عباس یزدانبد با اشاره به نکات تغذیهای روزهداران تصریح کرد: توصیه میشود روزهداران ازمصرف غذاهای پرچرب بعد از افطار پرهیز و از غذاهای گیاهی، سبزیجات ومیوهجات بیشتراستفاده کنند.
یزدانبد با تاکید براینکه همچنین روزهداران ازغذاهای شور و نمک نیز باید پرهیز کنند، افزود: افرادی که روزه میگیرند بدنشان دچارکم آبی میشود، به همین دلیل لازم است مایعات بیشتری مصرف کنند.
وی همچنین توصیه کرد: روزهداران پرخوری نکنند وتعداد دفعات خوردن غذا را بعد از افطاری بیشتر کنند.
این فوق متخصص بیماریهای گوارش در بخش دیگری ازسخنان خود با اشاره به اینکه بیش از40 درصد مردم ایران به کبد چرب مبتلا هستند، افزود: این بیماری به خودی خود تهدید کننده نیست، اما ممکن است در طولانی مدت منجر به بیماریهای مغزی، قلبی یا بیماریهای کبد شود.
وی گفت: چربی کبد نشانه تغذیه بد و نامناسب بوده وهمچنین نشانه کاهش تحرک، بیحرکتی، عدم پیادهروی و... است.
وی توصیه کرد: افراد مبتلا به کبد چرب حتما از خوردن غذاهای پرچرب، پرهیز و به استفاده ازغذاها و میوههای سالم و پیادهروی توجه کنند.
امروزه مدارک بسیاری در دست است که رژیم های مفید جهت سلامتی قلب، برای مغز نیز سلامتی بخش خواهد بود و احتمالا موجب پیشگیری یا کندی پیشرفت زوال مغز است.
مطالعات می گویند ترکیبی از رژیم مدیترانه ای و دش(DASH) - راهکارهای رژیمی کنترل فشارخون - برای مغز نیز مفید است.
این رژیم ها از لحاظ میوه و سبزی غنی بوده و مصرف آجیل و خشکبار را توصیه می کنند. همین طور در این رژیم ها غلات تصفیه شده با غلات کامل جایگزین شده است و مصرف ماهی، مرغ و دانه ها تاکید شده است.
روغن زیتون بخش اعظم چربی رژیم را تشکیل می دهد که در این مورد مطالعات حاکی از آن بوده است که رژیم مدیترانه ای غنی از روغن زیتون و مغزها مهارت های تفکر را به شکل چشمگیری بهبود می دهد.
لبنیات، تخم مرغ و گوشت قرمز در رژیم مدیترانه ای محدود شده و مصرف لبنیات بیشتر از پنیر یا ماست کم چربی تأمین می شود. در رژیم دش نیز بر مصرف لبنیات بدون چربی یا کم چربی تأکید می شده و مصرف نمک تا حد بسیاری محدود می شود.
حفظ سلامتی در وهله اول به بهبود عادات زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب و کنار گذاشتن نمک و چربی های مضر برمی گردد. ورزش، سیگار نکشیدن و مدیریت صحیح هیجانات دیگر عوامل مهم محسوب می شوند. اما طبیعت نیز در این باره مهربان است و میوه هایی مفید و بی نظیر را ارزانی داشته است.
هندوانه
هندوانه میوه خوشمزه و پرطرفدار تابستان است که احساس خنکی را در روزهای گرم به همراه دارد. این میوه تابستانی به خاطر خواص بی نظیر تصفیه و مدر بودن یکی از بهترین خوراکی های طبیعی برای پاکسازی کلیه هاست و سلامت کبد را تحریک می کند. یکی از سالم ترین روش های مصرف هندوانه، آب هندوانه است زیرا با تحریک عملکردهای مختلف کلیه ها باعث می شود که بافت ها بهتر تمیز شوند و جریان خون بهبود یابد. هنگام انتخاب هندوانه دقت کنید که میوه تازه باشد زیرا هندوانه بیش از حد رسیده ممکن است مشکلاتی برای سلامتی به همراه داشته باشد.
لیمو
لیمو یکی از بهترین داروهای طبیعی است که معمولا برای بهره مندی از خواص آن توصیه می شود آب لیمو در صبح میل گردد. از آنجا که لیمو میوه ای پاک کننده و سم زداست، برای سلامت کلیه ها و کبد به خصوص درمان کبد چرب بسیار مفید خواهد بود. لیمو سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است که عملکردهای کلیه ها و کبد را بهبود می بخشد و تقویت می کند. این میوه همچنین مواد غذایی را در معده تجزیه می کند که این تاثیر باعث تسهیل گوارش می شود.
