محال است مسافر باشی، کرمانشاه آمده باشی، اما بتوانی از غذاهای معروف و لذیذ آن که نام و آوازه و محبوبیت خاصی در سراسر ایران دارد به راحتی بگذری. غذاهایی که رنگ و لعاب دلفریب و طعم و مزه دلچسبشان آدم را در این عصر فست فودهای بی خاصیت با دنیای رنگین و خوشمزه آشپزی سنتی آشتی می دهد.
غذاهای خوشرنگ و لعاب و صد البته خوشمزه کرمانشاه که تنوع بی نظیر آن زبانزد میهمانان استان بوده و است و معمولا مسافران در رستوران ها بعد از تناول و نوش جان کردن غذاهای محلی به دنبال دستور پخت آنها هستند تا بتوانند در شهر و دیار خودشان هم گه گاهی از این غذاهای بی نظیر تهیه کنند.
از برندهای معروف و دوست داشتنی غذاهای محلی استان کرمانشاه می توان به دنده کباب و خورشت خلال اشاره کرد که محبوبیت فراوانی را بین مسافران دارند، همچنین کوفته ریزه، سیبپلو، آش سورانه، آش عباسعلی، ترخینه، دست پیچ، چلو گوشت، خورشت کنگر، کوکوی پاغازه از معروفترین و رایج ترین غذاهای سنتی استان کرمانشاه که همواره مورد استقبال مسافران و گردشگران قرار می گیرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم.
خوش خوراک ها «دنده کباب» را از دست نمی دهند
«دنده کباب» اصیل کرمانشاهی که برخی ها آنرا با شیشلیک اشتباه می گیرند! از کباب های خوش خوراک و پرطرفدار است که معمولا مسافران ترجیح می دهند که در رستوران های اطراف مجموعه زیبا و تاریخی طاقبستان آنرا صرف کنند. هرچند همواره به ویژه در ایام تعطیلات نوروز و تابستان این غذای لذیذ پای ثابت منوهای اغلب رستوران های سطح شهر می شود.
این کباب مطبوع که با دنده گوسفند تهیه می شود به دلیل داشتن حجم بالای گوشت منبع مناسبی برای پروتئین حیوانی و آهن جانوری به شمار می رود و طرز تهیه آن به این صورت است که دنده ها را با سه تا چهار سیخ کبابی به سیخ کشیده و بعد از افزودن چاشنی ها و سس مخصوص آنرا کباب می کنند.
«خورشت خلال» از بی نظیرترین خورشت های ایرانی
خورشت خلال بادام یکی از پرطرفدارترین غذاهای محلی استان کرمانشاه است که با «دنده کباب» رقابت می کند و معمولا باب میل اکثر مسافران و گردشگران داخلی و خارجی است که به کرمانشاه سفر می کنند و با هر ذائقه ای سازگار و دلچسب است.
یکی از غذاهای سنتی کرمانشاه است که با گوشت گوساله، خلال بادام، زرشک سیاه، زعفران، روغن، پیاز، نمک و لیموی عمانی پخته و با پلو سرو میشود که در تمام ایران هم این خورشت را با نام کرمانشاه میشناسند و از نظر ارزش غذایی هم منبع مفیدی برای تامین آهن و پروتئین است.
کوکوی پاغازه، محبوب ترین غذای گیاهی بهاری
با آغاز فصل بهار بازار فروش گیاهان محلی هم رونق می گیرد، گیاهانی با خواص دارویی فراوان که برخی از آنها به صورت خام و برخی دیگر به روش پخته در تهیه و طبخ انواع غذاهای خوشمزه مصرف می شوند.
یکی از این گیاهان «پاغازه» است که مردم استان به روش های مختلف آنزا سرو می کنند، گیاهی با خواص دارویی فراوان که پای ثابت غذای سنتی «کوکوی پاغازه» است. غذایی شبیه به کوکو سبزی که برای مشکلات گوارشی و التهابات روده بسیار مفید و ارزشمند است.
البته این غذا کمتر در رستوران ها یافت می شود و معمولا در نمایشگاه هایی که در ایام نوروز برای مسافران جهت آشنایی با فرهنگ این خطه برپا می کنند، توسط بانوان هنرمند این دیار پخته شده و به گردشگران عرضه می شود.
«کلانه»، قدیمی ترین فست فود جهان
یکی دیگر از محبوبترین خوراکی های بهارانه در کرمانشاه «کلانه» یا «پیچک» نام دارد که از آن به عنوان پیتزای کردی یا قدیمی ترین فست فود جهان هم یاد می کنند که از گیاهی به نام پیچک با خواص بی نظیر دارویی سرشار از فیبر و مواد معدنی و مغذی تهیه می شود.
روش پخت این نان بسیار راحت و ساده است به این صورت که ابتدا سبزی مخصوص آن به نام پیچک را پس از شستشو و ریز کردن در خمیر نان گذاشته و بر روی ساج پخت می کنند، سپس به روغن محلی کرمانشاهی آغشته کرده و میل می کنند.
آش عباسعلی را حتما امتحان کنید
یکی دیگر از برندهای غذایی کرمانشاه البته از نوع آش ها، آش عباسعلی است، آشی که از محبوبترین غذاهای سنتی و اصیل کرمانشاه و مقوی ترین، لذیذترین و البته گران ترین آش استان بوده و همواره به ویژه در ماه رمضان مشتری های خاص خودش را دارد.
البته این آش در تمام ما های سال پخته و در نمایشگاه های نوروزی هم به مسافران عرضه می شود، آشی مرکب از حبوبات، غلات و گوشت است و لعاب جا افتاده آن مانند پنیر پیتزا کش آمده است و با با ﭘﯿﺎﺯ ﺩﺍﻍ، ﺳﯿﺮ ﺩﺍﻍ ﻭ ﻧﻌﻨﺎﻉ داغ سرو می شود.
سوپ «ترخینه»، یک آنتی بیوتیک طبیعی
سوپ «ترخینه» با طعم لذیذ و عطر خوشایندش یک پیشنهاد عالی برای میل کردن یک پیش غذای خوشمزه است، سوپی که سرشار از آنتی بیوتیک های طبیعی است و معمولا برای بهبود سرماخوردگی هم از آن استفاده می کنند.
ترخینه که یکی از سوپ های محلی و معروف کرمانشاه محسوب می شود و در تهیه آن از گندم و دوغ استفاده می شود به صورت گلوله های خشک شده و آماده عرضه می شود که حتی مسافران می توانند آنها را با خود به همراه ببرند.
