ما اینجا می خواهیم غذاهایی که برای صبحانه خوب نیستند را معرفی کنیم.
شما
می دانید که صبحانه خوردن خیلی مهم است. اما آیا می دانستید غذایی که صبح
زود می خورید بر حس تان تا آخر روز تاثیر زیادی می گذارد؟ نه فقط این حرف
واقعیت دارد، بلکه خوردن صبحانه سالم هر روز صبح می تواند ریسک بیماری هایی
مثل سرطان و دیابت را کاهش دهد. ما اینجا می خواهیم غذاهایی که برای
صبحانه خوب نیستند را معرفی کنیم.
ژامبون، همبرگر و سوسیس
گوشت
های فراوری شده نیترات دارند که سبب سرطان روده می شود. درحقیقت موسسه
تحقیقات سرطان لیستی از بهترین کارهایی که می توانید برای کاهش خطر سرطان
انجام دهید منتشر کرد. شماره یک این لیست دوری کردن از نیترات ها بود. این
برای کسانی که صبحانه گوشت می خورند چه معنی دارد؟ زمان آن رسیده که نظر
متفاوتی راجع به صبحانه تان پیدا کنید.
غلات شکری
چگونه
می توانید بین غلات شکری بد و نوع خوب آن برای صبحانه تفاوت قائل شوید؟
بعضی از این غلات مخصوص صبحانه سرشار از کربوهیدرات و شکر هستند. وقتی آنها
را می خورید، میزان قند خون به سرعت اوج گرفته و بعد پایین می آید.
احتمالا دلتان نمی خواهد انرژی تان در شروع روز سقوط کند. پس بهترین کار
این است از خوردن این غلات شیرین شده خودداری کنید. درعوض غلاتی با میزان
فیبر و پروتئین بالاتر انتخاب کنید. آیا در جستجوی یک ایده دیگر هستید؟ پس
برای پروتئین و فیبر بیشتر به صبحانه خود تخم کتان یا گردو اضافه کنید.
پن کیک های بسته بندی شده با شیره های مصنوعی
درحالیکه
شیره طبیعی یک شیرین کننده سالم است، اما بعضی شیرین کننده های مصنوعی در
مغازه وجود دارد که سرشار از شیره ذرت با میزان قند بالا هستند. این شیرین
کننده ها که از ذرت گرفته می شوند، در غذاهای بسته بندی شده و فراوری شده
موجودند. قند بالای شیره ها که بین اندام ها ذخیره می شود، منجر به چاق شدن
در ناحیه شکم می شود. این نوع چاقی هم می تواند سبب سرطان شود. در تحقیقات
جدید یک مجله نیز مصرف این شیرین کننده های مصنوعی با دیابت ارتباط داده
شده است.
این شیرینی ها نه تنها با آرد سفید تصفیه شده درست شده اند، بلکه شکر زیادی نیز بهشان اضافه شده است. شکر بدترین چیز برای تغذیه در اول صبح است، چونکه نتیجه اش بالا رفتن سریع قند خون است. این به معنی این است که سریع تر گرسنه شده و احتمال بالارفتن قند خون، دیابت و چاقی افزایش پیدا می کند. اگر تمام اینها به اندازه کافی نیستند که پن کیک را از صبحانه تان حذف کنید، پس باید بگوییم تعداد زیادی از دانشمندان معتقدند شکر و سرطان ارتباط مستقیم با هم دارند.
ساندویچ های ماکرویوی برای صبحانه
صبحانه
های سالم هم برای صبحانه وجود دارد، اما تعداد زیادی از این ساندویچ های
بسته بندی شده حاوی مواد نگهدارنده و سدیم است. بهترین کار این است که
خودتان با استفاده از تخم مرغ و نان تست یک ساندویچ سالم درست کنید.
ماست های کم چرب میوه ای
این
ماست ها کالری کمی دارند و مزه دار شده اند، اما معمولا با شیرین کننده
مصنوعی و مواد شیمیایی پر شده اند. پس درعوض ماست پرچرب را جایگزین کنید.
کلوچه ها
تهویه مطبوع
تهویه مطبوع به روند تغییر ویژگی های هوا (عمدتا دما و رطوبت) به شرایط مطلوب گفته می شود. به طور کلی، تهویه مطبوع می تواند به هر یک از روش های : تبرید، حرارت، تهویه، ضد عفونی و یا تغییر وضعیت هوا اطلاق می شود.
