اگر دوست دارید در میانسالی و بعد از آن هم مفاصل قوی و انعطاف پذیر داشته باشید، سعی کنید مواد غذایی را که در ادامه ذکر می شود به طور منظم در تغذیه تان بگنجانید...
مفاصل جزو شگفت انگیزترین قسمت های بدن هستند؛ اجازه می دهند بدویم، نقاشی بکشیم، دوچرخه سواری کنیم یا کارهای خانه را انجام دهیم. بیشتر افراد به مفاصل شان حتی فکر هم نمی کنند تا زمانی که مشکلی پیش بیاید و با مفاصل دردناک مواجه شوند که می تواند در اثر بیماری یا بالا رفتن سن باشد. با این حال، هرچند بعضی از بیماری ها و مشکلات اجتناب ناپذیر هستند اما از خیلی از آنها می توان با تغذیه درست دوری کرد.
ماهی آزاد
اگر واقعا می خواهید مصرف پروتئین تان را بالا ببرید، ماهی سالمون یک راه عالی است، البته سایر ماهی های چرب مثل تن و ماکرل هم بسیار خوب هستند. همه ی این ها منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3 محسوب شده و به خاطر توانایی شان برای کاهش التهاب در سراسر بدن از جمله مفاصل شهرت دارند. به همین دلیل افرادی که سعی دارند تا جایی که امکان دارد تغذیه سالم داشته باشند، از این نوع ماهی ها مصرف می کنند. ماهی آزاد را می توان به شیوه های مختلف آماده کرد، می توانید در ماهی تابه سرخش کنید و یا در سرکه بالزامیک آن را تفت دهید.
مرکبات
اگر واقعا به سلامت مفاصلتان اهمیت می دهید، مرکباتی چون پرتقال، گریپ فروت، لیموشیرین و لیموترش انتخاب های بسیار خوبی هستند. این میوه ها سرشار از ویتامین ث بوده که نه تنها خواص ضدالتهابی دارند بلکه برای ساخت کلاژن هم مفیدند. کلاژن ترکیبی است که بدن از آن برای ساخت و حفاظت از مفاصل استفاده می نماید، به همین دلیل تغذیه غنی از ویتامین ث می تواند به تسکین بیماری های مفاصل کمک کند. پرتقال را به راحتی می توانید به رژیم غذایی تان اضافه کنید: می توانید آن را تکه تکه کرده و در ماستتان بریزید، یا از آن برای درست کردن سس استفاده کنید.
گردو
آیا می خواهید بدون این که مجبور باشید گوشت قرمز یا ماهی بخورید، اسیدهای چرب امگا 3 را برای بدنتان تامین کنید؟ پس به رژیم غذایی تان گردو اضافه کنید. گردو، انتخاب بسیار عالی برای گیاهخواران و افرادی است که در مصرف گوشت محدودیت دارند. گردو نه تنها اسیدهای چرب لازم برای کاهش التهاب در مفاصل را تامین می کند بلکه منبع بسیار عالی برای پروتئین های گیاهی است.
خیار
شاید خیار به نظر ما یک میوه ی بسیار ساده بیاید اما ترکیب پیچیده ای از فیبر، آب و طیف گسترده ای از ویتامین ها و مواد معدنی است. از همه مهمتر، خیار سرشار از سیلیکاست که سلامت مفاصل را تقویت کرده و از آن ها محافظت می نماید.
خوراک کاری
بیش از هزاران سال است که در سبک آشپزی هند و تایلند، خوراک کاری که سبزیجات متنوع، گوشت و حتی میوه های استوایی مانند انبه را شامل می شود وجود دارد. خوراک کاری برای مفاصل عالی است زیرا زردچوبه زیادی دارد که به دلیل دارا بودن ترکیبی به نام کورکومین، ادویه طلایی محسوب می شود. تحقیقات زیادی نشان داده اند که کورکومین خواص ضدالتهابی قوی ای دارد که برای کاهش تورم، درد و سفتی مفاصل مفید است.