«سورانه»، بورانی پرخاصیت
آش سورانه یکی ازغذای محلی و بومی استان کرمانشاه و از انواع بورانی ها بوده که در فصل بهار به وفور طبخ و مصرف میشود، این غذا که از گیاهی شبیه به تره و سیر که انتهای ساقه آن به رنگ ارغوانی است، تهیه میشود و در گویش محلی مردم کرمانشاه، سوران یا سورون نامیده و تلفظ می شود.
آشپزان چیره دست این دیار با استفاده از گیاه سورانه، گوشت چرخکرده، پیاز، روغن زیتون، رب انار، شکر، نمک و فلفل سیاه، به طبخ و تهیه این غذای محلی میپردازند، غذایی که از خاصیت دارویی بسیاری برخوردار بوده و کارشناسان و پزشکان تغذیه، مصرف آن را توصیه میکنند، مضاف بر اینکه این آش لقب یکی از خوشمزهترین آشهای سنتی را به خود اختصاص داده است.
«سیب پلو» کرمانشاه یک نهار متفاوت و لذیذ
از پلوهای خوشمزه و اختصاصی کرمانشاه می توان به «ونوشک پلو» و «سیب پلو» اشاره کرد که در تهیه سیب پلو کرمانشاهی از برنج، سیب زمینی، شوید خشک و تازه، کشمش، پیازداغ، خرما و گوشت مرغ یا ماهیچه استفاده می شود.
در تهیه «ونوشک پلو» هم برنج، گوشت چرخ کرده، ونوشک تازه، پیاز سرخ شده، رب گوجه فرنگی و زعفران استفاده می شود که یکی از غذاهای خوشمزه و متفاوت کرمانشاهیان است و مسافران برای تنوع هم که شده می توانند آنرا میل کنند.
اینها تنها گوشه ای از دنیای خوش طعم و لذیذ آشپزی سنتی کرمانشاه است که خوشبختانه در گذر زمان غبار فراموشی نگرفته اند و همواره مورد استقبال مسافران و میهمانان استان بوده اند.
راهی مقصدی هستیم که لبریز از زیبایی است و سرشار از ذوق و هنر…
بار سفر بسته ایم و راهی گوشه ای از ایران و یکی از مناطق کوهستانی غرب کشور را برای سفر انتخاب کرده ایم. جاده های پیچ در پیچی را باید پشت سر بگذاریم و در کنار رودی خروشان به سوی روستایی برویم که دیدنی های زیادی را در خود جای داده است.
کوهستان های شهرستان پاوه در کرمانشاه روستایی را در آغوش کشیده اند که سنگ فرش هایش لذت گشت و گذار در آن را چندین برابر می کنند. خانه هایی که از میان دره آغاز شده و یکی یکی بر روی یکدیگر شکل گرفته اند تا صفا و صمیمیتی کم نظیر را به تصویر بکشند.
مردمانی پر تلاش که با روحیه ی مهمان نوازشان پذیرای مهمانانی هستند که قدم به روستا می گذارند. صبحگاهان صدای رمه های دام از هر سو به گوش می رسد و حکایت از جریان زندگی در سراسر روستا و مراتع اطرافش دارد.
پیش تر از این به سراغ روستاهای پلکانی ایران در نقاط مختلفی رفتیم و این بار نوبت هجیج است که زیبایی هایش را به ما نشان دهد.
_ روستای هجیج یکی از روستاهای منحصر به فرد ایران می باشد که با اصول معماری پلکانی و تنها با استفاده از سنگ شاخته شده است.
_ این روستا به عنوان پاک ترین روستای منطقه ی اورامان شهرت دارد.
_طبیعت بکر و جریان آب رود سیروان در کنار روستا تصاویر شاهکاری را پیش روی شما قرار می دهند.
بعد از گذر از یک جاده ی خاکی و کوهستانی و همسفر شدن با جریان آب رودخانه ی سیروان در حالی که هنوز چشممان از تماشای زیبایی ها سیر نشده است به روستایی می رسیم که هَجیج نام دارد. این روستا با مردمانی مهمان نواز و فضایی سرشار از آرامش عنوان پاکیزه ترین روستای منطقه ی اورامان را نیز به خود اختصاص داده است. کوهستان از شمال و غرب و جنوب و روستای سیروان در شرق مرز های این روستا را مشخص می کنند.
بافت روستا در حدود ۵۳٫۱۴ هکتار و قدمت آن ۱۲۰۰ سال است و دلیل شکل گیری آن وجود آب فراوان در دو چشمه در ارتفاعات شمالی و غربی روستا می باشد. زیبایی های هجیج فراوانند و عواملی چون جایگاه مذهبی خاص، طبیعت زیبا، ساختار بافت شناسی و معماری، اهمیت این روستا را دو چندان می کنند.
بافت روستای هجیج مجموعه ای است شامل: خیابانهای نیمدایره ی سنگ فرش شده و خانه هایی که بدون استفاده از آجر رو به سوی دره و رودخانه ی سیروان با پنجره هایی به رنگ آبی آسمانی که رو به قبله باز می شوند، ساخته شده اند. این رنگ آبی، آسمان پاک روستا و زلالی آب سیروان را به تصویر می کشد.
نوع خاص معماری روستا از شکل گیری روستا در دره ی هجیج و معیشت ساکنانش ناشی می شود و بافت مسکونی متمرکزی دارد. در این شرایط به علت کمبود زمین از معماری پلکانی راه حل مناسبی به نظر می رسد. خانه ها از پایین دره تا بالا با سنگ و چوب و به صورت پلکانی شکل گرفته اند و معابر اصلی متناسب با شیب دوسوی دره ایجاد شده اند.
خانه ها در ۲ طبقه و بدون حیاط ساخته شده و پشت بام خانه ها نقش معبری برای گذر عابران و حیاط خانه ی بالایی را بر عهده گرفته اند. در هم تنیدگی خانه ها، صمیمیت خاصی را میان ساکنان به وجود می آورد و بر همبستگی آنها می افزاید. شیب و خط القعر دره به عنوان آبراه، مهم ترین عامل طبیعی تاثیرگذار در شکل و فرم بافت روستا محسوب می گردد.
بنای خانه ها به سوی جنوب است و به این وسیله ساکنان می توانند بیشترین
بهره را از نور خورشید ببرند. سرمای سخت زمستان دلیل موجهی است تا دیوار
خانه های روستا ضخیم و با در و پنجرهه ایی کوچک ایجاد شوند.