سیب
سیب قرمز و سبز خواص چشمگیری برای حفظ سلامت کبد، کلیه ها و همچنین قلب دارد. همیشه توصیه می شود که خوردن روزانه یک عدد سیب همراه با پوست برای بهره مندی از خواص آن عالی است. سیب علاوه بر اینکه کلسترول بد خون را کاهش می دهد و تری گلیسرید بدن را تنظیم می کند، موجب تحریک عملکرد کلیه و تصفیه کبد نیز می شود.
انگور قرمز
انگور قرمز نسبت به انگور زرد خواص درمانی بیشتری دارد. هر چه رنگ قرمز آن تیره تر باشد حاوی آنتی اکسیدان بیشتری است. انگور مدر است و به تمیز کلیه ها و تحریک فعالیت کبد کمک می کند. این میوه تابستانی حاوی آنتی اکسیدان، ویتامین ها و مواد معدنی است. این ترکیبات برای دفع همه مواد مضر بدن مفید هستند. همچنین انگور نزدیک به 80% آب دارد توصیه می شود هر روز میل گردد. پوست انگور نیز مانند پوست سیب و گلابی حاوی بسیاری از ترکیبات مفید میوه است.
نوشیدنیهای ماه رمضان
کارشناسان تغذیه با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان به روزه داران توصیه میکنند،نوشیدنیهای مخصوص ماه رمضان را مصرف کنند مانند شربت آبلیمو، خاکشیر، تخم شربتی،کاسنی ،سکنجبین و بیدمشک میتواند به کاهش تشنگی و عطش در ماه مبارک رمضان کمک کند.
راهکارهایی را متخصصان تغذیه به روزهداران برای جبران کم آبی بدن توصیه میکنند به شرح زیر است:
*** فاصله بین افطار تا سحر بهترین زمان برای جبران آب بدن
بین افطار تا سحر روزه داران میتوانند از نوشیدنیهای مخصوص ماه رمضان، چای کمرنگ، آب میوههای طبیعی و انواع میوههای تابستانی استفاده کنند، چای به دلیل داشتن مواد آنتی اکسیدان و ضد سرطان برای بدن مفید است، اما چای به دلیل مدر بودن باعث می شود مقدار بیشتری از آب بدن دفع شود.
روزه داری در فصل گرما دچار کم آبی بدن میشود
هنگام افطار بهتر است که از شیر ولرم همراه با مواد دارای قند طبیعی مانند خرما، عسل یا انگور شیرین استفاده شود چرا که این مواد شیرین علاوه بر تنظیم قند خون، خاصیت سم زدایی نیز دارند.
یکی از راههای مقابله با تشنگی در ماه مبارک رمضان مصرف میوه و سبزی فراوان است که علاوه بر مقاومت بیشتر در مقابل تشنگی، به دلیل داشتن فیبر، سرعت حرکت مواد غذایی را کاهش داده وسبب میشود احساس گرسنگی نیز دیرتر فعال شود.
راههای رفع عطش
مصرف میوه و سبزی سبب رفع مشکل یبوست نیز میشود. سبزیها مانند کاهو، خیار، کرفس و سبزی خوردن چون آب را در خود نگه میدارند باعث استمرار و تداوم آبرسانی به بدن میشوند و مصرف سالاد کاهو به خصوص در وعده سحر توصیه میشود.
***پرهیز از نوشیدن آب یخ
زمانی که آب خنک همراه با یخ مصرف میشود چون دمای بدن را برای مدت کوتاهی پایین میآورد، اما باعث رفع عطش در دراز مدت نمیشود.
هنگام افطار باید از نوشیدن آب یخ به طور ناگهانی پرهیز کرد همچنین در وعده افطار نیز از نوشیدنیهای ماه رمضان استفاده کرد.
***رفع تشنگی نوشیدنیهای ماه رمضان
خانوادهها بهتر است این نوشیدنیهای مخصوص ماه رمضان را تهیه و پس از افطار به تدریج و مورد استفاده قرار دهند.
** شربت آبلیمو
شربت آبلیمو یکی از نوشیدنی های ماه رمضان است و شربت آبلیمو کم شیرین سبب ترشح بزاق شده و احساس تشنگی را در روزه داران برطرف می کند.