چای زنجبیل
چای زنجبیل به دلیل طعم و رایحه ی مطبوعش شهرت فراوانی دارد، زنجبیل گیاهی است که از نظر گیاهشناسی به گیاه زردچوبه مربوط می شود و در بسیاری از خواص همچون ضدالتهابی با زردچوبه مشترک است. زنجیبل سرشار از ترکیباتی به نام جینجرول هاست که مطالعات متعددی نشان داده اند می تواند التهاب مفاصل را کاهش داده و انعطاف پذیری و نرمش آن ها را افزایش دهد.
بنابراین اگر دوست دارید در میانسالی و بعد از آن هم مفاصل قوی و انعطاف پذیر داشته باشید، سعی کنید مواد غذایی را که گفته شد به طور منظم در تغذیه تان بگنجانید؛ چه به دلیل دارا بودن ترکیبات ضدالتهابی چون کورکومین و چه به خاطر داشتن انواع ویتامین ها و مواد معدنی ضروری مانند سیلیکون یا ویتامین ث. همه ی این مواد برای سلامت مفاصل مفید هستند و فرقی نمی کند در چه مرحله ای از زندگی تان قرار دارید
امروزه دردهای مفاصل شیوع بسیار بالایی یافته و مفاصل مختلف از شانه و گردن تا ران ها، زانوها و... را درگیر می کند.
آرتریت (التهاب مفاصل) و آرتروز را باید شناخته شده ترین گروه این بیماری ها دانست که در این حالت مفاصل به هم ساییده شده و دردناک می شوند. این دردها بسیار رایج هستند و دلایل متعددی در بروز آنها دخیل است. اغلب ممکن است در پی تحریک شدید یا طولانی مدت مفاصل مانند حرکت خیلی ناگهانی، پیچ خوردگی یا حرکت مکرر غیر عادی ایجاد شود. در این صورت، چندین روز استراحت همراه با مصرف داروی مناسب برای مفصل لازم است. درمانهای معمول و قدیمی تر مانند داروهای کورتون التهابهای مفاصل را تسکین می دهد، اما بیماری را بهبود نمی بخشد و همچنین عوارض متعددی نیز در پی دارند. از همین رو امروزه بر درمانهای طبیعی تأکید بیشتری می شود که از جمله می توان به طبیعت درمانی، داروهای گیاهی و اسانسهای طبیعی اشاره کرد که بسیار مؤثر هستند.
طبیعت درمانی
این روش مبتنی بر اصلاح بهداشت زندگی و بهداشت تغذیه است. این سیستم معالجه، بدون مصرف داروست که از روشهای فیزیکی سود می جوید.
به طور کلی آرتریت از افراط در مصرف خوراکی های تصفیه شده و قندهای سریع که بسیار برای بدن مضرند، ایجاد می شود. در این روش درمانی توصیه می شود، مصرف چنین خوراکی هایی محدودتر شده و رژیم گیاهخواری رعایت گردد که علایم التهابها و دردهای آرتریت را بهبود می بخشد. همچنین تغذیه غنی از پروتئین نیز مفید است که به لحاظ دارا بودن اسیدهای آمینه روند بازسازی سلولها و مقابله با آرتریت را تسهیل می کند. اسیدهای آمینه عناصر ضروری برای بدن هستند و در احیای بافتها، غضروفها و استخوانها تأثیر دارند. سویا در تامین این نیاز بدن مؤثر است.
امگا 3 نیز ماده عالی برای مقابله با درد و خشکی مفاصل و به طور کلی پیشگیری از آرتریت محسوب می شود. علاوه بر مکمل های اسیدهای چرب امگا 3 می توان از خوراکی های دارای آن نیز استفاده کرد. مصرف ماهی های چرب مانند ماکرو، آزاد، قزل آلا و... سه بار در هفته ، روغن ماهی، روغن زیتون و دانه های روغنی خام از جمله بادام، پسته، گردو، فندق و... نیاز بدن را تامین می کند. تغذیه سرشار از امگا 3 می تواند سبب کاهش درد، کاهش مفاصل مبتلا به آرتریت و کوتاه شدن زمان خشکی مفاصل در صبح گردد.