در گذشته
سنگ های ناهموار را همچون آجر می تراشیدند و با استفاده از ملات ساده ی
گِلِ محلی آن ها را روی هم می گذاشتند. معماران با هوشمندی در فواصل مختلف
بین تخته سنگ های دیوارها، الوارهای چوبی خاصی را قرار می دادند تا از لغزش
بر اثر زلزله یا جذب رطوبت هوا جلوگیری کنند.سقف های مسطح خانه ها با
تیرهای چوبی پوشیده شده است و فضای خالی میان الوارها را برای جلوگیری از
نفوذ هوای بیرون با کاهگل پر کرده اند. در این میان خانه هایی در روستا
سربرآورده اند که در ساخت آنها مصالح مقاوم آجر، سیمان، گچ و آهن به کار
رفته است.
در هجیج دیدنی های زیادی وجود دارد که تجربیات تازه ای برای شما به ارمغان می آورند. این دیدنی ها عبارتند از:
بقعه ی امامزاده سید عبیدا… که یکی از فرزندان امام موسی کاظم است در این روستا قرار دارد. این امامزاده از احترام خاصی در میان مردمان ناحیه برخوردار است و به نام کوسه هجیج از آن یاد می شود. روایت جالبی در مورد این امامزاده بر سر زبانهاست که باز گو کردنش خالی از لطف نیست. می گویند در پانصد سال پیش با خسیس شدن آسمان هجیج، سایه ی خشکسالی بر این روستا افتاد. مردمان روستا به سراغ مردی منتسب به امام موسی کاظم (ع) رفتند و از وی خواستند برای نزول باران دعا کند. با دعای وی چشمه ای پر آب از شکافی در زمین جاری شد. از آن پس وی احترام ویژه ای نزد مردم داشت تا اینکه حتی پس از مرگش بقعه ای برای او ساختند.
مسجد مرکزی یا مسجد جامع روستای هجیج یکی از بناهای چشمگیر در به کارگیری معماری کهن ایرانی می باشد که با ستونهای چوبی و تزئینات زیبای کنده کاری و در و پنجرههای زیبا مزین شده است. سازندگان این بنا نجارانی هستند که خود را از نسل هنرمندی که همراه کوسه هجیج به این مکان آمده است می دانند. این هنرمندان خود را از یاران آن بزرگوار می دانند و همچنان به ساخت وسایلی برای روستاییان مشغول هستند.
چلهخانه و عبادتگاه کوسه هجیج بنایی دیرین در روستا است که با ستونهای چوبی و نمدهای زیبایش نگاه ها را به سوی خود جلب می کند. این بنا که محلی برای اعتکاف و چله نشینی به حساب می آید از سنگ ساخته شده و داخل آن با گِل اندود شده است.
خانقاه دراویش قادریه ( یکی از طریقت های درویشان ) نیز در هجیج قرار دارد .دراویش قادریه در این مکان به برگزاری مراسم ذکر و سماع می پردازند که یکی از مهم ترین مراسمی است که در روستا برگزار می شود. دراویش در روزهایی خاص در مراسمی که با دف و هوره برگزار می کنند به ذکر و سماع می پردازند. آنها با حالت گریه و استغاثه به خلسه فرو می روند و در همین حال از مرید و مرشد خود یاری می طلبند. نواها و رقصهای عرفانی بخشی از این مراسم خاص را تشکیل می دهند.
در روستا حوضی قدیمی وجود دارد که دیوارهایی با سنگ های ریز و درشت و تخته سنگی مسطح در سقف، آن را در بر گرفته اند. برای دیدن این حوض بایدبه جایی پایین تر از سطح روستا و در میان زمین رفت. قبل از اینکه در سال ۱۳۵۴، لوله کشی برای روستا انجام شود. از آب این حوض استفاده می کردند. آب به وسیله ی جوی های سیمانی در دوشاخه به پایین دست روستا می رفت. یکی از جوی ها به حوض مردانه می ریخت و برای وضو به کار می رفت. یکی دیگر از شاخه ها ی آب به حوض زنانه می رفت و برای شستشو و تامین آب خوراکی از آن استفاده می شد.
طبیعت بکر هجیج از دیدنی های شگفت انگیز این منطقه به شمار می آید. با کمی فاصله گرفتن از خانه های روستا و طی کردن کمی از جاده، یکی از کم نظیرترین تصاویر طبیعت را خواهید دید. در سمت چپ جاده چشمتان به غاری بر دامنه ی کوه خواهد افتاد که قطر دهانه ی آن ۶ متر است. در تمام فصل های سال از میان این غار آبی پرفشار جریان دارد که از قلب زمین می جوشد و در رودخانه ی سیروان جاری می گردد. مردم هجیج نام این چشمه را بل گذاشتند.
همه چیز به چشمه ی بل ختم نمی شود. با ادامه دادن مسیر در جاده حفره ی دیگری وجود دارد که اگر ۱۰ تا ۱۵ قدم در آن پیش بروید به چند پله می رسید. با بالا رفتن از پله ها در دل کوه و در تاریک و روشنی غار، گودالی پر از آبی زلال را خواهید دید که آرامش عجیبی را برایتان به ارمغان می آورد. این آب همان آبی است که از داخل حفره به بیرون می ریزد و چشمه ی بل را می سازد. آب این چشمه یکی از گواراترین آب هاست و گفته می شود که به دلیل معدنی بودن خاصیت درمانی نیز دارد.
کمی آنطرف تر از روستا، ارتفاعات شاهو قرار دارد که بخشی از رشته کوههای زاگرس می باشد. در این ناحیه طبیعت زیبا و بکر با مراتع و چراگاه های سرسبز به نام های پیاز دول میشا و گاول انتظار شما را می کشند.
سیروان مهمترین و معروفترین رودخانه ناحیه هورامان نیز از نزدیکی روستا عبور می کند و با مسیری طولانی و پرپیچ و خم منطقه اورامان را به دو بخش تقسیم کرده است. کناره های این رود مکان مناسبی برای گوش سپردن به آوای طبیعت و به تماشا نشستن زیبایی های آن است. سد داریان که بر میانه ی این رود قرار گرفته، چشم انداز خاصی را به منطقه بخشیده است.
قدم زدن در میان روستا و تماشای جلوه های معماری پلکانی دیدنی های بسیاری را پیش چشم شما قرار خواهد داد و لحظات لذت بخشی را برای شما رقم می زند.