**شربت خاکشیر و تخم شربتی
از دیگر نوشیدنی های ماه رمضان شربت خاکشیر و تخم شربتی خنک کننده و ضد عطش هستند و میتوانند آب را درون دانههای خود نگه دارند و به تدریج آن را به بدن برسانند. در نتیجه نیاز بدن را به مدت طولانیتر نسبت به آب تامین میکند. بهتر است آنها را بدون شکر یا با شکر کم مصرف کرد.
**کاسنی
دربین عرقیات سنتی، فقط کاسنی خاصیت خنک کنندگی بدن را دارد، از این رو پیشنهاد میشود نوشیدنیهای مخصوص ماه رمضان مانند خاکشیر را با کمی کاسنی و گلاب مخلوط و سپس استفاده کرد.
**شربت سکنجبین
شربت سکنجبین به تنهایی یا با اضافه کردن سکنجبین به خاکشیر نیز میتواند به رفع عطش کمک کند و بهتر است این ترکیب را تهیه و برای رفع تشنگی آن را نوشید.
**دم کرده نعناع
دم کرده برگ خشک نعناع و یا مخلوط آن با عسل بین افطار تا سحر موجب رفع تشنگی خواهد شد.
تهیه و مصرف شربت نعناع نیز رفع تشنگی بسیار مفید است. برای تهیه آن باید از شربت پایه استفاده کرد. جوشاندن شکر و آب به نسبت دو به یک و افزودن مقداری عرق نعناع و آب لیموترش که باید به صورت خنک مصرف شود. این شربت نیز به میزان زیادی از عطش جلوگیری میکند و از نوشیدنیهای ماه رمضان است.
** دم کرده لیمو عمانی با گل گاو زبان و نبات
دم کرده لیمو عمانی با گل گاو زبان و نبات نیز میتواند علاوه بر رفع تشنگی، باعث آرامش و خواب مناسب در شب شود.
** شربت تمر هندی با عسل
خیس کردن تمر هندی و صاف کردن آن و سپس مخلوط آن با عسل و تهیه شربت، نوشیدنی مفیدی برای رفع یبوست در ماه رمضان محسوب میشود.
** مخلوط زردآلوی تازه همراه با عسل
مخلوط زردآلوی تازه همراه عسل نیز مناسب جهت رفع عطش و برای سنگینی معده می توان استفاده کرد.
می توان به جای یک عدد میوه، نصف تا یک لیوان آب میوه مصرف کرد،البته بهتر است آبمیوه طبیعی باشد. مخلوط میوهها با شیر مانند شیر موز یا توتفرنگی نیز از نظر تغذیه بسیار با ارزش است.
برای کاهش عطش و تشنگی، در ایام روزهداری ۱۴ عدد آلو بخارا را در یک پارچ آب بریزید و یک قاشق غذاخوری خاکشیر و نصف لیوان لیموترش را در آن حل و میل کنید.
روزه، خانه تکانی برای جسم و روح است که در بعد جسمی باعث نظافت سلولهای بدن میشود. روزه گرفتن، باعث از بین رفتن اضطراب، دلهره و افسردگی میشود و حس اعتماد به نفس و اعتدال عصبی را در انسان تقویت میکند. روزه زمانی باعث جلوگیری از امراض خواهد شد که در زمان سحری و افطار به میزان صحیح و کامل غذا خورده شود و فرد کم خوری یا پرخوری نکند.
زمان افطار نیز حتما از آب گرم، شیر گاو تازه کم چرب، خرما و حلوای خرمایی استفاده کنید.خوردن خربزه و سیب شیرین به هضم بهتر غذا کمک خواهد کرد.
شیر برنج یکی از قدیمیترین غذاهای ایرانی است که در عین سادگی غذایی کامل محسوب میشود که به آن «آش شیر» هم میگویند و در شاهنامه فردوسی از آن با نام «شیربا» یاد شده است.
این غذا به دلیل ترکیب شیر، برنج و شکر و سادگی در پخت معمولاً در سفرههای افطار به وفور دیده میشود.
زینت کمالی، مدیر پژوهشی انستیتو تحقیقات تغذیهای وزارت بهداشت در مورد خواص شیر برنج گفت: شیر برنج به دلیل وجود شیر و برنج معمولاً در ترکیب غذای کمکی برای کودکان زیر 2 سال و بهعنوان یک میان وعده برای بزرگسالان مورد استفاده قرار میگیرد.