یک دستگاه تهویه هوا (که اغلب به نوع AC اطلاق می شود) ، سیستم یا مکانیزم طراحی شده برای تغییر درجه حرارت هوا و رطوبت در منطقه (که گاهی اوقات برای خنک کردن و گاهی برای گرم کردن در یک زمان معین) است. به طور معمول خنک کردن با استفاده از یک سیکل تبرید ساده انجام می شود ،اما گاهی اوقات از عمل تبخیر برای خنک کردن استفاده می شود. در ساخت و سازها، یک سیستم کامل گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع عنوان "HVAC" یا تاسیسات شناخته می شود.
مفهوم اساسی پشت تهویه مطبوع ،در مصر باستان قابل جستجو است که که در آنجا آب از نی های آویزان در پنجره به پایین چکه می کرد. مصریان باستان با عبور هوا از طریق پنجره و برخورد با آب سرد و تبخیر آن هوا مرطوب بدست می آوردند. در روم باستان، آب قنات را از میان دیوار خانه های خاص برای خنک کردن عبور می دادند. از جمله روش های دیگر این بوده است که ایرانی ها در قرون وسطی در هنگام فصل گرم از مخازن و برج های باد برای خنک کردن ساختمان خود استفاده می کردند. تهویه مطبوع مدرن از قرن نوزدهم با پیشرفت علم شیمی پدید آمده است، ودر سال 1911 توسط ویلیس هالیوند کریر برای اولین بار دستگاه تهویه مطبوع برقی در مقیاس بزرگ اختراع شد و مورد استفاده قرار گرفت. معرفی دستگاه تهویه مطبوع خانگی در دهه 1920 باعث شروع مهاجرت های زیادی به سانبات آمریکا شد.
گشت و گذاری در دنیای یک چاشنی پرطرفدار
سُس فرانسوی سدیم یا همان نمک آن نسبت به سایر سُس ها کمی بیشتر است و کالری بالایی دارد. سس مایونز یکی از پرکالری ترین سُس های موجود در بازار است که مصرف آن به افرادی که کلسترول بالا دارند یا از چاقی رنج می برند، توصیه نمی شود.
سس ها، یکی از خوشمزه ترین طعم دهنده ها به غذاهای ما هستند. هرچند که بیشتر متخصصان تغذیه به افراد توصیه می کنند که برای حفظ سلامت شان، کمتر سراغ سس ها بروند اما این خوراکی ها در بین مردم طرفداران زیادی دارد.
نکته ای که شما باید در مورد انواع سس ها به آن توجه داشته باشید این است که حتما هنگام خرید به تاریخ تولید و انقضای آن ها توجه کنید و از خریدن سس های باز و بدون نام و نشان خودداری کنید.
ما در این مطلب، گشتی در دنیای سس ها زده ایم تا شما بتوانید هنگام خرید، بهترین نوع آن ها را انتخاب کنید.
راستی! یادتان باشد که شما به هیچ عنوان اجازه ی افزودن سُس به غذای بچه های زیر 2 سال را ندارید!
سُس هزار جزیره
این سس حدود 485 کیلوکالری انرژی در هر 100 گرمش دارد و نمی تواند گزینه مناسبی برای چاق ها باشد.شما می توانید برای کاهش انرژی این سس، آن را با ماست کم چرب مخلوط کنید و به طعم دلخواه تان برسید.
سُس فرانسوی
هر 100 گرم از سُس فرانسوی حدود 450 کیلوکالری انرژی دارد.به علاوه، سدیم یا همان نمک این سس نسبت به سایر سُس ها کمی بیشتر است و به همین دلیل مصرف آن به کسانی که مشکلات کلیوی به خصوص سنگ کلیه دارند و همچنین به فشارخونی ها توصیه نمی شود.
سُس تارتار
این سس در هر 100 گرمش 556 کیلوکالری انرژی و 60 گرم چربی دارد که جزو سس های پرکالری قرار می گیرد.ترکیبات سس تارتار شامل روغن، سرکه، شکر، تخم مرغ، نمک، سبزیجات معطر، پیاز، خیارشور و برخی افزودنی های مجاز است و به همین خاطر سس مناسبی برای افراد چاق و مبتلایان به نقرس و ناراحتی های گوارشی به حساب نمی آید.
سُس گوجه فرنگی یا کچاپ
سس کچاپ هم یک سُس کم کالری به حساب می آید. چون هر 100 گرم آن نزدیک به 100 کیلوکالری انرژی دارد. فقط حواس تان باشد که به خاطر شکری که در ترکیبات این سُس وجود دارد، ما استفاده از آن را به دیابتی ها توصیه نمی کنیم.ضمن این که اگر شما هم جزو افرادی هستید که به گوجه فرنگی حساسیت دارند، بهتر است قید سس کچاپ را بزنید. البته برخی انواع این سس بسیار تند است البته این سس کم کالری است و طرفداران بسیاری در بین افرادی با ذائقه های آتشین دارد.
