اند از: پایین بودن سطح سلامتی سابقه عمل جراحی جدید، مصرف داروها، تحریک‌کننده معده داروهای مصرفی در بیماری‌های عصبی روانی می‌تواند از علل سکسکه باشد.

هیجان یا استرس‌های ناگهانی و قهقهه‌های طولانی نیز یکی از دلایل بروز سکسکه است.

درمان سکسکه روش‌های گوناگونی دارد و درمان‌های غیر دارویی ازجمله از این روش‌ها هستند که معمولاً بر روش‌های تحریک ناحیه حلق و بینی مبتنی هستند.

که نمونه‌هایی از آن را می‌توان نام برد: نگه‌داشتن نفس و شماردن تا شماره 10 و همچنین نوشیدن یک نوشیدنی گرم و حبس کردن نفس برای یک مدت کوتاه تنفس داخل یک کیسه کاغذی غافل‌گیر کردن و پرت کردن حواس بیمار یا یک لیوان آب را به‌سرعت بنوشید.

بد نیست این راه را نیز امتحان کنید. یخ خردشده یا نان خشک قورت دهید، با ملایمت زبان خود را بکشید. خاراندن کام با یک گوش پاک‌کن می‌تواند راه‌های غیره دارویی مناسبی باشد.

در یک روش دیگر به کمک جراحی کاشت ضربان‌ساز انجام می‌شود تا ریتم انقباضات دیافراگم را تنظیم کند. یکی دیگر از روش‌های درمان، جراحی عصب فرنیک است. این درمان معمولاً به‌عنوان آخرین راه‌حل در درمان سکسکه‌های مزمن مورداستفاده قرار می‌گیرد.

خوردن شکر خشک، سرکه آبلیمو سس فلفل قرمز و عسل آبلیمو از خوراکی‌هایی هستند که موجب تحریک معده و ثابت کردن سکسکه می‌شوند.

برخی هم این روش را توصیه کرده‌اند که بذر گیاه شوید می‌تواند برای توقف سکسکه مفید باشد به این صورت که با جویدن آن روی اعصاب تأثیر گذاشته و عضلات گلو را دچار وقفه در سکسکه می‌اندازد.

ابن‌سینا دم‌نوش بابونه را توصیه کرده است و از موارد دیگر می‌توان تخلیه معده با استفراغ یا شست‌وشو با آب سرد یا ماساژ سینوس‌ها اشاره کرد و درصورتی‌که سکسکه به‌طور مزمن باشد سیتی اسکن و ام آر ای از مغز و ریه آزمایش خون برای کلیه و کبد و اندوسکوپی برای قلب صورت می‌گیرد تا عامل سکسکه را پیدا بکنند.

به گفته پزشکان راه‌های پیشگیری از سکسکه پرهیز از پرخوری و آهسته غذا خوردن، عدم صحبت کردن در حین خوردن غذا عدم نوشیدن مایعات بخصوص نوشیدنی‌های گازدار در بین غذا عدم مصرف وعده‌های غذایی در حجم کم و دفعات زیاد عدم دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا عدم مصرف زیاد ادویه‌های محرک به‌خصوص فلفل تند کاهش استرس روانی عدم مصرف نوشیدنی داغ بلافاصله بعد از نوشیدنی خیلی خنک عوارض سکسکه می‌توان به عوارض جانبی برخی داروها مثل بنزودیازپین‌ها که آرام‌بخش و خواب‌آور هستند، اشاره کرد؛ و همچنین سکسکه مداوم عوارضی شامل تغییر در نظم ضربان قلب (آریتمی) و برگشت اسید معده (ریفلاکس) و اختلال در خواب است؛ و می‌تواند موجب مشکلاتی چون اختلال در غذا خوردن، کاهش وزن، کم‌آبی بدن و کم‌خوابی

مقابله با سکسکه

سکسکه و راه هایی برای رفع آن

تقریباً همه افراد در سنین مختلف زندگی ممکن است دچار سکسکه شوند. تعریفی که ویکی پدیا از سکسکه دارد به این شرح است: «سکسکه یک دم غیرارادی و قوی است که در نوزادان، کودکان و بالغین تجربه می شود.»
افراد به دو شکل کوتاه مدت و دراز مدت، دچار این عارضه می شوند. هر چند که سکسکه، یک بیماری به حساب نمی آید، اما سکسکه های بلند مدت، اغلب آزاردهنده بوده و فرد را مستاصل می نمایند.
در این مطلب راه هایی برای متوقف کردن سکسکه به شما معرفی شده اند که می توانند برای رفع سکسکه های کوتاه، معمولی و البته استرس زا، بسیار موثر و کاربردی باشند.

▪ شکر و شرینی جات
خوردن مواد شیرین، مانند شکر، می تواند با خراش دادن مری، منجر به تحریک اعصاب و ماهیچه ها شده و عمل انقباضی آنها را متوقف کند.

▪ سرکه
چشیدن مواد ترشی همانند سرکه و یا حتی آبلیمو نیز می تواند در قطع شدن ناگهانی سکسکه موثر باشد.

▪ کره بادام زمینی
یکی از روشهای قدیمی برای توقف سکسکه، خوردن کره بادام زمینی است. خوردن یک قاشق پر از آن باعث می شود، همزمانی روند چشیدن، جویدن، تنفس و بلعیدن، وقفه ای در سکسکه ایجاد کند که می تواند آن را به طور کامل متوقف کند.

▪ سس فلفل قرمز
چشیدن سس فلفل در بعضی موارد می تواند باعث رفع سکسکه شود. تُندی فلفل، منجر به گیج کردن اعصاب در ناحیه گلو شده و توجه آنها را به درک طعم و مزه فلفل جلب می کند. و سکسکه فراموش می شود.

▪ عسل
یک قاشق مرباخوری عسل را در مقداری آب گرم هم بزنید و آن را در انتهای زبان خود نگه دارید. این مایع شیرین، همانند سرکه، می تواند منجر به تحریک اعصاب و رفع سکسکه شود.

▪ پودر شکلات یا کافی میکس
یک قاشق پودر شکلات یا کافی میکس را بخورید. خوردن این مقدار پورد شکلات ساده نیست و همین مساله باعث می شود که سکسکه شما به ناگاه متوقف شود.

▪ تنفس در یک پاکت کاغذی
به آرامی در یک پاکت کاغذی تنفس کنید. سعی کنید نفس هایی عمیق بکشید. این مساله به تدریج باعث می شود که میزان دی اکسید کربن در پاکت و سپس خون شما افزایش یابد و بدین ترتیب دیافراگم برای دریافت اکسیژن بیشتر، انقباض عمیق تری انجام دهد. نهایتاً سکسکه در این نبرد عقب نشینی کرده و دست از سرتان بر می دارد.

▪ بذر گیاه ِ شوید
برای توقف سکسکه همچنین می توانید مقداری بذر شوید را به آرامی بجوید. این روش قدیمی بسیار موثر است. رایحه بذر این گیاه با درگیر کردن اعصاب و عضلات ِ وابسته، در کار سکسکه وقفه می اندازد.

موارد ذکر شده، روش هایی ساده و کاربردی برای رفع سکسکه های معمولی و کوتاه مدت هستند. چنانچه راه های مرسوم و نه چندان صحیح (مانند نوشیدن آب و یا حتی ترساندن فرد) برای توقف سکسکه کارگر نیفتاده اند، می توانید روش هایی که در این مطلب توصیه شده را امتحان کنید.