وی افزود: شیر موجود در این غذا حاوی مقدار قابلتوجهی پروتئین با کیفیت بالاست و میتواند برای رشد بافتها و ترمیم آنها استفاده شود و برای روزهداران به ویژه نوجوان در حال رشد توصیه میشود.
این کارشناس ارشد تغذیه تصریح کرد: در عین حال شیر حاوی ویتامین B2 است که در سوخت و ساز انرژی بدن نقش دارد.
کلسیم و فسفر دو ماده معدنی مهم در شیر است که به گفته کمالی در شیر به وفور یافت میشود. کلسیم موجود در شیر به دلیل وجود قند (لاکتوز) از جذب بالایی برخوردار است که در سلامت دندانها و استخوانها موثر است و فسفر در رشد سلولهای مغزی نقش بسزایی دارد.
این کارشناس ارشد تغذیه، برنج موجود در شیر برنج را یکی از غلات اصلی عنوان کرد و گفت: برنج حاوی کربوهیدرات است که تولید انرژی را در بدن بر عهده دارد. همچنین مقداری پروتئین در برنج موجود است که اگر چه کامل نیست ولی در کنار شیر میتواند نیاز بدن برای رشد و ترمیم را بر عهده بگیرد.
این کارشناس ارشد تغذیه، شکر را بهعنوان یکی از ترکیبات شیر برنج حاوی کالری بالایی دانست و گفت: توصیه میشود تا حد امکان این دسر بهصورت کم شیرین پخته شود، به ویژه برای کودکان که ذهنیتی به مزهها ندارند.
وی به آنهایی که علاقه زیادی به طبخ مواد غذایی حاوی شیر دارند توصیه کرد: هنگام طبخ حتماً در ظرف را ببندند چرا که ویتامین B2 موجود در شیر بسیار به نور حساس است و در عین حال ممکن است در معرض هوا اکسیده شده و ارزش غذایی آن پایین بیاید. برای سر نرفتن غذاهای حاوی شیر هم میتوان از یک قاشق چوبی استفاده کرد.
نحوه درست کردن شیر برنج
یک پیمانه برنج خام را شسته و با سه لیوان آب بپزید. به مرور دو لیوان
شیر به آن اضافه کرده و بسته به ذائقه خود به آن شکر و گلاب اضافه کنید.
وقتی شیر برنج مقداری قوام آمد و غلیظ شد آن را از روی گاز بردارید و در
ظرف بکشید.
این غذا را میتوانید با عسل یا شیره خرما هم میل کنید.
انگور یکی از میوههای بهشتی بوده که در طب سنتی و اسلامی ما و همچنین بسیاری از کشورهای دنیا جایگاه ویژهای دارد. قرآن کریم بارها از درختان انگور بهعنوان پاداشی برای نیکوکاران در بهشت یاد نموده و روایات دینی شیعیان نیز بر اثرات سودمند آن تأکید مینماید بهطوریکه از امام صادق (ع) چنین نقل شده است که: «پیامبری از پیامبران به درگاه خدا از اندوه شکایت کرد و خداوند او را به خوردن انگور امر فرمود». انواع انگور از نظر بومی متعلق به مناطق مدیترانهای و غرب آسیا هستند که بهصورت خوشههای منظم و زیبا به رنگهای آبی، قرمز، بنفش، سیاه، طلایی و سبز بر روی درخت تاک میرویند.
ایران یکی از کشورهای مهم تولیدکننده انگور میباشد و در تاکستانهای آن نیز انواع مختلفی از این میوه پرورش داده میشود که رایجترین آنها عبارتاند از: انگور عسگری، بیدانه، یاقوتی، لعل حسینی، مسکه، نباتی، کشمشی، رازقی شیرازی و... بخشهای مختلف انگور شامل پوسته، هسته و میوه آن از نظر تغذیهای خواص منحصر بفردی داشته و میتوان از آنها برای تهیه فرآوردههایی نظیر آب انگور، مربا، کشمش، روغن هسته انگور و ... استفاده کرد. علاوه بر این برگ درخت انگور با عنوان برگ مو نیز در رژیم غذایی سنتی ما برای تهیه نوعی «دلمه» مورد استفاده قرار میگیرد و دمکرده، جوشانده یا گرد آن نیز در طب سنتی کاربرد ویژهای دارد.
همانگونه که ذکر شد انگورها انواع مختلف و شکلهای متفاوتی دارند که به دلیل وجود مواد آنتیاکسیدانی متفاوتی که در آنها وجود دارد رنگهای متفاوتی از خود نشان میدهند. در ذیل به ارزش تغذیهای و خواص انگور اشاره شده است.