اگر لوازم و وسایل مناسب پیک نیک را با خود همراه کنید می توانید خاطره ی خوشی را در این طبیعت برای خود رقم بزنید.
زیارت امام زاده سید عبیدا… لحظاتی سرشار از معنویت را به شما هدیه می کند و می تواند آرامش بخش روحتان باشد.
جلوه های تاریخی روستا که در مسجد و خانقاه نهفته اند را فراموش نکنید و به تماشای آنها بنشینید.
قایق هایی در رودخانه ی سیروان انتظار شما را می کشند تا بر آنها سوار شوید و از بودن در میان آب زلال لذت ببرید.
کوهنوردی از دیگر فعالیت هایی است که می توان در ارتفاعات اطراف روستا انجام داد و از بالا به نظاره ی روستا نشست.
سوژه های بسیاری در هجیج برای ثبت شدن منتظر لنز دوربین شما هستند. پس دوربین خود را برای ثبت تصاویر فراموش نکنید.
حدود ۷۳۶ نفر در این روستا زندگی می کنند. ساکنان هجیج مردمانی سنی مذهب و شافعی هستند که به زبان کردی اورامی سخن می گویند. این نوع تکلم یکی از اصیل ترین لحجه ها می باشد که بسیار شبیه به زبان اوستایی و پهلوی است. این شباهت و قرابت معنایی به حدی است که اگر متنی را با زبان پهلوی برای اهالی هجیج بخوانند قسمت اعظم آن را متوجه می شوند.
پس از لهجه نخستین چیزی که به چشمتان می آید لباس های رنگین و سنتی نیز بر تن مردمان روستا است که حکایت از فرهنگ هجیج دارد. مردان هجیج از کلاه، شلوار کردی، قبا (نوعی پوشش بلند)، سره (نوعی قبای کوتاه) و گیوه برای پوشش خود استفاده می کنند و بر تن زنان سربند، زیرپوش، پیراهن، کُلَنجه (نوعی پوشش با تزیینات مختلف)، قبا (نوعی لباس آستیندار) و جافی (نوعی شلوار) دیده می شود.
سپس مبهوت خودکفایی خانواده های روستا خواهید شد که با تلاش، کوشش، ذوق و هنر تامین نیازهایشان مشغولند و این مساله حکایت از فرهنگ، باور و توانمندی آنان دارد.
مردمان هجیج همه ی احتیاجات خود را در روستا و با دستان خویش رفع می کنند.به دلیل وجود چراگاه ها و مراتع سرسبز بیشتر ساکنان به دامداری و به ویژه نگهداری از بز مشغول هستند و در کنار آن به پرورش و نگهداری از طیور نیز می پردازند.
باغداری یکی دیگر از فهالیت های روستاییان است و میوه هایی مانند گردو، انار و انگور از مهم ترین محصولات این روستا محسوب می شوند. پرورش درختان ون نیز یکی از مهم ترین منابع برای تامین درآمد مردم روستا به شمار می رود.
ساکنان روستا در برخی مواقع صخره های کوه را می تراشند و گود می کنند. سپس با ریختن خاک و کود در آن، سیب زمینی و صیفی و حتی درخت پرورش می دهند. اصلا عجیب نسیت که در جلوی بعضی خانه ها سبدی گلدان مانند را در بالکنی کوچک ببینید که برای کشت پیاز و سبزی در آنجا گذاشته شده است.
در این میان مشاغل خدماتی و تولید صنایع دستی نیز در میان مردم به چشم می خورد. تولید انواع صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال، گیوه، دستمال و سبد در میان زنان و تعدادی از مردان بسیار مرسوم است.
نوای سوزناک شمشال موسیقی مورد علاقه ی آنهاست که در مراسم مختلف به خصوص در سوگواری ها و مراسم حماسی نواخته می شود. شمشال یکی از انواع سازهای بادی و بسیار به ساز نی شبیه است.
جاری شدن رودخانه ی سیروان، مراتع سرسبز و حاصلخیزی را در اطراف روستا پدید آورده و امکان مناسبی را برای دامداری به مردمان روستا داده است. دوغ، کشک، شیر، روغن حیوانی و کره از مهم ترین تولیدات لبنی دامداران هجیج است.گردو و انار باغات هجیج از شهرت خاصی در منطقه برخوردارند و تهیه ی آنها از باغذاران این روستا به اقتصاد هجیج نیز کمک می کند.
از خوشمزه های لبنی و میوه های سردرختی که بگذریم مهم ترین سوغاتی که می توانید از هجیج به همراه خود بیاورید یک جفت گیوه ی مرغوب است که با ظرافت و دقت توسط مردان و زنان روستا تولید می شود. این گیوه که در هجیج به کِلاش شهرت دارد مرغوب ترین نوع گیوه به شمار می آید و نکته ی جالب در مورد آن این است که نوع آن برای پای چپ و راست تفاوتی نمی کند. در این صورت هیچوقت کفش هایتان لنگه به لنگه نمی شود.
لباس های رنگین پشمی را فراموش نکنید. دنیای رنگارنگی در هجیج پیش روی شما قرار می گیرد و شاید انتخاب را برایتان سخت کند. این لباس ها حاصل دست زنان روستا ست که با ظرافت دوخته شده اند.گلیم، دستمال، جاجیم، شال و سبد از دیگر صنایع دستی روستا به حساب می آیند که می توانید آنها را تهیه کنید.
کوهستان منبع غنی از گیاهان دارویی به شمار می آید. در هجیج می توانید گل گاوزبان، ختمی، گون و شنگ نیز خریداری کنید و یا با دست های خودتان بچینید.
در سفر به هجیج از غذاهای خوشمزه ی این روستا غافل نشوید.درست است که این غذاها بیشتر در زمستان طبخ می شوند اما در چهار فصل سال می توانید طعم آنها را بچشید. این غذاها عبارتند از:
* کوفته هجیجانه که با ترکیبی از برنج و گوشت چرخ کرده تهیه می شود.
* خورشت قسقوان که مانند خورشت قیمه است اما با پسته کوهی همراه می باشد.
* ترخینه که با مخلوط بلغور گندم و دوغ ترش طبخ می شود.
اگر جاده ی هجیج را بعد از روستا را حدود نیم ساعت ادامه دهید به روستایی به نام بلبر می رسید که در میان طبیعت زیبا و در کنار آب رستوران های کبابی دارد و گوشت بسیار تازه گوسفندی را به صورت چنجه عرضه می کند. مزه ی این کباب برای همیشه زیر دندانتان می ماند. درست روبروی همین کبابیها می توانید به سراغ نوعی نان ضخیم (شبیه تافتون) که در روغن سرخ شده است بروید. داخل این نان چرب و خوشمزه را با سبزیجات پر می کنند و نامش کلانه است.
