سالمندآزاری جرم می‌شود

سالمندآزاری جرم می‌شود

سالمندآزاری جرم می‌شود

در سرزمینی که «احترام بزرگ‌ترها» و «حرمت موی سفید» همیشه جزو ارزش‌ها بوده، حالا اوضاع در حال تغییر است؛ آنقدر که در کنار واژه‌های مثل «کودک‌آزاری» و «همسرآزاری» حالا صحبت از «سالمندآزاری» است.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل صندوق بازنشستگی کشوری، روزنامه همشهری در گزارش ویژه امروز (یکشنبه) خود به مساله «سالمندآزاری» در کشور پرداخته است:
در سرزمینی که «احترام بزرگ‌ترها» و «حرمت موی سفید» همیشه جزو ارزش‌ها بوده، حالا اوضاع در حال تغییر است؛ آنقدر که در کنار واژه‌های مثل «کودک‌آزاری» و «همسرآزاری» حالا صحبت از «سالمندآزاری» است. این موضوع آنقدر جدی است که پای تدوین طرح‌های جدید و نمایندگان مجلس به میان آمده است. شورای‌عالی سالمندان اعلام کرده در حال تدوین طرح مقابله با سالمندآزاری است تا براساس آن قوانین و فرهنگ مقابله با سالمندآزاری تدوین شود تا دستگاه‌های مختلف به فراخور حالشان بتوانند از آن استفاده کنند.

آمار سالمندآزاری
هرقدر که آمار تعداد سالمندان در کشور تقریبا روشن و دقیق است، آمار مربوط به سالمندی کلی، قدیمی و غیرقابل استناد دقیق است. البته چند گزارش رسمی از سوی نهاد‌های مسئول افزایش سالمندآزاری را تأیید می‌کند اما هیچ کدام آمار دقیقی در این زمینه اعلام نکرده‌اند. شاید تنها آمار رسمی در دسترس مربوط به سال ۸۹ و پژوهش دانشگاه تهران باشد که مدعی شده ۸۷درصد سالمندان یک‌بار آزار را تجربه کرده‌اند. نمونه‌های این پژوهش از سالمندان ۶۰سال به بالای پارک‌های شهر تهران بودند. یافته‌های پژوهش نشان داد که ۸۷,۸ درصد از نمونه‌های پژوهش تجربه حداقل یک نوع از سوء‌رفتار و ۲۴.۹ درصد از نمونه‌ها تجربه همزمان هر ۴ نوع سوءرفتار را داشتند. ۸۴.۸ درصد از نمونه‌های پژوهش تجربه سوءرفتار عاطفی، ۶۸.۳ درصد تجربه غفلت، ۴۰.۱ درصد تجربه سوءرفتار مالی و ۳۵.۲ درصد از نمونه‌ها تجربه سوءرفتار جسمی را بیان کردند.
سیدحسن موسوی‌چلک، پژوهشگر اجتماعی و مدیرکل دفتر سابق امور آسیب‌دیدگان اجتماعی بهزیستی درباره اینکه این آمار پس از ۷سال چقدر قابل استناد است به همشهری می‌گوید:«من اطلاعی از جزئیات این پژوهش ندارم و به‌خاطر نمی‌آورم بررسی دقیقی در این زمینه انجام شده باشد. اما اگر فرض را بر صحت و دقت این پژوهش بگذاریم باید بگویم که این آمار اگر بیشتر نشده باشد، حتما کمتر نشده است؛ چه اینکه تعداد سالمندان افزایش پیدا کرده و نتیجه طبیعی بیشتر شدن این جامعه آماری، افزایش آزاردیدگان است. علاوه بر این همیشه یکی از موضوعات اصلی گزارش شده در اورژانس اجتماعی، همین موضوع سالمندآزاری است.»

حال و روز سالمندی
اگر همین آمار را در کشور مبنا قرار دهیم، این یعنی چند سالمند چنین وضعیتی را تجربه کرده‌اند؟ براساس آمار اکنون ۹درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که تا دو دهه آینده این رقم به ۱۴درصد افزایش پیدا می‌کند. با وجود این کشورمان اکنون وارد مرحله نخست سالمندی شده که ۸میلیون نفر را شامل می‌شود، ولی تا سال ۱۴۱۰ این رقم به ۱۱میلیون نفر خواهد رسید. به گفته کارشناسان آزار جسمی جنسی، غفلت در ارائه خدمات و رفع نیازهای آنان و سوءاستفاده مالی مهم‌ترین شاخص‌های مطالعه سالمندآزاری است. این «آزار دادن» طیف وسیعی است که در یک‌سوی آن شکنجه‌های جسمی و رها‌سازی‌ در خیابان قرار دارد و در سوی دیگر حتی بی‌توجهی به آنها در یک مهمانی هم نوعی از آزار تلقی شود. اما نکته مهم پنهان‌کاری سالمندن در اعلام این آزار‌ها یا واکنش به آنهاست. آنها به‌دلیل وابستگی به خانواده خود و برای اینکه آنها را از دست ندهند بسیاری از این آزار‌ها را پنهان می‌کنند.
مصداق‌های سالمندآزاری حتما بسیار گسترده است. برای نمونه تصرف یارانه این افراد و حقوق بازنشستگی آنها اگرچه در حالت عادی هم نوعی از تجاوز به حقوق است اما از نظر پژوهشگران این حوزه نوعی از سالمندآزاری تلقی می‌شود.

پیگیری قانونی
حالا که موضوع سالمندآزاری جدی شده، محسن سلمان‌نژاد، رئیس دبیرخانه شورای‌عالی سالمندان از تدوین طرح مقابله با سالمندآزاری در دبیرخانه شورای‌عالی سالمندان خبر داده و می‌گوید: «از این طرح پروتکل، قوانین و فرهنگ مقابله با سالمند‌آزاری استخراج می‌شود.» به این ترتیب باید منتظر بود با تدوین قوانین جدید و تعیین مجازات برای سالمندآزاری فرهنگسازی بیشتری در این زمینه انجام‌شده و راه برای برخورد با متخلفان هموار‌تر شود. همزمان مجلس نیز برای ورود به این موضوع اعلام آمادگی کرده است. عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی که پیش از این بارها در زمینه مواجه شدن با «سونامی سالمندی» هشدار داده بود، به همشهری می‌گوید: «البته قوانین ما در این زمینه کامل است و ما نیاز به تدوین قوانین جدید نداریم. نباید برای هر گروهی قانونگذاری جدید انجام داد و با همین قوانین نیز می‌توان با تجاوزهایی که به حقوق سالمندان می‌شود برخورد کرد اما اگر دولت در این زمینه لایحه‌ای بدهد مجلس حتما حمایت خواهد کرد. کمیسیون اجتماعی مجلس با درک درست از مسئله سالمندی، این آمادگی را دارد که قوانینی را به نفع جمعیت سالمندان تصویب کند.»