ارزش تغذیهای 100 گرم انگور
انرژی 69 کیلوکالری
کربوهیدرات 18 گرم
پروتئین 0/72 گرم
چربیکل 0/16 گرم
فیبر کل 0/9 گرم
فولات 2 میکروگرم
نیاسین 0/188 میلیگرم
ویتامین آ 66 واحد
ویتامین ث 10/8 میلیگرم
ارزش تغذیهای
انواع مختلف انگور منابع غنی ویتامینهای A، C،6B و فولات و همچنین املاح ضروری از جمله پتاسیم، کلسیم، آهن، فسفر، منیزیم و سلنیم هستند. به علاوه انگورها بهویژه در پوست و هسته دارای گروه مهمی ترکیبات فعال هستند که فلاوونوئیدها، پلی فنولهایی چون پروسیانیدینهای گالیک اسید و کاتچین، آنتوسیانین هایی نظیر مشتقات گلوکوزیدی سیانیدین، دلفینیدین، پئونیدین، پتونیدین و مالویدین، مشتقات استیلبن نظیر رزوراترول از انواع مهم آنها به شمار میآیند که هر یک بهنوبه خود اثرات منحصر بفردی در حفظ و بهبود سلامت دارند.
اثرات انگور بر سلامتی
سیستم ایمنی
انگور نهتنها با داشتن ترکیبات فعال زیستی آنتیاکسیدان بلکه با مقادیر زیاد ویتامینهای C و A و املاح به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.
اثرات آنتیاکسیدانی
عصاره هسته انگور
با داشتن محتوای بالای پروسیانیدینها دارای خواص آنتیاکسیدانی بوده که
رادیکالهای آزاد را میبلعد. سایر بخشهای انگور نیز دارای آنتیاکسیدان
هستند اما غلظت این ترکیبات در پوسته و هسته بالاتر است.
اثرات محافظتی بر قلب
انگور باعث افزایش سطوح اکسید نیتریک در خون شده و بنابراین تشکیل لخته و
در نتیجه خطر حمله قلبی را کاهش میدهد. علاوه براین آنتیاکسیدانهای
موجود در انگور سبب کاهش اکسیداسیون کلسترول LDL، بهعنوان عامل خطر اصلی
تنگی عروق و بیماریهای قلبیعروقی میشوند. فلاوونوئیدهای موجود در انگور و
رزوراترول علاوه بر ایجاد رنگ آنتیاکسیدانهای قدرتمندی محسوب میشوند.
این ترکیبات با مهار اثرات مخرب رادیکالهای آزاد بر اکسیداسیون LDL و کاهش
استرس اکسیداتیو و تجمع پلاکتی از شریانها محافظت میکنند. علاوه براین
انگور با کاهش التهاب و فشارخون میتواند به سلامت قلب و عروق کمک کند.
انگور باعث افزایش سطوح اکسید نیتریک در خون شده و بنابراین تشکیل لخته و در نتیجه خطر حمله قلبی را کاهش میدهد
اثرات ضد دیابتی
اخیراً بررسیها نشان داده که عصارههای تهیه شده از پوست انگور میتواند در کنترل قند خون و نفروپاتی دیابتی موثر باشد. علاوه براین کشمش بهعنوان یکی از فرآوردههای حاصل از انگور میتواند جایگزین خوبی برای قند و شکر در بیماران دیابتی باشد اما بااینحال بهتر است در مصرف آن تعادل رعایت شود.
اثرات ضد میکروبی و ضدویروسی
بسیاری از اجزای انگور از جمله گالیک اسید، هیدروکسی سینامیک اسید،
فلاونول ها، رزوراترول و تانن دارای فعالیت ضد میکروبی و ضدویروسی هستند و
میتوانند بدن را از عفونتها از جمله عفونتهای باکتریایی رودهای محافظت
کنند.
اثر بر سیستم مرکزی اعصاب
براساس بررسیهای اولیه انگور و ترکیبات فعال و آنتیاکسیدانی آن بهویژه رزوراترول از طریق مهار استرس اکسیداتیو و التهاب یا تغییر بیان ژنهای درگیر در بیماریهای مغز و اعصاب از جمله آلزایمر و پارکینسون میتوانند در محافظت مغز موثر باشند.