دیگر اصل این روش تمرینات جسمانی و ورزش است. البته افزون بر رعایت حالات متناسب بدن، تمرینات ورزشی باید منظم و آرام باشد. ورزشهایی مانند پیاده روی سریع و تمرینات آرامی مانند تای چی و کی گنگ در تسکین آرتریت بسیار مؤثر هستند.
یوگا برای افرادی که از آرتریت زانو و رانها رنج می برند و همچنین کسانی که بسختی می توانند راه بروند، راه حل خوبی است. البته استراحت نیز بسیار مهم است و بیمار نباید بیش از حد خود را خسته کند.
گیاه درمانی
بعضی از گیاهان دردهای آرتریت را تسکین می دهند و می توانند با نشانههای بیماری مقابله کنند. مزیت این روش این است که گیاهان افزون بر اینکه بیماری را بهبود می بخشند، عوارض جانبی در پی ندارند. البته ممکن است برخی افراد حساسیت داشته باشند که از همین رو بهتر است با پزشک مشورت شود. بعضی از گیاهان مؤثر در این باره عبارتند از:
- انگور فرنگی سیاه: برگهای انگور فرنگی سیاه در درمان بیماری های رماتیسمی از جمله آرتریت مؤثر است. این گیاه کارایی بسیار عالی دارد که بخصوص باید به تأثیر ضدالتهابی و ضد درد اشاره کرد. حدود 10 گرم از برگهای خشک شده این میوه را در 250 میلی لیتر آب جوش دم کرده و روزانه دو فنجان از این دم نوش را میل کنید. اگر برگ تازه میوه در اختیار است، می توان آن را به شکل پانسمان روی موضع دردناک استفاده کرد.
- پنجه شیطان : پنجه شیطان، یکی از مؤثرترین گیاهان برای مقابله با دردهای آرتریت با هر ماهیتی است که داروی ضدالتهاب طبیعی محسوب می شود که البته خاصیت مسکن نیز دارد. پنجه شیطان دردهای مفاصل، غضروفها، رباط ها و ماهیچه ها را تسکین می دهد، التهابها را کاهش می دهد و نقش محافظتی نسبت به غضروفها دارد. گرچه تأثیر درمان سریع بروز می کند، اما پس از سه هفته از درمان نتیجه بارزتر نمایان می شود. می توان دو کپسول 300 میلی گرمی را حدود سه بار در روز مصرف کرد. این گیاه برای خانمهای باردار و شیرده منع مصرف دارد.
- گیاه دم اسب : این گیاه سبب جذب دوباره مواد معدنی در استخوانها می شود که از پوکی استخوان پیشگیری می کند و همچنین استخوانها را تقویت می کند. می توان آن را چهار بار در روز استفاده کرد.
- اسپیره : این گیاه به آسپرین گیاهی معروف است و خاصیت ضد درد و ضدالتهاب دارد. هنگام تهیه دمنوش این گیاه باید مراقب بود که آب، جوش نباشد؛ زیرا باعث سوختن گیاه می شود و خواص آن از بین می رود. دمای آب نباید بیشتر از 85 درجه باشد.
- چوب بید: چوب بید را می توان به شکل قرص یا جوشانده آن استفاده کرد. ساز و کار عمل این گیاه ضدالتهاب، ضد درد و کاهنده تب است.
- گل همیشه بهار کوهی: ضدالتهاب و ضدعفونی خواص مهم گل همیشه بهار کوهی است. کرم موضعی این گیاه در داروخانه ها به فروش می رسد.
این گیاهان مختلف عملکرد نسبتاً مشابهی دارند و می توان یکی را به جای دیگری استفاده کرد. از همین رو کسانی که به یکی از گیاهان حساسیت دارند، می توانند از خواص انواع دیگر بهره ببرند.