در میان مردم محلی حکایتی از بنیان گذاری روستا بر سر زبان ها است. بنا بر این گفته ها مردی مقدس از خاندان ائمه اطهار که در پی مبارزه علیه ظلم خلفای عباسی به این منطقه رهسپار شده بود، بنای روستای هجیج را گذاشته است.
وی در عبور از هر روستایی که بر سر راه بود یک فرد صنعت گر را با خود همراه کرد . نقل است که آهنگری از روستای شرکان نخستین فردی بود که به او پیوست و پس از او نجاری از روستای سرخه کوت که با آنها هم قدم گردید.
آنها پس از عبور از کوه های هفت کشان، کوه تخت، شاهو، دازانی و زرده، معماری از روستای دیوزپا، گیوه کشی از منطقه ی پاوه، جولابافی از روستای بدرآباد ماهی دشت و گیوه بافی از روستای طویله را با خود همراه کردند تا به محل روستای هجیج رسیدند و جامعه ای صنعتی را بنیان نهادند.
محل استقرار روستا بر نام آن نیز تاثیر گذاشته است و به نوعی مشخصات آن را بیان می دارد. هجیج که در نگارش به صورت حجیج نیز نوشته می شود به معنای دره سرسبز و عمیق است و مستقیما به دره ای که روستا در آن قرار دارد اشاره می کند.
درختان بلوط و بنه یا سقز در اطراف روستا دیده می شوند. انواع گونه های گیاهی به ویژه گیاهان دارویی همانند گل گاوزبان، ختمی، گون و شنگ در سراسر کوهستان روییده اند.
خرس، شغال، گرگ و روباه از جمله جانورانی هستند که در این منطقه زندگی می کنند.
با اینکه هنوز در هجیج هتل یا مهمانسرایی وجود ندارد می توانید برای
اقامت از خانههای افراد محلی استفاده کنید و هزینه ی آن را بپردازید.
علاوه بر این می توانید در طبیعت نیز کمپی برپا کنید. در صورت تمایل به
اقامت در طبیعت مطالعه ی مطالب زیر را به شما پیشنهاد می کنیم:
راهکارهای کمپینگ و اقامتی خوب در چادرهای مسافرتی
راهکارهایی برای خواب بهتر در طبیعت
روستای هجیج به دلیل قرا گیری در میان کوه ها دارای اقلیمی معتدل و کوهستانی است. این مساله باعث شده است که در فصول گرم سال آب و هوای معتدلی داشته باشد. اما در فصول سرد، ساکنان آن سرمای سختی را تجربه می کند.
در فصول بهار و تابستان، زیبایی های هجیج به اوج خود می رسد. در چهار فصل سال مناظر متفاوتی در این روستا جلوه گری ی کنند:
بهار: با فرا رسیدن نخستین فصل سال، گل های رنگارنگ بر دامه ی کوه ها می رویند و این روستا با مناظری بکر و شگفت انگیز همچون بهشتی تماشایی به نظر می رسد.
تابستان: سرسبزی مناظر به اوج خود می رسد و کناره ی رود خروشان سیروان به یکی از تفرجگاه های منطقه تبدیل می شود.
پاییز و زمستان: با سرد شدن هوا، سرما بر روستا یز حکم فرما می شود و سوز زمستانی از راه می رسد.
اگر قصد سفر به هجیج را دارید باید به کرمانشاه بروید و از آنجا خودتان
را به پاوه برسانید. از پاوه تا هجیج ۲۵ کیلومتر راه در یک جاده ی کوهستانی
در پیش دارید. پس از خروج از پاوه تابلوهایی که شما را به سوی نودشه
راهنمایی می کنند، دنبال کنید. با ورود به جاده ی نودشه علائم راهنمای هجیج
شما را به این روستا می رسانند.
از جاده نودشه تا هجیج ۹ کیلومتر مسیر کوهستانی پیچ در پیچ ، چند تونل و درهای از رودخانه خروشان سیروان را باید طی کنید.
مسیر دیگری نیز وجود دارد که شما را به هجیج می رساند. می توانید به مریوان بروید و به جاده ی اورامان تخت وارد شوید. با گذز از اورامان تخت و ادامه ی مسیر به هجیج می رسید.
در سفر به هجیج باک وسیله ی نقلیه ی خود را در پاوه پر کنید چرا که در طول مسیر پمپ بنزینی در دسترس نخواهد بود.
احترام به فرهنگ بومی باعث می شود تا در برخورد با مردمان روستا تنشی ایجاد نکنید و از سفر خود لذت بیشتری ببرید.
طبیعت هدیه ای ارزشمند به انسان ها است پس در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید.
در جاده ی هجیج روستاهای دیگری نیز وجود دارند. می توانید گشتی هم در آنها بزنید و تجربه ای متفاوت را برای خود بسازید.
امروز با غذاهای دیگر این منطقه آشنا خواهیم شد. غذاهای کرمانشاه که چشیدن طعم آن ها در این شهر زیبا و خوش آب و هوا بسیار دلچسب است و سفر را دلنشین تر و ماندنی تر می کند. غذاهای کرمانشاه البته آنقدر لذیذ و دوست داشتنی هستند که وسوسه شوید در شهر و دیار خودتان نیز آن ها را به یاد طبخ کنید و خانواده و دوستان را در لذتی فوق العاده شریک کنید.
یکی از لذیذترین و خوشمزه ترین خورش های کرمانشاهی است که با یکبار میل کردن آن، حتما بارها و بارها آن را طبخ خواهید کرد.
این خورش با برنج و روغن کرمانشاهی خوش عطر صرف می شود و غذایی مجلسی و زینت بخش سفره های میهمانی اهالی کرمانشاه است
خورش خلال را با گوشت گوسفند خورشی، کره، گلاب، خلال بادام، زرشک و رب گوجه فرنگی و ادویه تهیه می شود.
کنگر گیاهی خودرو می باشد که ساقه هایی شبیه کرفس دارد، با خاصیت دارویی بی شمار چون پتاسیم بالا و کالری کم و…
ازین گیاه مفید در مناطق مختلف برای طبخ انواع سوپ ها و خورش ها استفاده می شود.