اثرات ضد سرطانی
مصرف انگور میتواند به سلامت بافت کولون و جلوگیری از مسیرهای سرطانزایی دراین ناحیه کمک کند. علاوه براین اثرات مثبت خوردن انگور یا مصرف مکمل ترکیبات فعال آن از جمله رزوراترول در پیشگیری از انواع مختلف سرطانها از جمله سرطان پستان، پروستات، معده و پوست نشان داده شده است. از طرف دیگر آب انگور نهتنها در پیشگیری بلکه در سرکوب رشد سلولهای سرطانی نیز موثر است اما با وجود فواید مصرف انگور و فرآوردههای آن بهعنوان بخشی از رژیم غذایی روزانه هنوز توصیهای برای مصرف مکمل پیشگیرانه بهصورت روزمره وجود ندارد.
اثر بر سلامت چشم
مصرف میوه تازه انگور و یا عصاره آن با داشتن غلظت بالای
آنتیاکسیدانها میتواند از کاهش بینایی و بیماری تحلیل برنده ماکولار
وابسته به سن جلوگیری نموده و بهطورکلی از سلامت چشمها حمایت کند. علاوه
براین فلاوونوئیدهای موجود در انگور میتوانند با کاهش رادیکالهای آزاد و
جلوگیری از اثرات مخرب آنها خطر آبمروارید را نیز کاهش دهند.
سلامت استخوان
انگور منبع ریزمغذیهایی نظیر مس، آهن و منگنز است که همگی در تشکیل و قدرت استخوانها نقش مهمی دارند. علاوه براین مطالعات اولیه نیز نشان داده که پروسیانیدینهای هسته انگور نیز میتوانند استحکام و رشد استخوانی را بهبود بخشند. بنابراین مصرف انگور بهعنوان بخشی از رژیم غذایی میتواند به جلوگیری از تغییرات استخوانی وابسته به سن از جمله پوکی استخوان کمک کند هرچند توصیه به مصرف مکملهای مشتق از آن برای این منظور به بررسیهای بیشتری نیاز دارد.
آسم
انواع انگور با داشتن غلظتهای بالایی از آنتیاکسیدانها اثرات شناختهشدهای در درمان آسم دارند و علاوه براین محتوای بالای آب این میوه به حفظ رطوبت ریهها و جلوگیری از وقایع آسمی کمک میکند.
اختلالات کلیوی
انگور میتواند با قلیایی نمودن ادرار خطر تشکیل سنگهای اسیداوریکی را کاهش دهد و با داشتن مقادیر قابلملاحظهای آب به افزایش حجم ادرار کمک نموده و فشار بر کلیهها را کاهش دهد. بهطورکلی انگور و ترکیبات فعال زیستی آن از جمله پروآنتوسیانیدینها، رزوراترول و کوئرستین اثرات دارویی متعددی از جمله فعالیتهای آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی و ضد میکروبی دارند که برای محافظت از قلب، چشم و سایر اندامهای بدن سودمند محسوب میشوند. اما با این همه بیماران دیابتی و افراد دارای آلرژیهای شدید باید در مصرف این میوه تعادل را رعایت کنند. علاوه بر این بر اساس دانش کنونی توصیه به مصرف مکمل پیشگیرانه اجزای فعال انگور از جمله رزوراترول به بررسیهای بیشتری نیاز دارد.
یک متخصص تغذیه با تاکید بر اینکه مصرف 2 تا 4 واحد میوه در روز ضروری است، گفت: میوهها یکی از گروههای مهم مواد غذایی مورد مصرف روزانه افراد هستند با انواع ویتامین، مواد معدنی مانند فیبر غذایی، آنتی اکسیدان، کلسیم، فسفر و پتاسیم که بدن به این مواد نیاز زیادی دارد.
دکتر علی اکبر سهیلیآزاد خاطر نشان کرد: میوهها گروهی از مواد غذایی هستند که میتوانند مواد زائد تولید شده در متابولیسم بدن را خنثی کنند. همچنین وجود آنتی اکسیدانهای موجود در آنها خاصیت ضد سرطان دارند و میتوانند روغن حیوانی موجود در مواد گوشتی که در بدن باقی میماند را از بین ببرد.
وی یاد آور شد: یک واحد سیب حدود 120 گرم، نصف یک گلابی بزرگ، دو عدد نارنگی کوچک، 3 عدد خرما، کیوی بزرگ 100 گرمی، 12 عدد گیلاس معادل 90 گرم و 17 دانه انگور معادل 90 گرم شامل یک واحد و یک سهم است که بدن برای تامین این ویتامینها روزانه به این مقدار نیاز دارد.