به طوری که هر 100 گرم از سس تند، تنها 26 کیلوکالری انرژی دارد. اما یادتان نرود که تندی بیش از اندازه این نوع سس باعث می شود ما مصرف آن را به کسانی که ناراحتی های گوارشی مانند ریفلاکس، زخم معده یا دوازدهه و خون ریزی و ورم معده دارند، توصیه نکنیم.
در ضمن اگر مشکلات ریوی هم دارید، بهتر است که کمتر از این سُس استفاده کنید.
نکته ای که شما باید در مورد انواع سس ها به آن توجه داشته باشید این
است که حتما هنگام خرید به تاریخ تولید و انقضای آن ها توجه کنید و از
خریدن سس های باز و بدون نام و نشان خودداری کنید
سُس باربیکیو دودی
ترکیبات و ویژگی های این سس هم تقریبا شبیه همان سس کچاپ معمولی است با این تفاوت که دود طبیعی، برخی ادویه جات و نشاسته تصفیه شده هم برای تغییر طعم و بو به آن اضافه شده است و به همین خاطر مصرف آن به کسانی که ناراحتی های گوارشی دارند، توصیه نمی شود.البته هر 100 گرم از این سس هم حدود 130 کیلوکالری انرژی دارد.
سُس مایونز
سس مایونز یکی از پرکالری ترین سُس های موجود در بازار است که مصرف آن به افرادی که کلسترول بالا دارند یا از چاقی رنج می برند، توصیه نمی شود.هر 100 گرم از سس مایونز، حدود 720 کیلوکالری انرژی دارد. بنابراین اگر فرزند بالای 2 سال شما بد غذا و لاغر است یا این که خودتان لاغر هستید و دوست دارید که کمی چاق بشوید، می توانید سس مایونز را به انواع ساندویچ ها یا سالادهای تان اضافه کنید و به این ترتیب، مصرف کالری روزانه تان را بالا ببرید.
البته حواس تان باشد که در مصرف این سُس افراط نکنید تا دچار چربی خون بالا نشوید.
راستی! چون در سس مایونز از تخم مرغ استفاده شده است، اگر نقرس داشته و یا به پروتئین های حیوانی حساسیت دارید، باید دور این سُس را خط بکشید.
یکی از رایجترین محصولات صنعتی گوجه فرنگی، سس است که امروزه همراه با بیشتر غذاها مصرف می شود.
سس گوجه فرنگی نیز مانند رب گوجه فرنگی باید دارای رنگی روشن و شفاف، بدون ناخالصی و مواد و دانههای تیره، با قوام و غلظت یکنواخت باشد و باید از مصرف سس گوجه فرنگی که رنگ تیره و غلظت زیاد دارند، خودداری کرد.
کچاپ یا کتساپ چنانچه در برخی نقاط جهان نامیده می شود، یا سس گوجه، یک چاشنی ملس ترش و شیرین است که از گوجه، سرکه، شکر یا شربت ذرت با فروکتوز بالا، و مجموعه ای از سبزیجات معطر و ادویه های گیاهی و طعم دهنده هایی مانند پیاز، فلفل شیرین، میخک، دارچین، سیر و کرفس تهبه می شود.
کچاپ معمولا همراه با سیب زمینی سرخ شده یا چیپس، همبرگرها، ساندویچ ها، گوشت های سرخ یا گریل شده استفاده می شود. همچنین کچاپ به عنوان مایه اصلی و پایه برای سس های مختلفی نیز استفاده می شود. در کشورهایی مانند نیوزیلند و استرالیا، از این سس به عنوان سس اصلی پای گوشت استفاده می کنند.
در دهه 1690، چینی ها معجونی از ترکیب ماهی شور (این ماهی با نمک و شکر و سرکه و ادویه درست می شود) و ادویه های مختلف به وجود آوردند و آن را "kôe-chia" یا "kê-chia" به معنی "شورابه حلزون یا ماهی شور" نامیدند.
در اوایل قرن هیجدهم، این سس راه خود را تا ایالات مالای (مالزی امروزی)، که توسط جستجوگران انگلیسی کشف شده بود، گشود و تا 1740 جز تولیدات مهم انگلیسی شد.
با اینکه کچاپ امروزی بر پایه گوجه فرنگی تهیه می شود، تا حدود یک قرن بعد از اولین نوع های خود به وجود نیامده بود. در سال 1801، یک دستورالعمل برای کچاپ گوجه فرنگی توسط سندی اَدیسون ساخته شد و بعدها در کتاب "کتاب آشپزی آمریکائی، کتاب خانه شکری" چاپ شد.
جیمز مِیس نیز یک دستورالعمل دیگر درسال 1812 منتشر کرد.