در کرمانشاه بانوان، نوعی خورش خوشمزه با کنگر تهیه کرده که بیشتر در وعده ناهار آن را میل می کنند.
کنگر را شبیه کرفس خرد کرده و با گوشت مرغ یا قرمز، آبلیمو، روغن و سبزی جعفری و نعنا می پزند.
(خورش کنگر در مناطق دیگربه شیوه ی شبیه قیمه نیز طبخ می شود.)
پلویی متفاوت مخصوص کرمانشاه که از لحاظ ارزش غذایی بسیار مفید است.
برای تهیه سیب پلو، سیب زمینی های خرد شده را با برنج و گوشت چرخ کرده، کشمش، خرما، پیاز و زعفران و سبزیجات دم می کنند. مخلوط این مواد غذایی مغذی و خوشمزه می شود که خانواده های کرمانشاهی به عنوان یک وعده غذای اصلی، سیب پلو را تهیه و نوش جان می کنند.
آش عباسعلی، آشی خوشمزه و بسیار معروف و البته کمی گرانقیمت کرمانشاه است. آش عباسعلی را با گوشت، نخود، لوبیا، عدس، پوره گندم، سبزیجات معطر، روغن کرمانشاهی و ادویه جات تهیه می کنند و کمی شبیه به حلیم، به خاطر میزان گوشت و آب قلمی که داخل آن میریزند کش دار است.
در کرمانشاه افرادی هستند که به صورت حرفه ای این آش را میپزند برای فروش به گردشگران و اهالی کرمانشاه؛ که اغلب اوقات( بیشتر در ماه رمضان ) جلوی مغازه های آن ها برای خرید آش جمعیتی به صف ایستاده اند.
آش خوشمزه عباسعلی بارها در جشنواره ملی غذاهای سنتی رتبه اول را کسب کرده است.
در مورد نام این آش اهالی می گویند از زمان پهلوی اول به این اسم معروف شده؛ زمانی که برگزاری مراسم مذهبی ممنوع شده بود شخصی به نام عباسعلی در مساجد برای افطار آش را پخته و بین مردم تقسیم می کرده؛ از آن زمان به بعد به آش عباسعلی شهرت یافته است.
در شهرهای غربی ایران نوعی آش خوشمزه و متفاوت به نام ترخینه برای وعده ناهار بیشتر در فصل زمستان طبخ می شود. ترخینه را در هر شهری به شیوه خاص خود تهیه می کنند.پ
دوینه همان ترخینه است که مواد اولیه آن را بانوان هنرمند کرمانشاهی در بهار و تابستان از بلغور، گندم پخته و خشک شده، دوغ آماده کرده و آن را در زیر نور خورشید خشک می کنند تا در زمستان آشی گرم و لذیذ را برای خانواده خود آماده کنند. این غذایی در واقع نوعی سوپ می باشد که برای سرماخوردگی بسیار مفید است.
آش دوغ معروف کرمانشاهی را در فصل بهار و ایام نوروز بسیار طبخ می کنند.
آش دوغ را با بلغور، لپه، ، دوغ، سیرتازه، نعناع،سبزی آَش، پیاز، نمک و زردچوبه می پزند و به خاطر آنکه بعد از آماده شدن غلظت آش به غلظت ماست می رسد، اهالی به آن آش ماست هم می گویند
آش کشک و بادمجان نیز در مناطق غربی ایران طبخ می شود اما باکمی تفاوت.
در کرمانشاه آش کشک و بادمجان را با انواع حبوبات، بادمجان، کشک، برنج، پیاز و نعنا داغ، رون و عصاره گوشت تهیه می شود.
این آش بسیار مغذی و خوشمزه و البته سنگین برای هضم است که اگر یکبار طعم آن را بچشید، حتما دوباره هوس خوردن چنین آشی را خواهید داشت.
در فصل بهار گیاهی شبیه به تره در این منطقه میروید که به سورون معروف است و مواد اولیه یکی از غذاهای بومی کرمانشاه به نام آش سورانه می باشد.
آش سورانه یکی از خوشمزه ترین آش های کرمانشاه است که با گوشت چرخ کرده، روغن زیتون، شکر، رب انار، پیاز و سورونه تهیه می شود.
(پوزش به خاطر کمبود عکس و اینکه تصویر مربوط به این آش نمی باشد.)
شلمین غذایی متفاوت و ترش مزه است که شبیه ترخینه در فصل بهار و تابستان آن را آماده کرده و در زمستان پخته و نوش جان می کنند.
شلمین همان شلغم است، شلغم و برگ آن را خرد کرده و پخته، سپس گندم بلغور شده و پخته شده را در چال هایی مخصوص میریزند و چنگ میزنند، دانه شلغم و آب آن را با انار و سبزی محلی شبیه به کنگر مخلوط کرده و روی بلغور میریزند و چند روزی همینطور می ماند، سپس ماده آماده شده را شبیه ترخینه گله (تکه) کرده و در زمستان آن را طبخ می کنند.
(پوزش به خاطر کمبود عکس و اینکه تصویر مربوط به این آش نمی باشد.)
نوعی آش ارزان قیمت است که از کشک و برنج تهیه شده و کمتر امکان دارد شما آن را بر سر سفره یک کرمانشاهی دیده باشید.
این غذا هم به خاطر وجود کشک بسیار مقوی است.
این غذا را تنها در این شهر می توانید میل کنید اگر با یک کرمانشاهی آشنا باشید و شما را به اطراف شهرشان ببرند.
جرگ و بز غذایی با جگر گوسفند است که جگر را زیر خاکستر کباب می کند وبعد آن را پروه کرده و با نمک و زردچوبه و فلفل مخلوط می کنند و داخل روده تمیز شده گوسفند قرار می دهند و دوباره آن را کباب می کنند.
جرگ و بز در واقع شبیه سوسیس است اما ازنوع سالم و خوشمزه و مغذی آن.
(پوزش بابت کمبود عکس و اینکه تصویر مربوط به این آش نمی باشد.)
«دالاهو» نام شهرستان و منطقهای سرسبز با آبهای خروشان در استان کرمانشاه است که در کنار طبیعت بینظیر، وجود آثار تاریخی و باستانی منحصربهفرد از دوران مختلف همچون صدر اسلام این منطقه را ممتاز کرده است.
دالاهو با مرکزیت شهر «کرند غرب» در غرب کرمانشاه قرار داشته و با ۱۹۰۰ کیلومتر مساحت و ۱۵۴ روستا، ۵۴ هزار نفر جمعیت را در خود جایداده است.