- آب سیب زمینی: آب سیب زمینی خام مرهمی است که به نظر می رسد برای بسیاری از افراد مفید است. تهیه این مرهم بسیار راحت است؛ یک سیب زمینی را همراه با پوست برش بزنید. یک شب این برشها را در آب سرد خیس کنید و صبح روز بعد آب سیب زمینی را میل کنید.
- دانه های کنجد: کنجد خواص بی نظیری دارد که می تواند برای بسیاری از بیماران مبتلا به آرتریت مفید باشد. یک قاشق بزرگ کنجد را در نصف لیوان آب یک شب خیس کنید و بگذارید تا فردا صبح بماند، سپس میل کنید.
- فلفل قرمز: فلفل قرمز دارای ترکیباتی است که با قرار گرفتن روی موضع دردناک، درد را تسکین می دهد، به طوری که از لحاظ علمی ثابت شده است که مصرف منظم آن، درد آرتریت را بهبود می بخشد. برای این منظور نصف قاشق چای خوری فلفل قرمز را با 250 میلی لیتر سرکه سیب مخلوط کرده و به ظرف آب گرم اضافه نمایید. سپس دستها یا پاها را 20 دقیقه در این محلول گذاشته و سپس بشویید. دقت داشته باشید که فلفل قرمز سبب تحریک پوستهای حساس می شود.
اسانسهای گیاهی
در درمان آرتریت می توان از خواص ضدالتهابی، ضدعفونی کننده و مسکن برخی از اسانسها یا روغنهای معطر گیاهی بهره برد. در این باره باید روغن خالص، طبیعی و شامل ترکیبات سنتیتک باشد و متناسب با شرایط و بیماری انتخاب شود. بعضی از اسانس های گیاهی در زمینه دردهای رماتیسمی و بخصوص آرتریت بسیار مؤثرند که از جمله می توان به این روغن ها اشاره کرد:
- روغن سیر: این روغن برای همه انواع رماتیسم و آرتریت مورد کاربرد است. همچنین جای زخم و آسیبها را بهبود می دهد و در موارد گزیدگی حشرات نیز مناسب خواهد بود. هنگام استفاده از این روغن طبیعی آن را روی قسمت حساس یا آسیب دیده ماساژ دهید. البته برای خانمهای باردار و شیرده منع مصرف دارد.
- روغن بابونه: این روغن اساساً برای درمان بیماری نقرس توصیه می شود، اما به طور کلی برای التهابهای پوستی نیز کاربرد دارد. هنگام استفاده، آن را با کمی روغن بادام شیرین مخلوط کنید و روی پوست ماساژ دهید.
- روغن اکالیپتوس: روغن اکالیپتوس ضد رماتیسم و ضد دیابت است و می تواند در بهبود برخی انواع آرتریت عصبی اغلب مرتبط با دیابت مؤثر باشد. این روغن همچنین در مورد ضعف یا کم خونی نیز تأثیر دارد.
روغن اکالیپتوس را می توان روی مفاصل دردناک ماساژ داد یا بخار آن را استنشاق کرد. مخلوط یک تا دو قطره آن در یک لیوان بزرگ آب برای رفع ضعف مؤثر است.
- روغن اسطوخودوس: این روغن نیز مانند روغن سیر در بهبود جای نیش حشرات و همچنین دردهای رماتیسمی و آرتریت مفید است. بهتر است روغن اسطوخودوس را با کمی روغن بادام شیرین رقیق کرده و سپس استفاده کرد.
- روغن خردل: ماساژ با روغن ولرم خردل التهابها را تسکین می دهد، جریان خون را تحریک می کند، سبب شل شدن عضلات و رفع گرفتگی می شود و در نتیجه مفاصل حالت بهتری خواهند داشت. دو قاشق روغن خردل را با یک حبه سیر گرم کنید و در همان حالت گرم روی پوست ماساژ دهید.
ماساژ ملایم این روغنها روی پوست سبب جذب طبیعی توسط پوست شده و به قسمتی از بدن که مورد نیاز است، می رسد. همچنین باید حتماً این روغنها با کمی روغن گیاهی مانند روغن بادام شیرین رقیق شود.