در 1824، یک دستورالعمل طبخ کچاپ با استفاده از گوجه فرنگی، توسط یک خانم خانه دار از ویرجینیا نوشته شد؛ (که تحت تاثیر از کتاب آشپزی قرن نوزدهم، نوشته ماری رندالف از خانواده توماس جفرسون رئیس جمهور آمریکا بود). همچنین از قرن نوزدهم آشپزهای آمریکائی شروع به شیرین کردن کچاپ کردند.
همچنان که قرن در حال پیشرفت بود، محبوبیت کچاپ گوجه فرنگی در ایالات متحده تحت تاثیر اشتیاق زیاد آمریکائی ها به گوجه فرنگی، رو به صعود رفت. کچاپ گوجه فرنگی به صورت بومی توسط کشاورزان به فروش می رسید. باور بر این است که مردی به نام جوناس یرکس، اولین شخصی بود که کچاپ گوجه فرنگی را به صورت یک پدیده ملی درآورد. او تا 1837 سس را در سراسر کشور تولید و توزیع کرده بود.
مدت کوتاهی پس از آن، شرکت های دیگر راه را ادامه دادند. اف هاینز و جِی هاینز تولید کچاپ گوجه فرنگی خود را در 1876 راه اندازی کردند. کچاپ گوجه فرنگی هاینز به این صورت تبلیغ شد: "آسایش خاطری خجسته برای مادران و تمام زنان یک خانواده!". یک شعار که گریز زده بود به فرآیند طویل و شاقی که برای تهیه کچاپ گوجه فرنگی در خانه ها لازم است.
در سال های اولیه قرن بیستم، بعد از مباحثه بر سر استفاده از بنزوات سدیم به عنوان نگهدارنده در سس، کچاپ امروزی پدیدار شد. هاروی دبلیو وایلی، پدر مدیریت غذایی و دارویی در ایالات متحده، ایمنی بنزوات را که در قانون دارو و خوراک خالص مردود شده بود، زیر سوال برد. در جواب، موسسان شرکت به همراه هنری جِی هاینز، یک دستورالعمل جایگزین ارائه کردند که احتیاج استفاده از آن نگهدارنده را حذف می کرد.
پیش از هاینز (و مبتکران هم کار او) کچاپ گوجه فرنگی صنعتی رقیق و آبدار بود، که این تا اندازه ای به دلیل استفاده از گوجه فرنگی های کال بود که دارای پکتین (ژلاتین گیاهی) کمی بودند. سرکه آنها کمتر از کچاپ های امروزی بود. به علت ترشی کردن گوجه فرنگی های رسیده، نیاز به بنزوات، بدون ضایع شدن یا کاهش طعم، از بین رفت. اما تغییراتی که به علت خواسته حذف بنزوات اعمال شده بود، از طرفی دیگر، تغییراتی را باعث شد که خبرگانی ماننداندرو اف اسمیت، بر این باورند که کلید تحکیم کچاپ گوجه فرنگی، به عنوان سس برتر و غالب در آمریکا شود.
در فست فودها، کچاپ غالبا به صورت بسته بندی های کوچک که مایه را در درون نگه می دارند، توزیع می شود. مصرف کنندگان کنار یا بالای بسته را برش می دهند و کچاپ را با فشار از بسته خارج می کنند. در 2010، هاینز جایگزین "فنجان فشاری و آغشته ای" برای این بسته ها ارائه داد که روش پاکیزکی بیشتر در مراحل تولید و توزیع را عرضه می کرد.
در اکتبر 2000، هاینز، کچاپ های رنگی با نام EZ Squirt را معرفی کرد، که نهایتا رنگهای سبز، بنفش، صورتی، نارنجی، سبزآبی و آبی را شامل می شد. این محصولات با اضافه کردن رنگ های خوراکی به کچاپ سنتی ساخته می شد. از ژانویه 2006، تولید این محصولات متوقف شد.
جدولی که در ادامه خواهد آمد، ارزش های غذایی کچاپ را، بر مبنای اطلاعات USDA Food Nutrient Database نشان می دهد.
ارزش غذایی کچاپ در هر 100 گرم:
انرژی | 100kcal-419kj |
آب | 68.33 گرم |
پروتئین | 1.74 گرم |
چربی | 0.49 گرم |
کربوهیدرات | 25.78 گرم |
سدیم | 1110 میلی گرم |
ویتامین ث | 15.1 میلی گرم |
لیکوپن | 17.0 میلی گرم |
کچاپ خواص زیادی دارد که به دلیل وجود نمک و شکر تحت الشعاع قرار می گیرند. کچاپ معدن لیکوپن است، یک نوع آنتی اکسیدان که مانع بروز برخی از انواع سرطان ها می شود. به ویژه این موضوع در کچاپ های ارگانیک بسیار صادق هستند، چرا که کچاپ های ارگانیک سه برابر بیشتر حاوی لیکوپن هستند. کچاپ مانند سس مارینارا (سس پاستا) و دیگر غذاهای دارای گوجه فرنگی پخته شده، میزان زیادی لیکوپن برای هر پرس غذا تولید می کند. به این خاطر که طبخ، لیکوپن را فعال تر می کند.