دالاهو از نام کوهی گرفتهشده و طبق نظر اهالی بومی منطقه این اسم تلفیقی از دو واژه «دال» و «آهو» است، واژههایی در گویش کُردی و لکی که تقریباً در آن منطقه رایج است. دال به معنای عقاب بوده و آنگونه که پیداست عقابها و آهوان بسیاری در این کوه وجود داشته و به همین دلیل نام این کوه بلند را دالاهو گذاشتند.
اهالی منطقه دالاهو از طوایف گوران کرندی، باباجانی و بان زرده و نژاد کرد با گویش کُردی است البته ساکنان با گویش لکی و... هم در این منطقه وجود دارند که در اقلیت هستند.
دالاهو از منظر اکوتوریسم یکی از شهرستانهای زیبای ایران است و میتوان ادعا کرد که طبیعتی به زیبایی شمال ایران در منطقه دالاهو وجود دارد که حقیقتاً تا به این لحظه هم ناشناخته مانده است.
ریجاب برگی زیبا از دفتر طبیعت کرمانشاه
یکی از بهترین مناطق که پتانسیل باستانی و اکوتوریسم دارد ریجاب و درواقع همان «ریژآو» به معنای ریزش آب است، چراکه آب در این منطقه به فراوانی یافت میشود.
پس از ریجاب از قبرستان ابودجانه میگوییم که از قبرستانهای صدر اسلام به شمار میآید و در شهر ریژاو قرار دارد. تعدادی آرامگاه در این قبرستان وجود دارد که به سبک چهارطاقی دوره ساسانی ساختهشده، در میان قبور این قبرستان بقعهای دیده میشود که میان اهالی به ابودجانه معروف است و از احترام بسیاری نزد آنان برخوردار است.
قلعه یزدگرد اثری شگفتانگیز بر فراز کوه دالاهو
بعدازآن به قلعه یزدگرد میرسیم، یکی از شگفتانگیزترین و مرموزترین قلعههای عصر ساسانیان؛ که حقیقتاً هنوز باستان شناسان و آنان که دستی در کار دارند به رمز و رموز آن پی نبردهاند و فعلاً ناشناخته است.
این قلعه مربوط به دوره ساسانی و به یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی منسوب است که گفته میشود در زمان حمله اعراب به ایران یزدگرد ساسانی و دخترش شهبانو در این قلعه مأمن گزیدند و به این دلیل نام قلعه، یزدگرد شد.
اگر قصد داشته باشید به قلعه یزدگرد سر بزنید از طبیعتگردی بینصیب نخواهید ماند. مسیر دسترسی به این قلعه تاریخی از جنگلهای سرسبز بلوط میگذرد و برای رسیدن به آن باید کوهپیمایی کرد تا در مکانی مرتفع به قلعه یزدگرد رسید.
آبشار پیران (ریجاب) جلوهای شگفتانگیز از زیباییهای طبیعت
بعد از قلعه یزدگرد آبشار پیران در این منطقه چشمنوازی میکند که حقیقتاً همه گردشگران از دیدن این آبشار انگشتبهدهان مانده و از اینهمه زیبایی متحیر از قدرت خالق هستی میشوند. آبشار پیران منحصربهفرد است و در سراسر ایران نظیر ندارد.
به آرامگاه «بابا یادگار» میرسیم. این آرامگاه مربوط به یکی از زاهدان نامدار است اما برخلاف نامی که دارد «بابا یادگار» حتی تشکیل خانواده هم نداده و فرزندی نداشته است با این حال در میان اهالی منطقه به بابایادگار معروف است.
این محل زیارتی و تفریحی بوده و مقبره یکی از پیران زاهد را در خود جایداده و یادگار یکی از یاران سلطان اسحاق بوده است که چند روزی از سال پیروانش گرد هم آمده و مراسم و آیینهای سنتی خود را اجرا میکنند. این آرامگاه در روستای «بان زرده» کرند واقعشده و نزدیک قلعه است.
بعدازآن به مسجد عبدالله بن عمر میرسیم، یکی از تاریخیترین مساجد صدر اسلام که ساخت این مسجد را به عبدالله بن عمر فرزند خلیفه دوم نسبت میدهند و مسجدی تک مناره به شمار میآید.
وجود آثاری از عصر ساسانیان در دل دره سرخه لیزه
در منطقه دالاهو دره توریستی «سرخه لیزه» راداریم که آثاری از عصر ساسانیان را در خود جایداده و در ۲۵ کیلومتری شهر سرپل ذهاب است. در کنار این دره قلعه ساسانیان وجود دارد که شاید اکثریت مردم استان از وجود آن بیخبر باشند.
از دیگر مناطق بسیار زیبا در نزدیکی دالاهو طاق گرا است. این طاق از سالمترین آثار باستانی ایران است که نظرات مختلفی در مورد قدمت و پیشینه آن وجود دارد، عدهای طاق گرا را به عصر ساسانی نسبت میدهند وعدهای نیز آن را متعلق به اشکانیان میدانند.
کاربرد طاق گرا در هالهای از ابهام قرار دارد و بر اساس تحقیقات تاریخ شناسان و باستان شناسان عدهای معتقدند طاق گرا پاسگاه بوده است. آن زمان کرمانشاه در مسیر تیسفون قرار داشته و این محل بهمنزله پاسگاه یا استراحتگاهی از دوره اشکانی و ساسانی بوده است؛ عدهای پا را فراتر گذاشته و میگویند این طاق بیشتر شمایلی از معماری اشکانی دارد و در جدیدترین نظریهها گفتهشده که طول روز و شب را با این طاق تخمین میزدند و برخی نیز معتقدند استراحتگاهی بینراهی از دوره ساسانی است که البته پتانسیل آن را نیز دارد.
در اطراف طاق گرا بنای دیگری ساخته نشده و تقریباً شبیه به شیوه دوره هخامنشی است که آن زمان ایستگاهها و چاپارخانه را داشتیم.
دالاهو هنوز هم ناشناخته است
یکی از راهنمایان گردشگری غرب کشور در گفتوگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: طاقبستان و بیستون را همه در ایران میشناسند اما مناطقی همچون دالاهو هنوز ناشناختهاند و بهعبارتدیگر کمتر معرفی شدند.
نوید چهری بیان کرد: از منظر اقامتی متأسفانه محلی برای گردشگران در شهرستان دالاهو نداریم مگر آنکه خانههای محلی پیشقدم شوند که در برخی مناطق استان همچون روستاهای زردرویی حرکتی زیبا شروعشده و بهعنوان روستاهای هدف گردشگری شناخته میشوند و از آنان بهعنوان محلی برای اقامت توریستها استفاده میشود.