سهیلی آزاد با اشاره به اینکه دستگاه گوارش انسان توانایی هضم و جذب همه مواد غذایی را میتواند داشته باشد، اظهار کرد: در برخی از موارد مواد مغزی مانند کلسیم، فسفر، روی و مس هنگام هضم و جذب مانع یکدیگر در بدن میشوند و اگر فردی کلسیم و منیزیم با هم دریافت کند باعث پوکی استخوان در فرد میشود؛ چرا که کلسیم اگر زیاد باشد مانع از جذب منیزیم در بدن میشود که در این شرایط پوکی استخوان به دلیل کمبود منیزیم در فرد است.
این متخصص تغذیه گفت: بعضی از میوهها به دلیل وجود فیبر غذایی در شیر و لبنیات نباید با هم مصرف شوند؛ چرا که به دلیل فیبر غذایی موجود در لبنیات، مانع از جذب مواد معدنی به بدن میشوند و ممکن است که جذب به خوبی صورت نگیرد.
وی افزود: میوههایی مانند سیب و گلابی به دلیل داشتن بافت سفت بهتر است که قبل و بعد از غذا مصرف شوند و میوههای دارای بافتهای نرم مانند توت فرنگی، هلو و انگور اگر همراه غذا خورده شوند، مشکلی را برای فرد ایجاد نمیکنند. همچنین برای عدم جذب کلسترول بهتر است که میوههایی که ویتامین ث دارند مانند پرتقال و لیمو در کنار غذا مصرف شود.
سهیلیآزاد خوردن سیب و پرتقال شیرین را برای بیماران دیابتی بسیار موثر دانست و افزود: میوهها به دلیل قند طبیعی که دارند مانع از کاهش سریع قند خون در این بیماران میشوند.
همچنین بهتر است که افراد چاق قبل از خوردن غذا میوههایی که بافت سفت دارند مانند گلابی و سیب مصرف کنند چرا که این میوهها دارای فیبر هستند و مصرف آن باعث می شود که این افراد خیلی زود احساس سیری کنند و میلشان به غذا کم شود.
این متخصص تغذیه با بیان این مطلب که تبلیغات از طریق رسانهها برای مصرف هرچه بیشتر میوهها میتواند راهکاری موثر باشد، در پایان تصریح کرد: بیمارانی که دارای اختلالات دستگاه گوارش هستند در مصرف میوه و سبزیجات باید دقت کنند.
همچنین بیمارانی که دارای التهاب روده، زخم روده و زخم معده هستند نباید از میوهها به صورت خام مصرف کنند، زیرا بیماری آنها بدتر میشود و باید میوهها را به صورت کمپوت و پخته شده مصرف کنند.
دکتر فاطمه زارعی گفت :با اشاره به اینکه وعده غذایی به هنگام سحر باید گرم و خشک و ضدبلغم باشد، گفت: جگر، خورشت بادمجان، خورشت قورمه سبزی، آبگوشت، کره، خامه، تخم مرغ و خورشت فسنجان، موادغذایی ضدبلغم است که مصرف آن به هنگان سحر بسیار توصیه میشود، چراکه وعده سحر باید به تعادل بلغم منجر شود و توجه به انتخاب و مصرف مواد غذایی با توجه به این طبع اهمیت بسزایی دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه در بدن انسان چهار طبع صفرا، دم، بلغم و سودا وجود دارد، افزود: در میان این چهار طبع، صفراویها و سوداویها کم خوراک هستند. دمویها و بلغمیها اشتهای زیادی به مصرف غذا دارند. افرادی که گرم مزاج هستند با استفاده از موادغذایی سرد معدهشان تغییر نمیکند، اما بلغمی مزاجها به دلیل اینکه طبع سرد دارند و معده آنها سرد است با مصرف غذاهایی که طبع سرد دارند، با گذشت زمان منجر به زخم و ورم معده میشوند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ساوه، خاطر نشان کرد: مصرف مواد غذایی انرژیزا مانند زولبیا بامیه، پیتزا و غذای چرب در وعده افطار صفرای بدن را افزایش میدهد. زمانی که صفرا در بدن افزایش مییابد، باعث بروز بیماریهایی میشود که میتوان به ریزش مو، صدا در گوش، داغی کف پا، سیاه شدن پوست و گر گرفتگی اشاره کرد.