در می 2010، هانتس استفاده از شربت ذرت با فروکتوز بالا در تولید کچاپ های خود را در جواب مستقیم به درخواست خریدارن، پایان داد.
دستورالعمل سس گوجه فرنگی که در ادامه آمده است، دستوری است که توسط سندی ادیسون در 1801 ابداع شد و بعدها در کتاب "کتاب آشپزی آمریکائی، کتاب خانه شکری" چاپ شد.
1. در یک روز گرم، گوجه فرنگی های کاملا رسیده را در میان
دستان خود به قدری بفشارید تا به صورت پوره ای درآیند، سپس برای هر 100
گوجه فرنگی مقدار نیم پوند (حدود 220 گرم) نمک مرغوب اضافه کنید و انها را
به مدت دو ساعت بجوشانید.
2. برای جلوگیری از سوختن و ته گرفتگی، مواد را خوب هم بزنید.
3.
مواد را به همان صورت داغ و با یک قاشق نقره از یک صافی عبور دهید تا
زمانی که هیچ چیز جز پوست باقی نماند، سپس برای طعم به آن کمی پوست جوز، 3
عدد جوز، فلفل شیرین، میخک، دارچین، زنجبیل و فلفل تند اضافه کنید.
4. مایه را روی حرارت ملایم تا زمانی که کاملا غلیظ شود بجوشانید و در تمام مدت آن را هم بزنید.
5. وقتی که مایه کاملا سرد شد آن را در بطری بریزید.
6. 100 گوجه فرنگی به میزان 4 تا 5 بطری سس خواهد شد و این مواد به مدت دو تا سه سال قابلیت استفاده شدن دارند.
نمکی که در این دستورالعمل استفاده شده که باعث ماندگاری مواد می شود و نگهدارنده است، باعث می شود که مواد بسیار شور مزه شوند. این دستورالعمل از لحاظ اینکه گوجه فرنگی در اوایل 1800 در آمریکای شمالی زیاد پذیرفته نبود، مهم است. بسیاری از مردم باور داشتند که گوجه فرنگی سمی است.
برای درست کردن کچاپ نیاز به گوجه فرنگی های کاملاً رسیده، سرکه سفید، نمک، شکر، موسیر، پیاز، فلفل سیاه، و زنجبیل است. البته می توان از سایر افزودنی های دلخواه نظیر سبزی های معطر نیز بهره گرفت. روش تهیه سس به این شکل است که ابتدا گوجه فرنگی ها را خرد کرده، در سرکه می ریزند و می جوشانند، سپس نمک را به آن اضافه کرده و خوب هم می زنند. ماده به دست آمده را پس از فشرده سازی از صافی رد می کنند تا دانه ها و پوست گوجه فرنگی از آن جدا شود. بعد شکر را به آن اضافه کرده و مجدداً می جوشانند. سپس ترکیب به دست آمده را با سایر چاشنی ها مخلوط کرده و خوب هم می زنند تا کاملاً غلیظ شده و آماده مصرف شود.
به گفته وی 40 مرتبه جویدن هر لقمه از هر داروی لاغری بیشتر تاثیر میگذارد چرا که اگر هر لقمه غذا را بیش از 40 مرتبه بجویم هیچ چربی نیم سوزی ایجاد نمیشود و غذا بهتر هضم میشود، همچنین غذا بهتر جذب بدن میشود و مشکلات گوارشی، کسالت، بیحالی ایجاد نمیشود و بدن نیز قوت و انرژی پیدا میکند البته ناگفته نماند که برای لاغر شدن اگر افراد همیشه در پرهیز غذایی باشند ولی ورزش نکنند هیچ فایدهای نخواهد داشت.
این استاد دانشکده طب سنتی اضافه کرد: استفاده از شربت زعفران، گلاب و عسل میتواند در لاغر شدن افراد موثر باشد چرا که اگر کمی زعفران قبل از غذا مصرف شود خود موجب کاهش اشتهاست، همچنین برای لاغر شدن بهتر است که افراد سیب یا آب سیب مصرف کنند و عرقیاتی مانند رازیانه (برای زنان)، شاه تره، کرفس یا آب کرفس مصرف کنند.