وی با اشاره به وجود روستاهای هدف گردشگری در شهرستان دالاهو گفت: روستاهای هدف گردشگری را در دالاهو داریم اما اینکه بهعنوان محلی برای اقامت گردشگران از آنها استفاده شود تاکنون حرکتی در این زمینه صورت نگرفته است.
چهری در ادامه بیان کرد: در استان کرمانشاه از ظرفیت آژانسهای گردشگری بهخوبی استفاده نمیشود و اتحادی میان آنان وجود ندارد. متأسفانه این امر به دلیل ضعف مسئولان استان است. گردشگران بسیاری به تورهای یکروزه علاقهمند هستند و میراث فرهنگی باید پیشقدم شود و از ظرفیتهای گردشگری استان استفاده کند.
از ظرفیت های گردشگری در کرمانشاه به خوبی استفاده نمی شود
چهری اظهار کرد: تورهای گردشگری صرفاً نباید منحصر به فصل تابستان شود و در زمستان نیز شهرهایی با آبوهوای مطلوب داریم اما متأسفانه آژانسهای مسافرتی کرمانشاه تنها به بلیتفروشی اکتفا کرده و از ظرفیت تورهای گردشگری غافل شدهاند. راهکار این است که آژانسهای گردشگری وارد کار و لیدرهای گردشگری ساماندهی شوند اما متأسفانه اهمیتی داده نمیشود.
وی افزود: جای تأسف دارد که آژانسهای استان کرمانشاه از این ظرفیتها استفاده نمیکنند. متأسفانه همه هموغم آژانسها فروش بلیت شده و توجهی به ظرفیت عظیم تورهای گردشگری نمیشود.
چهری بیان کرد: امسال شاهد حضور گروههای گردشگری خارجی در فصل تابستان در ایران بودم؛ جالب است که فصل ورود گردشگران خارجی به ایران بیشتر مهر و اردیبهشت است اما امنیت مطلوب در جایجای ایران و آیین و رسوم مهماننوازی پای گردشگران را در تابستان نیز بازکرده است.
وی ادامه داد: ظرفیتهای گردشگری در استان کرمانشاه بسیار زیاد اما نیروهای متخصص برای معرفی آن و تبلیغات اندک است. برخی استانها هرگز ازلحاظ داشتن آثار گردشگری و تاریخی بهپای کرمانشاه نمیرسند؛ در کرمانشاه بزرگترین غار آبی آسیا راداریم ولی متأسفانه در برنامه آژانسها تور غار قوری قلعه را نمیبینم در حالیکه باید میراث فرهنگی تبلیغ و معرفی شود و مسئولان آژانسهای استان گرد همآیند و از نیروهای خبره استفاده کنند.
تبلیغات ضعیف گردشگری مانعی برای جذب گردشگر به استان است
چهری عنوان کرد: تورهای گردشگری باید برقرار شود و میراث فرهنگی نیز تورهای ویژه با برنامههای تشویقی بگذارد تا مردم استقبال کنند.
استان کرمانشاه طبیعتگردی، روستاگردی، تاریخ و فرهنگ و در مجموع همهچیز را در خود داردوی افزود: استان کرمانشاه طبیعتگردی، تاریخ گردی، روستاگردی، تاریخ و فرهنگ و در مجموع همهچیز را در خود دارد سالمترین آثار باستانی در کرمانشاه وجود دارد منحصربهفردترین کتیبه دنیا و سالمترین اثر سلوکی در این استان بوده و زیباترین چشمانداز ایران کوه بیستون است.
چهری تبلیغات ضعیف گردشگری را مانعی برای جذب گردشگر در استان دانست و گفت: احداث یک تله کابین در آبشار پیران منطقه را منحصر و ممتاز میکند و سیل خروش گردشگران به منطقه دالاهو را به دنبال خواهد داشت.
سراب کرندغرب ساماندهی می شود
معاون فرمانداری دالاهو در گفتوگو با مهر، در خصوص ظرفیتهای گردشگری شهرستان اظهار داشت: سراب کرند مکانی برای گردشگران و تفرجگاهی شهری محسوب میشود یکی از برنامههای ما در این شهرستان حمایت از صنایعدستی خاص مردم منطقه است.
«حشمت الله رضایی» افزود: ساماندهی صنایعدستی در ورودی شهر کرند بهصورت بازارچه یکی از برنامههاست و برای این مهم پیگیریهای لازم انجامشده، همچنین شهرداری پیگیر فراهم کردن مکان مناسبی برای این بازارچه است.
وی ریجاب را یکی از جاذبههای گردشگری منطقه غرب دانست و گفت: ریجاب از تجمیع ۶ روستا به شهر تبدیلشده و از محل کمیته برنامهریزی اعتباری برای تهیه طرح جامع شهری با نگاه گردشگری در فضای سبز و باغات این منطقه اختصاص یافت.
تبلیغات گردشگری در منطقه بهروز نیست
این مسئول با اشاره به ساماندهی «سراب کرند» بهعنوان یکی از برنامههای شهرستان دالاهو بیان کرد: متأسفانه تبلیغات گردشگری در منطقه بروز نیست و هماهنگیهایی صورت گرفته تا برنامه گردشگری برای منطقه ریجاب از سوی صداوسیما تهیه و پخش شود.
وی اضافه کرد: فرمانداری دالاهو برای ساماندهی سراب کرند اعتباراتی در نظر گرفته تا این مهم با مشارکت یک شرکت توسعه گردشگری و توجه مدیرکل میراث انجام شود، بخشی از پروژه اجراشده و فاز دوم در حال انجام است.
پتانسیل گردشگری کرمانشاه خارج از وصف است و به رغم اینکه این استان آثار باستانی و طبیعی زیادی را در خود جایداده جای تأسف دارد که مسئولان در شناساندن و معرفی آثار این استان و بهویژه منطقه دالاهو کوتاهی کردهاند.
شایسته است مسئولان میراث فرهنگی از کارشناسان خبره و نیروهای متخصص مدد بگیرند تا انقلابی در حوزه گردشگری استان ایجاد شود. در این میان رسانه ملی هم آنگونه که باید آثار باستانی و طبیعی و اکو توریستی شهرستان دالاهو را به سمع و نظر مردم نرسانده و در این زمینه جای اهتمام بیشتری وجود دارد