وی اضافه کرد: صفرا، مزاج خشک و گرم است و این افراد می توانند در وعده افطار از مواد غذایی خنک استفاده کنند. در زمان افطار باید مراقب ازدیاد صفرا بود. بنابراین میتوان از شربتهای خنک مانند کاسنی، سکنجبین و خاکشیر 8مصرف کرد و حتی از میوههای آبدار مانند هندوانه، آلو و هلو نیز میتوان استفاده کرد.
زارعی با اشاره به اینکه غذایی که در وعده افطار مصرف میشود تا سحر آماده برای جذب خون است، تصریح کرد: از ساعت ۱۲ شب تا ۶ صبح ساعات سردی بدن است که بلغم در خون افزایش مییابد. برای خروج بلغم از خون باید از مصرف موادغذایی گرم از جمله فسنجان، خرما، حلوا ارده و عسل در وعده سحر استفاده کرد؛ چراکه اگر در وعده سحر نیز غذاهای سرد خورده شود، طبع بدن به سمت سردی میرود و فرد را دچار بیماریهایی مانند آرتروز میکند.
این متخصص طب سنتی در پایان یادآور شد: برای پیشگیری از سوزش و درد معده در ماه رمضان میتوان قبل از مصرف وعده سحر و افطار یک استکان عرق بومادران همراه با عرق نعناع مصرف کرد؛ چراکه عرق بومادران از ترشح اسیدمعده پیشگیری میکند و مانع بروز دردهای معده در روزهداران میشود.
تره حاویِ کاروتن ، ویتامین B1, B2, C و املاح معدنی از جمله کلسیم و آهن است. این ماده غذایی به علت داشتن منیزیم از بیماری سرطان جلوگیری و خواص پنی سیلین آن برای دستگاه ریوی سودمند است. انواع تره فشار خون را پایین می آورد و خوردن آن برای معالجه عفونت ها سودمند است. خوردن آن بعد از غذا، مانع از ترش کردن می شود. تره از نظر خواص غذا و شفا و درمان شبیه سیر و پیاز است. دهان را خوشبو، برای رفع یبوست دائمی، رفع چاقی، تسکین درد مفاصل و نقرس بکار رفته، میل جنسی را تحریک، خون قاعدگی را افزایش، ادرار آور، رنگ چهره را باز و بر زیبایی و لطافت پوست می افزاید. امروزِ در سایه علم و دانش معلوم شده است این گیاه خوراکی، گنجى از املاح و ویتامین در خود نهفته دارد چنانکه به این امر در توصیه های غذایی ائمه اطهار (ع) به کررات پرداخته شده است.
در این باره از سهل بن زیاد نقل شده است که: «غلام حضرت ابوالحسن (ع) به ایشان مداوایی برای درد طحال درخواست نمود. پس حضرت فرمودند: «به وی سه بار در روز تره بخورانید» غلام گفت: «به وی خوراندیم و خون فرو نشست و سپس بهبود یافت».
همچنین روایت شده است که از امام صادق (ع) سؤال شد از خواص تره. پس ایشان فرمودند: «از آن بخورید که در آن 4 خصلت است: 1- پاک کننده نفس است. 2- دور کننده بادهاست. 3- قطع کننده بواسیر است. 4- امان از جذام است»؛ و نیز نقل شده است که سلمه گفت: از ضعف شکایت کردم در مدینه به حضرت ابوالحسن (ع)، پس به من فرمود: «تو را زرد روی می بینم» گفتم: بلی. فرمودند: «تره بخور» پس چون خوردم بهبودی یافتم.
همچنین از امام صادق (ع) در باب جایگاه این گیاه خوراکی نقل شده است که ایشان بیان داشته اند: نزد رسول خدا (ص) از سبزی سخن به میان آمد. پس حضرت (ص) فرمودند: «تره بخورید چراکه مَثَل آن در سبزیجات مثل نان با سایر غذاهاست».
با وجود خواص های فراوانی که این گیاهِ خوراکی در خود دارد باید به این موضوع توجه داشت که تره به واسطه ی داشتن سلولز، نفخ آور است. لذا برای اشخاصی که مبتلا به اختلالات روده می باشند، توصیه نمی شود. همچنین زیاده روی در مصرفِ آن باعث خواب های آشفته، التهاب لثه و تا حدی کم شدن دید چشم می شود .
بدن انسان و همه موجودات، از 4 خلط تشکیل شده است: خلط صفرا با مزاج گرم و
خشک، خلط بلغم با مزاج سرد و تر، خلط سودا با مزاج سرد و خشک، و خط دم با
مزاج گرم و تر چربی مرطوبترین عضو بدن است.