کردافشاری درباره شربت میوهها افزود: شربتی در کتابهای طب سنتی بیان شده است که خواص بیشماری برای آن ذکر شده است از جمله اینکه مصرف این شربت برای رفع مشکلات کبدی، مغز و معده مفید است و برای ناقهین بسیار موثر است و مشکلات کبدی را کاملا برطرف میکند.
وی که در برنامه خانه محبت حضور یافته بود، اضافه کرد: شربت میوهها برای تقویت سیستم ایمنی بسیار موثر است و تقویت ویژهای در بدن ایجاد میکند همچنین برای رفع تهوع، استفراغ و مشکلات کبدی، مشکلات صفرا، طحال و حتی کسانی که ریفلاکس دارند، مفید است.
استاد دانشکده طب سنتی عنوان کرد: در کتابهای طب سنتی به نام شربت میوهای معتدل نام برده شده است که از ترکیب آب انار ترش و شیرین، آب "به" ترش و شیرین، آب سیب ترش و شیرین و آب گلابی تهیه شده است به این ترتیب که از هر کدام از آب میوهها یک لیتر گرفته و با یکدیگر مخلوط میکنید، همچنین به میزان 1،5 لیتر آب زرشک طبیعی و با یک کیلو شکر روی شعله گاز به قوام بیاورید البته اگر برخی از آب میوهها موجود نبود اشکالی ندارد.
کردافشاری خاطرنشان کرد: مصرف این شربت به تقویت احشا کمک میکند و برای سالخوردگان، کودکان و زنان باردار بسیار مفید است و دیابتیها میتوانند به جای شکر از عسل استفاده کنند. مداومت بر مصرف این شربت هم آسیبی به بدن نمیرساند و برای تقویت بدن مفید است و مانع بروز بیماری میشود. افراد به راحتی سرما نمیخورند و دچار بیماریهای ویروسی و میکروبی نمیشوند.
این متخصص پزشکی ورزشی یادآور میشود: بسیاری از بیماریهایی که به دلیل افزایش سن برای افراد ایجاد خواهد شد مانند سکتههای مغزی، مشکلات قلبی، سرطانها و بخصوص سرطانهای روده و سرطان سینه برای خانمها، چاقی و پوکی استخوان به کمک ورزش قابل کنترل و پیشگیری است. از طرف دیگر برای کسانی که در طول هفته دو ساعت یا بیشتر ورزش میکنند، خطر بروز بیماریهای قلبی ـ عروقی نیز به مقدار زیادی کاهش مییابد.
به همین دلیل توصیه میشود در تمام سنین، به طور مرتب و منظم ورزش کنید و برنامه ورزشی داشته باشید. وی ادامه میدهد: انجام یک برنامه ورزشی و فعالیت فیزیکی مشخص کمک میکند تا از بروز بسیاری از بیماریهای مزمن در دوران سالمندی پیشگیری کنید. همچنین به کمک ورزش مرتب و منظم میتوان از بروز برخی مشکلات مانند اضطراب و افسردگی یا اختلالات خواب که در سنین سالمندی خیلی هم شایع است، پیشگیری یا آنها را درمان کرد.
با این توضیحات میتوان گفت انجام فعالیتهای فیزیکی به طور مرتب میتواند سن بیولوژیک فرد را کاهش دهد. این پزشک متخصص در اینباره توضیح میدهد: به طور مثال اگر از نظر تقویمی سن فردی 55 سال باشد، با ورزش و فعالیت مرتب میتوان سن بیولوژیک او را به فردی که 35 سال دارد، نزدیک کرد. به این معنی که از نظر سلامت میتواند مانند فردی 35 ساله باشد.
بهترین ورزش برای سالمندان
وقتی مشخص میشود ورزشکردن چه فوایدی برای افراد و بخصوص سالمندان دارد، خیلیها به فکر ورزش میافتند و میخواهند هرچه زودتر مشغول فعالیتهای جسمی شوند. اما شاید بدرستی ندانند چه ورزشی بهتر از بقیه ورزشهاست و چطور باید انجام شود؟
دکتر خسروی در اینباره میگوید: با توجه به تاثیرات متفاوتی که هر یک از ورزشها در قسمتهای مختلف بدن برجای میگذارد، باید براساس سن فرد و همینطور سلامت جسمیاش، ورزشهای مناسب را به او توصیه کنیم.
از طرف دیگر با توجه به اهمیت ورزشهای هوازی مانند دویدن، پیادهروی، شنا و ... همیشه انجام دادن این نوع فعالیتها هم مورد توجه قرار میگیرد و علاوه بر آن، انجام تمرینات انعطافپذیری نیز توصیه میشود، اما برای افرادی که سنشان بیشتر از 40 سال است باید برای انتخاب ورزشها تقسیمبندی خاصی را در نظر داشته باشیم. این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این موضوع خاطرنشان میکند: در میانسالی انجام فعالیتهای هوازی برای ما اهمیت بیشتری دارد، ولی با افزایش سن و با توجه به مشکلاتی مانند ضعف عضلات و اختلال در تعادل که ممکن است برای فرد پیش بیاید، تمرینات تعادلی و قدرتی میتواند اهمیت بیشتری پیدا کند؛ بنابراین باید فرد را مورد ارزیابی قرار داد و پس از معاینه دقیق، وضع عضلات و تعادل او را مشخص کرد. در صورتی که هیچ مشکلی در این موارد وجود نداشته باشد، میتوان انجام فعالیتهای هوازی را به فرد توصیه کرد که باید دستکم پنج روز در هفته و با شدت متوسط انجام شود.
این متخصص پزشکی ورزشی به کسانی که دچار ضعف عضلات هستند، عضلاتشان به دلیل بیتحرکی تحلیل رفته یا اختلال تعادل دارند، توصیه میکند: ابتدا به جای فعالیتهای هوازی، تمرینات قدرتی و تعادلی را انجام دهند که بیشتر میتواند به آنها کمک کند. در واقع، وقتی به کمک این فعالیتها قدرت عضلات فرد افزایش یابد و تقویت شود و تعادل بهتری پیدا کند، آن وقت میتوان انجام فعالیتهای هوازی مانند پیادهروی را نیز به آنها توصیه کرد.
ورزشهای ممنوع در دوران سالمندی
بسیاری از سالمندان وقتی میخواهند مشغول ورزش شوند، نگران هستند و فکر میکنند انجام برخی ورزشها برایشان خطرناک است. به همین دلیل ممکن است به کلی ورزش و فعالیت جسمی را کنار بگذارند و زندگی بیتحرک را انتخاب کنند. دکتر خسروی اما درباره فعالیتهایی که در این دوره توصیه نمیشود، چنین میگوید: به طور کلی به افرادی که سنشان بیشتر از 40 سال است، کسانی که بیماریهای خاصی مانند دیابت و فشارخون و... هستند یا افرادی که در بستگان درجه اولشان سابقه بیماریهای قلبی و بخصوص بروز بیماری در سنین پایین وجود دارد توصیه میکنیم قبل از شروع ورزش حتما با پزشک مشورت و براساس نظر او ورزش مناسب را انتخاب کنند.
اگر سالمندی مشکلی نداشته و سالم باشد، به گفته این متخصص پزشکی ورزشی میتواند فعالیتهای هوازی را انجام دهد، اما کسی که مشکل دارد باید بیشتر توجه کند. به عنوان مثال افراد مبتلا به پوکی استخوان میتوانند ورزشهای هوازی را هم انجام دهند، اما باید از انجام فعالیتهایی که در آن خم میشوند و حرکات ناگهانی یا پیچشی دارد، اجتناب کنند.
وی میافزاید: متاسفانه چنین حرکاتی در بعضی دستگاههای ورزشی که در پارکها وجود دارد نیز مشاهده میشود و سالمندان هم بیتوجه به این موضوع با آنها ورزش میکنند در صورتی که چنین تمریناتی برای افراد مبتلا به پوکی استخوان مضر و دردسرساز است و میتواند موجب شکستگی استخوان یا مهرهها شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه ادامه میدهد: کسانی که مشکلی ندارند میتوانند فعالیتهای هوازی را با شدت ملایم انجام دهند، اما اگر بخواهند شدت ورزش را افزایش دهند، بخصوص کسانی که سنشان بیشتر از 40 سال است حتما باید قبل از ورزش با پزشک مشورت کنند تا مشکلی برایشان ایجاد نشود.
در هوای آلوده ورزش کنیم یا نه؟
وقتی هوا آلوده میشود و ساکنان شهرهای بزرگ نمیتوانند راحت نفس بکشند، این سوال پیش میآید که باید در این هوا هم ورزش کرد یا نه؟ دکتر خسروی در پاسخ به این سوال چنین توضیح میدهد: براساس میزان آلودگی هوا میتوان در مورد شرایط ورزشی هم به افراد توصیههای خاصی کرد.
به طوری که اگر شاخص آلودگی هوا ناسالم باشد توصیه میشود افراد حساس مانند سالمندان و خانمهای باردار و بچهها در فضای باز ورزش نکنند، اما داخل خانه میتوانند فعالیت آرامی داشته باشند. وقتی شاخص آلودگی هوا در وضع هشدار باشد، دیگر در فضای بسته و در محیط خانه هم نمیتوان فعالیت کرد. به گفته وی، وقتی هوا آلوده است میتوان بعضی تمرینات نرمشی ملایم را بی آن که ضربان قلب و فعالیت ریه افزایش یابد، انجام داد. تمرینات کششی و انعطافپذیری از جمله این حرکات است که بخصوص در سنین بالا اهمیت زیادی پیدا میکند و میتواند از خشکی عضلات پیشگیری کند و بسیاری از دردهایی که در ناحیه گردن و کمر وجود دارد نیز برطرف سازد.
توصیههایی به سالمندان
سالمندانی که میخواهند مشغول ورزش شوند و حتی کسانی که هنوز به این دوره نرسیدهاند اما سنشان بیش از 40 سال است باید به گفته دکتر خسروی، پیش از شروع فعالیتهایی با شدت متوسط تا شدید با پزشک مشورت کنند و از نظر سلامت قلبی مطمئن شوند.
همچنین این افراد باید بدانند انجام دادن تمرینات انعطافپذیری و تعادلی حتی اگر حرکات بسیار ساده هم باشد، میتواند به حفظ سلامتشان کمک زیادی کند.
دریافت مقدار مناسب از چهار گروه اصلی غذایی شامل: گروه نان و غلات؛ گروه شیر و لبنیات؛ گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ، و مغزها، گروه میوهها و گروه سبزیها، علاوه بر تامین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز روزانه افراد، موجب سلامتی، پیشگیری و کنترل برخی از بیماریهای مزمن مانند فشار خون بالا ، بیماری های قلبی-عروقی و چاقی میشود.
با توجه به اینکه مقدار و نوع چربی دریافتی به وسیله رژیم غذایی نقش موثری در بروز برخی از بیماریهای مزمن از جمله بیماریهای قلبی-عروقی دارد، بنابراین لازم است با تعدیل دریافت چربی رژیم غذایی، میزان چربی خون(کلسترول و تری گلیسیرید) را در حد مطلوب نگه داشت.
1- جایگزین کردن لبنیات (شیر، ماست، پنیر و...) کمچرب به جای لبنیات پرچرب.
2- جدا کردن پوست مرغ و چربیهای گوشت قرمز هنگام پاک کردن آنها.
3- استفاده از روش کبابی، آب پز و بخار پز برای پختن مواد غذایی به جای سرخ کردن آنها.
4- استفاده از روغن کم در پخت غذاها
5- استفاده از گوشت سفید (ماهی، مرغ و بوقلمون) به جای گوشت قرمز
6- کاهش مصرف مارگارین(کره گیاهی) و روغن نباتی جامد
7- استفاده از روغن مایع به جای روغن جامد
8- استفاده از روغن زیتون در برنامه غذایی روزانه
9- مصرف کم غذاهای آماده به ویژه غذاهای سرخ کرده (سیبزمینی سرخ کرده ، چیپس و...)
10- افزایش مصرف میوه، سبزی، حبوبات، دانهها و غلات در برنامه غذایی روزانه
11- افزایش استفاده از نانهای سبوسدار
12- کاهش استفاده از نانهای روغنی
13- کاهش مصرف زبان، دل، مغز، قلوه و جگر
14- کنترل برچسب مواد غذایی برای تعیین میزان و نوع چربی در آنها
15- عدم مصرف، سوسیس و کالباس و سس های چرب مثل سس مایونز
16- تفت دادن سبزیها روی حرارت کم، به جای سرخ کردن آنها
17- استفاده از بستنی میوهای به جای بستنی سنتی
18- جدا کردن چربی از روی سوپها و آب خورشها پس از سرد کردن آنها
19- خودداری از خرید گوشت چرخ کرده آماده
20- استفاده از آب لیمو یا آبغوره همراه با روغن زیتون و ماست به جای سس مایونز در سالاد
1- خودداری از مصرف کره با پلو
2- استفاده از دوغ یا ماست کم چرب به جای ماست پرچرب
3- خودداری از مصرف زرده تخم مرغ همراه با برنج (در چلوکباب)
4- استفاده از غذاهای بخارپز، آب پز و کبابی به جای غذاهای سرخ کرده
5- استفاده از سس گوجه فرنگی به جای سس مایونز هنگام خوردن ساندویچ
6- انتخاب غذاهای پُر سبزی و کم چرب
7- استفاده از یک سالاد سبزیجات همراه با آبلیمو، یا سوپ سبزی کم چرب
8- عدم مصرف غذاهای فوری مانند انواع ساندویچ و پیتزا
9- سئوال کردن از مسئولین رستوران درباره شیوه تهیه و پخت غذا (سرخ کردن، کباب کردن، بخارپز کردن و...)